شاخص‌ها به روند صعودی ادامه می‌دهند؟
اثر ژانویه بر بازارهای مالی
عیدی سال نو برای بازارها
در ادبیات بازارهای مالی عبارتی با عنوان «اثر ژانویه» وجود دارد. این اثر یک فرضیه است و برای نخستین بار در سال ۱۹۴۲ توسط سیدنی واچتل که یک مدیر سرمایه‌گذاری بود مطرح شد. بر اساس بررسی‌های وی از ابتدای قرن ۲۰ تا زمانی که بررسی‌های او انجام شده بود، بازارهای مالی در ماه ژانویه به مراتب بازده بهتری نسبت به دیگر ماه‌های سال دارند. وی این فرضیه را با دوره‌های چهارساله ریاست‌جمهوری آمریکا ترکیب کرد و با بررسی داده‌های بازارها از سال ۱۹۲۵ به این نتیجه رسید که بیشترین بازده ژانویه در سال سوم ریاست‌جمهوری هر رئیس‌جمهور رخ خواهد داد.
کوچک‌ها عیدی بیشتری می‌گیرند
براساس تحقیقات به عمل آمده، معمولا دارایی‌های مالی کوچک و متوسط نسبت به دیگر دارایی‌ها بازده بیشتری دارند. تحقیقاتی در سال ۱۹۶۸ نشان داد که از سال ۱۹۳۸ تا آن زمان، در ۲۹ سال از آن ۳۰ سال، این دسته از دارایی‌های مورد اشاره رشد بیشتری نسبت به دیگر دارایی‌ها داشته‌اند. بر اساس این داده‌ها بازده بازارهای مالی به خصوص بازار سهام در میانه‌های ماه بیشتر از اوقات دیگر است.
علت اثر ژانویه
هنوز نمی‌توان علت دقیقی برای این پدیده بیان کرد. یکی از دلایل مطرح شده این است که به علت پایان سال مالی بسیاری از شرکت‌ها در ماه دسامبر و سررسید زمان پرداخت مالیات‌ها، معمولا شرکت‌ها مجبورند بخشی از دارایی‌های خود را به‌فروش رسانند. این موضوع باعث خواهد شد در اواخر نوامبر تا اواسط دسامبر بازارها با فشار فروش زیادی دست و پنجه نرم کنند. پس از آن در ماه ژانویه شرکت‌ها دوباره تلاش می‌کنند تا دارایی‌های خود را بازخرید کنند. این موضوع موجب افزایش قیمت دارایی‌ها در ماه ژانویه می‌شود. از طرف دیگر نیز بسیاری از کارمندان از حقوق و مزایای آخر سال بهره‌مند شده‌اند و تلاش می‌کنند تا بخشی از درآمد پایان سال خود را صرف سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی کنند. عمدتا میل افراد در این موارد به سمت دارایی‌هایی است که در ماه دسامبر با فشار فروش بیشتری مواجه بودند یا ارزش بازار متوسط یا کوچکی دارند. علت دیگر نیز که کمی به روان‌شناسی باز می‌گردد این است که بسیاری از افراد به علت آغاز سال نو، سرمایه‌گذاری را خوش‌یمن دانسته و تلاش می‌کنند از زمان به وجود آمده بیشترین استفاده را ببرند و سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند.
اثر ژانویه در سال ۲۰۲۲
به‌نظر می‌رسد در سال‌های اخیر تاثیر این اثر نسبت به سال‌هایی که واچتل آن را مطرح کرد کاهش یافته است، چراکه بازار تقریبا خود را با این اثر هماهنگ کرده است. دلیل دیگر آنکه از سال ۲۰۲۱ میزان استفاده از برنامه‌های بیمه بازنشستگی پوشش مالیات به‌شدت افزایش یافته است؛ به آن معنی که دیگر دلیلی برای فروش‌های آخر سال توسط سرمایه‌گذاران خرد وجود ندارد در نتیجه در ماه ژانویه نیز خرید نخواهند داشت.
اما به‌طور کلی ژانویه یکی از ماه‌هایی است که در اکثر بازارها شاهد تزریق مقدار زیادی از سرمایه هستیم. این موضوع می‌تواند تقاضا در این ماه را به‌شدت افزایش دهد. این موضوع می‌تواند در کنار آثار بازسازی اقتصادی دوران پسا کرونا قرار گیرد و در نهایت میزان تقاضا در ماه ژانویه با افزایش چشمگیری مواجه خواهد شد.
