علی سنگینیان، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، به بلاتکلیفی فعالان اقتصادی به دلیل نبود اطلاعات کافی در مورد سیاست ارزی دولت اشاره داشت. او گفت: به نظر ‌می‌رسد، سیاست‌های دولت به این سمت‌وسو سوق پیدا کرده است که تامین مالی تجارت خارجی به بانک‌ها واگذار شود. درحالی که طی ۶ سال گذشته، حدود ۱۳۰ تا ۱۳۲ میلیارد دلار از سوی بانک‌ها فاینانس شده و بقیه نیازهای مالی از طریق بازار غیررسمی تامین شده است. در واقع بین۵۰ تا۷۰ درصد نیازهای مالی تجارت خارجی را صرافی‌ها فاینانس کرده‌اند و اکنون این سهم قرار است به بانک‌ها منتقل شود. او با بیان اینکه ضوابط عرضه و تبدیل ارز حاصل از صادرات مشخص نیست، ادامه داد: این بلاتکلیفی روی صنایع بورسی که در ماه‌های گذشته روی مدار رشد قرار گرفته بودند، اثر خواهد گذاشت. هم‌چنین این پرسش مطرح است که مردم چگونه و از چه مسیری قرار است به ارز مورد نیاز خود دست پیدا کنند.

در ادامه این نشست، مهدی پورقاضی رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران با اشاره به مباحث مطرح شده از ناحیه دولت، مبنی بر حذف ارز مبادله‌ای گفت: حذف ارز مبادله‌ای، گروهی را متضرر ‌می‌کند که عمدتا خصولتی هستند. اما اگر دولت ‌می‌گوید که با ارز ۴۲۰۰ تومانی قادر به تامین همه نیازهای کشور است به چه دلیل این اقدام پیش از این و قبل از اوج گرفتن التهاب در بازار ارز صورت نگرفت. رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، تبدیل ارز حاصل از صادرات را به‌عنوان یکی دیگر از دغدغه‌های فعالان اقتصادی مطرح کرد و گفت: در شرایطی که صادرات عمده کشور به عراق و افغانستان صورت ‌می‌گیرد، صادرکننده چگونه باید ارز حاصل از صادرات را که عمدتا به ریال است به فروش برساند؟

مهدی پورقاضی با اشاره به اینکه قیمت کالاهای صادراتی به دلیل افزایش نرخ ارز روی پنج تا پنج هزار و۵۰۰ تومان تعیین شده است، گفت: اکنون قیمت اقلام صادراتی بالاست و به سختی قابل تغییر است. در ادامه سنگینیان گفت: تعیین نرخ۴۲۰۰ تومان برای دلار، به منزله حذف ارز مبادله‌ای نیست. ضمن آنکه قیمت سکه‌ای که بانک مرکزی در حال حاضر پیش‌فروش ‌می‌کند با ارز حدودا پنج هزار و ۱۰۰ تومان محاسبه شده است. سید حسین سلیمی، دیگر عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه، با اشاره به احتمال خروج آمریکا از برجام به این نکته اشاره کرد که با این اتفاق احتمالا بخشی از شرکت‌های بزرگ و بانک‌ها در معرض تحریم قرار گیرند. او افزود: در چنین شرایطی صرافی‌ها ‌می‌توانند بخشی از عملیات نقل و انتقال وجوه را برعهده بگیرند که اکنون این نهادها نیز به حالت نیمه‌تعطیل درآمده‌اند. البته صرافی‌ها تعطیل ‌نمی‌شوند و بخشنامه مربوط به آنها به‌زودی صادر ‌می‌شود. علیرضا کلاهی، عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران نیز گفت: در چنین شرایطی تکلیف مواد اولیه صنایع چه خواهد شد و فلزات اساسی با چه قیمتی عرضه خواهد شد؟ این مساله برای فعالان صنعتی روشن نیست. ضمن اینکه در حال حاضر هیچ یک از تامین‌کنندگان مواد اولیه، مواد مورد نیاز صنایع را تامین ‌نمی‌کنند.

علی شمس اردکانی نیز با اشاره به اینکه اخیرا همکاری با یکی از ‌سرمایه‌گذاران خارجی معتبر را آغاز کرده است، گفت: این ‌سرمایه‌گذار مقداری ارز برای انجام امور داخلی پروژه به ایران ارسال کرده است به این امید که به ریال تبدیل شود. حال بانک ‌می‌گوید که ‌نمی‌توانیم این ارز را پرداخت کنیم. این مسائل آبروی ما را نزد ‌سرمایه‌گذاران ‌خارجی از بین می‌برد. محمدرضا شجاع‌الدینی، از اعضای کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران نیز با بیان اینکه، تصمیمات اخیر بانک مرکزی، تصمیمات سیاستی بلندمدت نیست، ادامه داد: این تصمیمات در شرایط بحرانی اتخاذ شده است. باید به این نکته توجه داشت که بانک مرکزی تصمیم‌گیر نیست و فشارهای بیرونی اجازه ‌نمی‌دهد که این نهاد به‌طور مستقل سیاستگذاری کند.

محمد لاهوتی، عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران، با بیان اینکه چهار مکانیزم برای تسویه ارز حاصل از صادرات پیش‌بینی شده است، افزود: اکنون در مورد یکی از مکانیزم‌ها هنوز اطلاع‌رسانی نشده است. در این مکانیزم، صادرکننده یا با ارز خود واردات انجام ‌می‌دهد یا بدهی‌های خود را ‌می‌پردازد یا آن را سپرده‌گذاری ‌می‌کند. در واقع صادرکننده ‌می‌تواند مجوز خود را به واردکننده نیز واگذار کند. البته بانک مرکزی موافق این مکانیزم نیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت پیگیر اجرای آن است. او گفت: این‌گونه به نظر ‌می‌آید که دولت با دستپاچگی سیاست‌های ارزی خود را اعلام کرد. بهتر بود دولت اعلام نکند دلار تک‌نرخی شده است. وقتی برای متقاضیان ارز که دانشجویان، مسافران یا بیماران هستند، محدودیت اعمال ‌می‌شود، بدیهی است که بازار ثانویه ارز شکل ‌می‌گیرد. اما از آنجا که دولت قصد دارد ارز واردات را با نرخ ۴۲۰۰ تومان تامین کند، فاصله ارز رسمی و ثانویه اندک خواهد بود. او با انتقاد از اینکه دولت، نخست تصمیم ‌می‌گیرد و سپس اقدام به تدوین راهکارها ‌می‌کند، ادامه داد: ما باید از شفافیتی که ایجاد می‌شود، استقبال کنیم. اما در عین حال لازم است ضعف‌ها را به دولت گوشزد کنیم. لاهوتی همچنین به افزایش عوارض واردات ۳۳۰ قلم کالا اشاره کرد که ‌می‌تواند تولید و صادرات را تحت تاثیر قرار دهد. او گفت: یکی از پیشنهادهای ما به دولت برای بهبود وضعیت باید کاهش تعرفه‌های وارداتی باشد.

محسن بهرامی ارض اقدس، رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران، در این نشست حاضران را به توجه جنبه‌های مثبت تصمیم دولت دعوت کرد و گفت: سال‌هاست بخش خصوصی خواهان تک‌نرخی شدن ارز بوده و اکنون ارز تک نرخی شده است. ما اکنون باید به این مساله بپردازیم که چگونه و از طریق چه راهکارهایی، ارز تک‌نرخی باقی خواهد ماند. بهرامی سپس با اشاره به شکل‌گیری کمیته راهبردی ارز در دولت، پیشنهاد کرد که کمیته‌ای از سوی بخش خصوصی شکل بگیرد تا مشکلات فعالان اقتصادی در حوزه ارز به سرعت حل و فصل شود. او ادامه داد: به هرحال هر تصمیمی دارای هزینه-فایده است و به نظر ‌می‌رسد، فایده تصمیمات اخیر دولت بیش از هزینه‌های آن باشد. اما باید سعی کنیم، همین هزینه‌های موجود را نیز به حداقل برسانیم. سنگینیان نیز با ابراز نگرانی نسبت به اینکه همزمان با تک‌نرخی شدن ارز، سیاست‌های دولت، بخش خصوصی را به سوی پیمان‌سپاری ارزی سوق ‌می‌دهد، افزود: تجربه ناخوشایند پیمان‌سپاری ارزی در گذشته به کاهش صادرات منتهی شد و بیم تکرار این تجربه وجود دارد.

بهرامی ارض اقدس نیز گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت مخالف جدی پیمان‌سپاری ارزی است. همچنین دولت بارها اعلام کرده است که نرخ ۴۲۰۰ تومان قابل تغییر است و مدیریت شناور ارز در دستور کار قرار دارد. مهدی شریفی نیک‌نفس، عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، اعمال حاکمیت دولت بر بازار افسارگسیخته ارز را قابل دفاع دانست و گفت: با توجه به اینکه بزرگترین واردکننده ارز به کشور، صادرکنندگان پتروشیمی هستند، آنها چگونه باید ارز خود را به فروش برسانند؟ صرافی‌ها تاکنون خوب کار کرده‌اند. در عین حال، برخی شرکت‌های صادراتی راه تنفسی به بازارهای ‌بین‌المللی ایجاد کرده‌اند که ‌می‌توان از ظرفیت آنها استفاده کرد. او با اشاره به صادرات ۳۵ میلیون تنی محصولات پتروشیمی گفت: ارز حاصل از صادرات این حجم فرآورده نفتی باید به کشور بازگردد. در این صورت لازم است، دولت بانکی را برای نقل و انتقال این وجوه معرفی کند.

سیدرضی حاجی‌آقامیری، دیگر عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات هم گفت: دولت نیاز‌های ارزی مشروع مردم برای سفر یا دیگر مصارف را به رسمیت نشناخته است. اگر قرار است دولت با زور و بگیروببند بازار را کنترل کند، به نتیجه نخواهد رسید. ضمن اینکه باید به فعالان اقتصادی حق داد که نسبت به احیای مجدد پیمان‌سپاری ارزی نگران باشند. پورقاضی هم با بیان اینکه هر محاسبه‌ای برای دستیابی به نرخ واقعی ارز، اشتباه است، گفت: نرخ واقعی ارز باید بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود. آنچه تاکنون به‌عنوان تک‌نرخی شدن ارز عنوان شده، دور از واقعیت است و تردیدی نیست که نرخ دیگری نیز شکل خواهد گرفت. در ادامه این جلسه، احمد صادقیان با تاکید بر اینکه ارز اکنون تک‌نرخی نیست، عنوان کرد که در بخشنامه‌هایی که دولت و بانک مرکزی صادر کرده‌اند، نکات مغفولی وجود دارد که باید در مورد آنها صحبت شود. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: برای نمونه لازم است دولت در مصارف ارزی کشور، هزینه حضور در نمایشگاه‌های خارجی را برای بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی به رسمیت بشناسد.

اخبار مرتبط