فاز جدید برای تسهیل و امنیت تجارت کلید خورد
اکران طرح گمرک هوشمند
در این برنامه که با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری؛ فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد؛ رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و مهدی میراشرفی، رئیس‌کل گمرک برگزار شد، جزئیات چگونگی عملکرد گمرک هوشمند از سوی متولیان امر تشریح شد. در این رابطه، رئیس‌کل گمرک توضیحاتی را درخصوص طرح مذکور و روند هوشمندسازی گمرک به معاون اول رئیس‌جمهوری ارائه کرد. همچنین در ادامه این طرح مقرر شده است که در برنامه «گمرک هوشمند» به کارگیری کنترل‌های نامحسوس و غیرمزاحم با کمک پهپاد، پیاده‌سازی و توسعه گمرک موبایل از طریق سامانه «ما» (We) و توسعه برنامه فعالان اقتصادی مجاز عملیاتی شود. «توسعه دروازه مشترک مرزی و پنجره واحد تجارت فرامرزی»، «به‌کارگیری مدیریت ریسک هوشمند و پویا» و همچنین «توسعه تیر الکترونیک» از دیگر برنامه‌های گمرک هوشمند به حساب می‌آید. همچنین در بخش دیگری نیز روند خدمات‌رسانی سرویس تبادل اطلاعات انبارها مورد بررسی قرار گرفت.
این رونمایی درحالی اتفاق افتاده است که پیش از این متولیان گمرکی و تجاری از هوشمندسازی گمرک به‌عنوان یک الزام و اجبار نام برده بودند و این وعده را مطرح کرده بودند که در آینده نزدیک، کلیه خدمات گمرکی به‌صورت مجازی و هوشمند انجام خواهد شد. در این راستا، وزارتخانه‌های مربوطه در چند فاز از اپلیکیشن‌ها و سامانه‌های هوشمند تجاری رونمایی کردند.
به گفته کارشناسان تنها راه برون‌رفت از عدم شفافیت اطلاعات و مقابله با فساد و رانت، توسعه سامانه جامع تجاری در راستای ایجاد یک دولت الکترونیک فراگیر است. «روان‌سازی جریان اطلاعات میان بخش‌های تجاری و دولتی»، «یکپارچگی داده‌های مرتبط میان سیستم»، «بهبود کارآیی و اثربخشی فرآیندهای نظارتی» و «مقابله با رویه‌های فسادزا» از جمله اهداف تعیین شده برای توسعه و یکپارچه‌سازی سامانه‌های تجاری - گمرکی و در نتیجه حرکت در مسیر دولت الکترونیک است.
اما همواره در سالیان گذشته فراگیر شدن دولت الکترونیک و پیوستن تمامی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به سامانه‌های تجاری با چالش‌هایی مواجه بوده است. کارشناسان و مسوولان دولتی درباره این موضوع اتفاق‌نظر دارند که با وجود پیشرفت‌هایی که برای ایجاد سامانه‌های تجاری و گمرکی به منظور تسهیل امور صورت گرفته است، همچنان برخی دستگاه‌ها از متصل شدن به سامانه‌های جامع تجاری امتناع و از ارائه اطلاعات خود در راستای شفاف‌سازی خودداری می‌کنند.
اما به‌طور مشخص، پیش از این رئیس‌کل گمرک درخصوص بسط برنامه هوشمندسازی گمرک تاکید کرده بود که درحال‌حاضر اتوماسیون، الکترونیکی و هوشمند شدن کارها در گمرک امروزه دیگر یک انتخاب و یک گزینه نیست، بلکه یک اجبار و الزام است. در واقع در دنیایی که انفجار اطلاعات درحال رخ دادن است سازمان‌ها باید به قدری پویا شوند که کلیه خدمات خود را به‌صورت الکترونیک ارائه کنند و افراد حداقل انرژی را برای اخذ یک خدمت صرف کنند.
ارزیابی معاون اول
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در نشست هم‌‌اندیشی پیرامون اقدامات گمرک ایران در مقابله با کرونا در بخشی از صحبت‌هایش درباره برنامه‌هایی که برای مقابله با این ویروس در دستور کار قرار گرفته است، تصریح کرد: در کنار کادر پزشکی و درمانی کشور که با جانفشانی برای سلامت کشور مایه گذاشتند، بخش‌هایی از جامعه نیز مانند گمرکات در بحران کرونا پای کار بودند تا نیازهای کشور مرتفع شود که باید قدردان همه آنها در مرزها و مبادی ورودی کشور باشیم.
او گفت: اینکه گفته می‌شود تولید محصولات مورد نیاز کادر پزشکی و مردم برای مقابله با کرونا چند برابر افزایش داشته کار مهمی است و همه کسانی که کار اقتصادی کردند می‌دانند چنین رشد تولیدی تا چه حد پیچیده و دشوار است و به همین دلیل شیب تولید سالانه ۵ یا ۱۰ درصد درنظر گرفته می‌شود، این تلاش چند برابری محصول عزم و اراده مردم و مسوولان برای رفع نیازها بود. جهانگیری ادامه داد: همچنین باید از پلیس و نیروی انتظامی که با دستور مقام معظم رهبری برای اجرای دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا با تمام ظرفیت پای کار آمدند، قدردانی کرد. پلیس در اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به خوبی نقش خود را ایفا کرده است. معاون اول رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه کار مقابله با کرونا تمام نشده است، گفت: باید به‌طور جدی در این زمینه تلاش کرد، چرا که سلامت مردم با هیچ چیز قابل معاوضه نیست.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه بحث‌های بعد از کرونا درحوزه اقتصاد اهمیت بسیاری دارد تلاش گمرکات کشور در حرکت به سمت الکترونیکی شدن و استفاده از سامانه‌های هوشمند کنترل و نظارت را اقدامی درست و به جا توصیف کرد و گفت: ایجاد تحول در گمرک موضوع مهمی است و میزان گلایه‌ها از گمرکات کشور کاهش یافته است. جهانگیری با بیان اینکه مبارزه با قاچاق باید با جدیت دنبال شود، اظهار کرد: قاچاق بلایی بر جان تولید و اقتصاد کشور است. البته راه مبارزه با قاچاق در درجه نخست نظامی نیست، بلکه اقتصادی است. سیاست‌های اقتصادی مناسب می‌تواند مانع از رواج قاچاق و رفتن افراد به این سمت شود. معاون اول رئیس‌جمهوری از تعهد گمرک و دستیابی به درآمدهای مشخص شده در بودجه کشور تشکر کرد و از مدیران این مجموعه خواست که به‌عنوان مرزداران تجارت خارجی و صادرات و واردات کشور، موضوع پنجره واحد را دنبال کنند.
وی با اشاره به صحبت‌های مطرح شده از سوی مدیران کل چند گمرک مرزی گفت: پذیرفته نیست که در مرزهای کشور با این حجم از تجارت، مشکل وجود داشته باشد، همه دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی خواهان پیشرفت کشور هستند و باید با هماهنگی با گمرک در این زمینه فعالیت کنند. اگر جایی مشکل وجود دارد و نیازی به مصوبه دولت است در این زمینه اقدام خواهیم کرد. جهانگیری بر همکاری گمرک کشور و اتصال سامانه‌های آن با دیگر دستگاه‌ها تاکید کرد و گفت: در این ایام که شاهد هجوم مردم در کشورهای مختلف به فروشگاه‌ها و کمبود کالا در قفسه‌های آنها بودیم در کشور ما در این زمینه هیچ مشکلی وجود نداشت و باید اطلاعات مربوط به انبارها و کالاهای موجود در کشور در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی اصلی تامین کالای کشور قرار بگیرد.
معاون اول رئیس‌جمهوری افزود: برخی کشورهای دنیا برنامه داشتند که با شیوع کرونا، ایران در زمینه تامین کالاها دچار بحران شود، آنها به قدری بی‌رحم هستند که دست مسوولان کشور را روی منابع ارزی خود بستند، اما این بحران نقطه عطفی در مدیریت کشور بود. در این روزها شاید تا ۵ برابر روزهای معمولی از فروشگاه‌های کشور خرید شد، اما با پرکردن مکرر قفسه‌ها مردم احساس کردند هیچ کمبودی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه برای تامین کالاهای اساسی در سال ۹۹ نیز برنامه‌های جدی اندیشیده شده است،گفت: دغدغه‌ای در این زمینه وجود ندارد.
جهانگیری با اشاره به گزارش هفته گذشته وزیر اقتصاد درخصوص وجود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالای اساسی در بنادر و گمرکات کشور گفت: با همراهی بانک مرکزی و واردکنندگان، شرایط ورود این کالاها به کشور مهیا شده است تا دغدغه‌ای در این زمینه وجود نداشته باشد. معاون اول رئیس‌جمهوری از فعالان اقتصادی که با اعتبار خود کالای موردنیاز مردم را تهیه و به کشور وارد می‌کنند، به‌عنوان سرمایه‌های کشور یاد کرد و گفت: این اعتبار فعالان اقتصادی ارزشمند است.
او افزود: در گزارش وزیر همچنین به‌وجود ۴ میلیون تن کالا غیر از کالاهای اساسی که از قبل در بنادر و گمرکات کشور مانده بود اشاره شد که تصمیمات خوبی نیز در این زمینه اتخاذ شده است تا صاحبان کالا در مقابل صادرات بتوانند از این محل تسویه لازم را انجام دهند. معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه در دوران کرونایی فرصت همدلی و انسجام خوبی میان مسوولان و مردم ایجاد شده است، گفت: باید از این فرصت استفاده کنیم و در کنار هم از مشکلات عبور کنیم.
در این جلسه همچنین وزیر اقتصاد با اشاره به نقش گمرک در تسهیل تجارت و برخورد با قاچاق گفت: گمرکات کشور به جدیدترین فناوری‌های روز مجهز شده‌اند و تلاش شده تا با رفع قانون‌های مزاحم، در واردات و صادرات کشور حتی یک روز وقفه ایجاد نشود. وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با تشکر از همراهی گمرک کشور در تامین اقلام مورد نیاز مقابله با بیماری کرونا، گفت: در این مدت محدود، افزایش ظرفیت تولید ماسک صنعتی از ۲۰۰ هزار به ۴ میلیون قطعه، تولید مواد ضدعفونی‌کننده به ۸ برابر و الکل به ۲۰ برابر افزایش یافته است. وی ادامه داد: دولت در تامین کالاهای اساسی نقش خود را به خوبی ایفا کرده است و نباید نقش شرکت‌های بزرگ را در اعطای کمک‌های میلیاردی برای تامین مایحتاج مورد نیاز مردم فراموش کرد.
رئیس‌کل گمرک کشور نیز در گزارشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های خود برای تحول در گمرک، رونمایی از شبکه‌های فعالان تجاری و اقتصادی، ارائه خدمات الکترونیک مجازی و هوشمند گفت: افزایش سه برابری کشف کالای قاچاق و انواع مواد مخدر و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در گمرک از مزایای طرح‌های مزبور بوده است. مدیرکل گمرک فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) نیز در گزارشی از فعالیت‌های مجموعه خود برای ترخیص ملزومات مورد نیاز مقابله با بیماری کرونا گفت: در یک ماه گذشته بیش از ۶۰۰ تن انواع و اقسام کالاهای دارویی و بهداشتی در این گمرک ترخیص شده است.
