در چارچوب این چشم‌انداز تجاری، توسعه روابط با کشورهای منطقه اوراسیا از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده و سیاست‌گذار به‌دنبال فراهم آوردن پیش‌نیازها و الزامات ضروری برای ارتقا سطح مناسبات تجاری با کشورهای این حوزه است. در جدیدترین اظهارنظر در این رابطه،‌ رئیس کل‌گمرک، اهمیت پیوستن ایران به پیمان گمرکی اوراسیا را به‌عنوان یکی از  نقاط کانونی تجارت خارجی مورد تاکید قرار داده است. به اعتقاد مهدی میراشرفی، پیمان اوراسیا، پیمانی است که به اعضای خود این امکان را می‌دهد که بدون پرداخت حقوق گمرکی کالاهای‌شان را با یکدیگر مبادله کنند. بنابراین عضویت و حضور ایران در این پیمان تجاری شرایط مطلوبی را برای بهبود تولید و تجارت کشور به‌وجود خواهد آورد. به اعتقاد کارشناسان، در شرایط فعلی که اقتصاد کشور با برخی محدودیت‌ها در فضای بین‌المللی مواجه است،‌ حرکت به سمت انعقاد موافقت‌نامه‌ها و پیمان‌های تجاری منطقه‌ای، در قالب تجارت آزاد می‌تواند به‌عنوان یک راهکار موثر سیاستی در دستور کار سیاست‌گذار قرار گیرد. در سال‌های اخیر ایران در سطحی محدود با برخی کشورها مانند ترکیه تجارت ترجیحی که مبتنی بر کاهش توافقی تعرفه‌های وارداتی بود را مورد آزمون قرار داد، اما بسیاری از ناظران بر این باورند که اکنون زمان برداشتن گام‌های عملیاتی به سوی تجارت آزاد است. در این رویکرد تجاری، الحاق به پیمان‌نامه اوراسیا و تشکیل منطقه آزاد تجاری میان ایران و پنج عضو این اتحادیه طی ماه‌های اخیر مورد توجه متولیان قرار گرفته است. در گام اول لایحه الحاق به پیمان‌نامه اوراسیا در سال گذشته از سوی دولت تصویب شد و در گام دوم در اواخر سال ۹۷ نمایندگان مجلس با لایحه موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا موافقت کردند.

اما لایحه موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو یکی از توافق‌نامه‌های چندجانبه است که در آن به مواردی از جمله افزایش روابط دوستی دیرینه و همکاری‌های سنتی چندجانبه بین طرفین، تمایل به ایجاد محیط و شرایط مناسب برای توسعه تجارت دوجانبه و روابط اقتصادی و ارتقای همکاری اقتصادی در زمینه‌های مورد علاقه متقابل، تشکیل یک منطقه بزرگ آزاد تجاری (به معنای تسهیل تجاری) بین ایران و اوراسیا، گسترش تجارت و همگرایی اقتصادی بین ایران و اوراسیا، شفافیت و تسهیل تجاری، حمایت آنها از الحاق سریع به سازمان تجارت جهانی، تصدیق مراتب عضویت ایران و اتحادیه اوراسیا و ایجاد شرایط مناسب برای تشدید همگرایی آنها در نظام تجارت چندجانبه اشاره شده است. این تصمیمات درحالی گرفته شده است که پیوستن ایران به این اتحادیه تجاری همچنان در پیچ‌وخم نظام اداری و تصمیم‌گیری قرار دارد. اما در همین ارتباط رئیس کل‌گمرک ایران، در بازدید از منطقه آزاد انزلی اظهار کرد:‌ اولویت ما در بحث دریای خزر و نگاه کشور به تجارت، نگاه به کشورهای همسایه است و اوراسیا پیمانی صد درصد گمرکی است که به کشورهای عضو امکان می‌دهد بدون پرداخت حقوق عوارض همچون کشوری واحد کالاهایشان را با هم مبادله کنند؛ عضویت ایران در این پیمان می‌تواند شرایط منحصربه‌فردی را برای تولید و تجارت کشور فراهم کند و منطقه آزاد انزلی و بندر کاسپین با دارا بودن زیرساخت‌های مناسب می‌تواند در این پیمان نقش کلیدی ایفا کند. به گزارش خبرگزاری مهر، او ادامه داد: گمرک جمهوری اسلامی ایران همه امکانات خود را بسیج خواهد کرد تا بتواند از همه ظرفیت این پیمان و نیز بخش‌خصوصی که در این مناطق وجود دارند یا در آینده ایجاد می‌شوند استفاده کند. معاون وزیر اقتصاد بندر کاسپین را یکی از بهترین بنادر دریای خزر عنوان و اظهار کرد: در شرایط کنونی کشور که سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی با مضایقی که بخش دولتی در بحث سرمایه‌گذاری با آن مواجه است، روبه‌رو نیست، توجه به این مهم در این منطقه می‌تواند سرعت بیشتری به توسعه بندر کاسپین ببخشد، تا این بندر نقش توسعه‌ای استانی، ملی و حتی فراملی ایفا کند و با تحقق طرح یک کمربند – یک راه، در راستای احیای جاده ابریشم که از سوی چینی‌ها درحال پیگیری است و اتصال کریدور شمال – جنوب نقش فرا ملی منطقه آزاد انزلی برجسته می‌شود و این امر موجب رشد و ایجاد اشتغال در سطح استان خواهد شد. میراشرفی مناطق آزاد را مناطق پردازش صادرات عنوان کرد و افزود: خوشبختانه طی بازدیدی که از منطقه آزاد انزلی داشتیم، شاهدیم که منطقه آزاد انزلی در راستای اجرای این تعاریف و کارکردهای بین‌المللی گام بر می‌دارد و به آن نزدیک می‌شود که با توجه به شرایط فعلی کشور، همسو شدن این مناطق با این تعاریف مسرت بخش است. وی افزود: با توجه به اینکه مناطق آزاد جهت جذب سرمایه‌گذار ایجاد شده‌اند و خارج از قلمرو گمرکی هستند، گمرک در این مناطق بیشترین تسهیلات را ارائه می‌دهد و قوانین مزاحم نیز در اینجا جریان ندارد و در راستای تسهیل تجارت نیز، واردات مواد اولیه، واردات کالا و صادرات کالاهای تولیدی منطقه مشمول تخفیف ارزش افزوده است و این مناطق محلی مناسب برای واردات کالاها به کشور هستند. همچنین در جریان این بازدید مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی اظهار کرد: بندر کاسپین با انجام مهندسی ارزش و کاهش هزینه‌ها و با سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی ایجاد شده است و جزو بنادری است که در آن بخش‌خصوصی در ایجاد اسکله، سیلو، مخازن سوخت و روغن و انبارهای سرپوشیده سرمایه‌گذاری کرده است. مسرور با اشاره به ایجاد نخستین اسکله روغن استان گیلان در بندر کاسپین خاطرنشان کرد: با همکاری گمرک در سال ۹۸ تاکنون ۲ کشتی روغن در این بندر پهلو‌گیری کرده است و بندر کاسپین با دارا بودن ۲۲ پست اسکله و توان تخلیه و بارگیری ۱۵ میلیون تن کالا در هر شیفت در سال‌های آتی نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور خواهد داشت.

وی ایجاد کریدورهای تجاری را گامی مهم در توسعه مراودات تجاری دانست و تصریح کرد: با ایجاد کریدور جدید چین، قزاقستان، ایران و انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری با دو کشور تاکنون و در مدت زمان کوتاه شش محموله تجاری از چین به‌صورت حمل‌ونقل ترکیبی ریل و کشتی وارد بندر کاسپین شده است و با اتصال ریل به این بندر کالاهای تجاری به سرعت در داخل کشور و حتی به کشورهای اروپایی از طریق مرز خوی قابلیت ترانزیت دارد.

اخبار مرتبط