آرش شهرآیینی در گفت‌وگو با اکسپورتنا درباره ابزارها و خدمات جدیدی که ظرف ماه‌های گذشته از سوی صندوق ضمانت صادرات ایران اجرایی شده یا در ماه‌های آینده عملیاتی می‌شوند، اظهار کرد: صندوق‌های ضمانت صادرات در دنیا در پنج حیطه اصلی فعالیت و در واقع پشتیبانی‌های مالی و بیمه‌ای از صادرات کشور خود را ساماندهی  می‌کنند تا از طریق آن بتوانند ابزارهایی را در حوزه صادرات به خدمت بگیرند. وی ادامه داد: مهم‌ترین فعالیت صندوق‌ها، پوشش ریسک مطالبات صادرکنندگان از طرف‌های خارجی است که تقریبا تمام صندوق‌های ضمانت صادرات که به اسم ECAها شناخته می‌شوند، این خدمات را ارائه می‌کنند. معاون فنی صندوق ضمانت صادرات ایران تاکید کرد: صندوق‌های ضمانت صادرات این پوشش را ارائه می‌دهند تا صادرکنندگان ملی بتواند بدون نگرانی از ریسک‌های پیش‌رو که احتمالا به‌دلیل بی‌ثباتی‌های سیاسی و اقتصادی، مطالباتشان در کشور میزبان آن کالا با مخاطره روبه‌رو می‌شود، به بازاریابی فکر کرده و روی بازارهای جدید و خریداران جدید کار کنند؛ به نحوی که بتوانند صادرات کشورشان را توسعه دهند. وی دومین فعالیت صندوق‌های ضمانت صادرات را تسهیل دسترسی صادرکنندگان ملی به تسهیلات و تامین مالی ارزان‌قیمت دانست و گفت: این روند از طریق صدور ضمانت‌نامه‌ها و به شکلی است که به جای اینکه صادرکننده برای ارائه وثایق ملکی و سنگین با بانک درگیر شود، صندوق‌های ضمانت صادرات از طریق صدور ضمانت‌نامه ضامن صادرکننده می‌شوند تا تسهیلات در اختیار بگیرند؛ پس قطعا زمانی که ضمانت‌نامه پشت آن باشد، این تسهیلات با نرخ ارزان‌تر هم در اختیار صادرکنندگان قرار می‌گیرد.

شهرآیینی سومین فعالیت صندوق‌های ضمانت را بیمه ریسک‌های سیاسی سرمایه‌گذاری‌های صادراتی خارجی دانست و تشریح کرد: زمانی که تولید صادراتی در کشور صورت می‌گیرد، شرایط مشخصی دارد؛ اما در برخی مواقع، شرایط و قوانین و مقررات شرکت‌های میزبان به صورتی است که صادر‌کننده ترجیح می‌دهد یا مجبور می‌شود در کشور مقصد کارخانه خود را تاسیس کند و در همانجا تولید را انجام دهد. بسیاری  از صادرات ما اکنون در عراق به‌دلیل قوانین تعرفه‌ای به آن سمت و سو حرکت می‌کنند. اما متریال، مواد اولیه و تجهیزاتشان از ایران صادر می‌شود. در این راستا صندوق ضمانت صادرات ایران ریسک‌های سیاسی را بیمه می‌کند تا اگر دارایی که در آن کشور ایجاد می‌شود در مقابل ریسک‌های سیاسی، مصادره دولت و اقدامات کشور مقصد با مخاطره قرار گرفت، این ریسک‌ها را بیمه کند. معاون فنی صندوق ضمانت صادرات ایران با اشاره به اینکه برخی از صندوق‌های ضمانت اقدام به ارائه خدماتی می‌کنند که ما آن را در ایران به اسم ضمانت‌نامه‌های بانکی می‌شناسیم، عنوان کرد: ضمانت‌نامه‌های مبتنی بر قرارداد شرکت در مناقصه، پیش‌پرداخت حسن انجام کار و موارد مشابه در برخی از کشورها این بیمه‌نامه‌ها توسط بانک‌ها صادر می‌شود؛ اما به‌دلیل شرایط خاص کشور، تحریم‌ها و شرایط کارگزاری‌ها، روابط بانک‌های ایران با بانک‌های خارجی‌ از بین رفته و صندوق ضمانت صادرات به جای سیستم بانکی ضمانت‌نامه‌ها را ایجاد می‌کند. وی با بیان اینکه برخی از صندوق‌های ضمانت صادرات مستقیما تامین مالی هم انجام می‌دهند، افزود: از میان این پنج فعالیت اصلی که موسسات شبیه به ما برای صادرات خدمت‌رسانی می‌کنند، صندوق ضمانت صادرات ایران فقط مورد پنجم که تامین مالی مستقیم است ورود پیدا نکرده است؛ اما در همه عرصه‌های دیگر خدمات ارائه می‌دهد. شهرآیینی با اشاره به شرایط تحریم در ایران اظهار کرد:  اقدامات جدیدی که در شرایط تحریم اضافه شده است، صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی یا مبتنی بر قرارداد است که تقریبا می‌توان گفت جزو خدماتی بوده که در شرایط خاص تحریمی صندوق به آن ورود پیدا کرده و قبل از آن نیازی به آن نبوده است.

وی تاکید کرد: در شرایط تحریم با توجه به اینکه صادرکنندگان به این نوع ضمانت‌نامه‌های بانکی نیازمند بودند، صندوق به ناچار وارد این حوزه شد و با کمک وزارت امور خارجه با مقامات دولتی کشورها مذاکره کرد. مثلا با افغانستان و در برخی از پروژه‌های خدمات فنی مهندسی، ضمانت‌نامه‌های صندوق مورد پذیرش قرار گرفت و اکنون نیز برنامه ما این است که همین اقدام را برای کشورهای دیگری مثل عراق و سوریه دنبال کنیم تا صادرکنندگانی که در آن کشورها پروژه می‌گیرند، بتوانند از این ضمانت‌ها بهره ببرند.

معاون فنی صندوق ضمانت صادرات ایران در خصوص  اقدام دیگر این صندوق در شرایط تحریم گفت: با توجه به اینکه تسهیلات بانکی که قبلا در اختیار صادرات قرار می‌گرفت، دچار مشکل شده، اکنون سیستم بانکی با محدودیت منابع مواجه است؛ بنابراین ما باید منابع جدیدی را برای صادرات تجهیز کنیم. بازار سرمایه در سال‌های اخیر رونق خاصی گرفته که این امر، ظرفیت بسیار خوبی است که ما بتوانیم از آن برای صادرات استفاده کنیم. تاکنون از این ظرفیت کمتر استفاده شده است. شهرآیینی تصریح کرد: نحوه ورود ما در این شرایط این‌گونه است که ما در حاشیه بازار سرمایه می‌توانیم شرایط را به گونه‌ای پیش ببریم که صادرکنندگان و حتی آنهایی که در بازار بورس رجیستر نشده‌اند، اقدام به انتشار اوراق مشارکت، اوراق صکوک و اوراق مشابه که برای تامین مالی توسط سازمان بورس تعریف شده، کنند. در این راستا بسته به نوع خدمت مورد نیاز اوراق منتشر می‌شود، صندوق ضمانت صادرات آمادگی دارد ضمانت این اوراق را که صادرکنندگان یا یک پروژه صادراتی با محوریت صادرات منتشر می‌کنند، بر عهده بگیرند. طبیعتا اوراق صندوق ضمانت صادرات که یک شرکت ۱۰۰درصد دولتی است، اطمینان بیشتری را نسبت به شرکت‌های صادرکننده خصوصی جلب می‌کند و طبیعتا می‌تواند بازار جذاب‌تری را داشته باشد و ریسک را پوشش دهد تا مردم بتوانند این اوراق را خریداری کنند و از منافع مالی برخوردار شوند و صادرکننده نیز به تامین مالی خود دست پیدا کند. معاون فنی صندوق ضمانت صادرات ایران کمک به تجارت تهاتری را از دیگر اقدامات صندوق ضمانت صادرات خواند و گفت: ما خواه یا ناخواه در شرایط تحریمی، در انتقالات ارزی با مشکلات و دشواری‌های زیادی مواجه شدیم و باید به آن سمت حرکت کنیم که یک ریل موازی با عملیات کلاسیک بانکی داشته باشیم که در همین شرایط یا اگر شرایط سخت‌تر شد، همیشه این ریل را فعال نگه داریم. تجارت تهاتری باید حتی در شرایط نرمال به صورت قطره چکانی هم که شده تداوم داشته باشد، همان‌طور که قبلا این‌گونه بود و متاسفانه بعد از اینکه شرایط عادی شد، آن را از دست دادیم. اکنون صندوق ضمانت صادرات می‌خواهد به این ظرفیت کمک کند؛ چراکه تجارت تهاتری ریسک‌هایی به طرفین تحمیل می‌کند و وظیفه  صندوق ضمانت این است که آنها را با ابزارهایی که طراحی می‌کند، پوشش دهد تا تجارت تهاتری روغن کاری شده و تسهیل و توسعه پیدا کند.

اخبار مرتبط