جنگ اقتصاد و سیاست

این سخنرانی جنجالی و اعلام مواضع دونالد ترامپ، توجه بازار نفت را به سمت ایران جلب کرده است؛ در حالی‌که فعالان بازار معتقدند تنش‌های فزاینده در شمال عراق ممکن است تاثیر فوری‌تری بر بازار و بالا رفتن قیمت‌ها داشته باشد. شکست گروه تروریستی داعش در عراق باید مایه جشن و تجدید حیات ملی می‌شد، اما در عوض این کشور را به آستانه جنگ داخلی کشانده و علاوه بر خسارات انسانی غیرضروری، ممکن است سبب از دست رفتن بیش از نیم میلیون بشکه در روز صادرات نفت شود.

در ۲۱ ماهی که از زمان لغو تحریم‌های ایران به موجب برجام می‌گذرد، سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به ورود به بخش انرژی و بازار ۸۰ میلیون نفری این کشور منتظر نشانه‌هایی از امن بودن بازار این کشور بوده‌اند تا با تمام توان در اقتصاد ایران فعال شوند. اما دونالد ترامپ در حال ارسال این سیگنال است که این سرمایه‌گذاران برای دریافت علائم مثبت همچنان باید منتظر بمانند. به همین دلیل بود که مدیران شرکت‌های بزرگ فرانسوی و مقامات وزارتخانه‌های امورخارجه و دارایی این کشور، اخیرا به منظور فهم بهتر تبعات خودداری ترامپ از تایید پایبندی ایران به برجام، جلسات متعددی تشکیل داده‌اند. جلساتی که به دعوت وزارت امور خارجه و وزارت امور مالی با عنوان «تجزیه و تحلیل عواقب عدم صدور گواهینامه» برگزار می‌شوند. شرکت‌های چندملیتی نظیر توتال و پژو از جمله مهم‌ترین شرکت‌های فرانسوی هستند که از زمان اجرای برجام، قراردادهایی را با طرف ایرانی منعقد کرده‌اند. همچنین ده‌ها شرکت کوچک فرانسوی وارد بازار ایران شده‌اند یا در حال بررسی شرایط برای ورود به اقتصاد این کشور هستند.

پایتخت‌های اروپایی به دنبال زنده نگه داشتن توافقات قبلی با ایران هستند و دولت فرانسه بسیار به دنبال راه حلی است تا بتواند شرکت‌های فرانسوی فعال در ایران را از گزند آسیب‌های احتمالی از سوی دولت آمریکا دور نگه دارد. یک دیپلمات فرانسوی می‌گوید: «ما هنوز به دنبال برآورد این نکته هستیم که شرکت‌هایمان چگونه در مقابل تصمیم ترامپ واکنش نشان دهند، اما در عین حال قصد نداریم که آنها را بیش از حد بترسانیم.» از زمان انعقاد توافقنامه برجام، فرانسه روابط اقتصادی خود را به نحو گسترده‌ای با ایران افزایش داده است و همواره بر این نکته تاکید داشته که در این مدت، ایران به‌طور کامل به مفاد قید شده در این توافق پایبند بوده است. اما در طرف ایرانی، سرعت بخشیدن به انعقاد قراردادها و سرمایه‌گذاری طرف‌های خارجی، کل هدف آنها از اجرای توافق است. هدفی که اگر نتوانند به آن برسند، انگیزه خاصی برای پایبندی به توافق نخواهند داشت.

امیر علیزاده، قائم‌مقام مدیرعامل اتاق بازرگانی ایران و آلمان می‌گوید که در سال جدید تعداد کمتری هیات تجاری برای بازدید به ایران آمده‌اند، مخصوصا شرکت‌های بزرگی که در آمریکا هستند تصمیم خود را برای ورود به بازار ایران به تعویق انداخته‌اند. اما او معتقد است که شرکت‌های کوچک و متوسط، تقریبا به این مساله اهمیتی نمی‌دهند و بسیاری از آنها کماکان در حال پیشبرد برنامه‌های خود هستند و در زمینه‌هایی نظیر تحقیق و توسعه، پیدا کردن همکار تجاری و ثبت شرکت مشغولند.به همین سبب دولت‌های اروپایی فعالیت‌های اینچنینی را تشویق می‌کنند. در هفته‌های اخیر، بریتانیا قراردادی به ارزش ۷۲۰ میلیون دلار در زمینه انرژی خورشیدی با ایران امضا کرده است. بانک دولتی Bpifrance نیز ۶۰۰ میلیون دلار اعتبار برای اجرای پروژه‌های شرکت‌های فرانسوی تعریف کرده است. اتریش نیز در زمینه تقویت صادرات به ایران قصد اجرای چنین تصمیمی را دارد.آلبارِلی، تاجر ایتالیایی در گفت‌وگو با بلومبرگ می‌گوید این رفتارها از سوی طرف آمریکایی اتلاف زمانی بیش نیست و تجار اروپایی از توسعه بیشتر روابط با ایران حمایت خواهند کرد و نه فشار مجدد بر این کشور در راستای منافع سیاسی دیگران نیز. او می‌گوید: «ما در ایران فرصت‌های اقتصادی متعددی می‌بینیم، بدیهی است که برخی ریسک‌های سیاسی نیز وجود دارند، موردی نیست، این خود بخشی از بازی است.»