ریسک جدید در بازار نفت

در روزهای اخیر مهم‌ترین تحول در خاورمیانه استعفای نخست‌وزیر لبنان بوده است. به باور بسیاری از تحلیلگران این استعفا می‌تواند به تنش‌های بزرگ‌تری در این منطقه منجر شود و اگر درگیری‌هایی بین عربستان و ایران رخ دهد شاهد افزایش قابل ملاحظه قیمت نفت خواهیم بود.

از اواسط سال ۲۰۱۴ تا چند ماه پیش قیمت نفت به دلایل مختلف از جمله افزایش عرضه و وضعیت نامناسب اقتصاد جهان به شدت کاهش یافته بود. از ابتدای سال جاری میلادی برنامه کاهش عرضه نفت با هدف بالا بردن قیمت‌ها اجرا شده و میزان بالای پایبندی اعضای اوپک و دیگر کشورها به این برنامه به رشد قیمت‌ها کمک کرده است. طبق این برنامه میزان عرضه نفت ۸/ ۱ میلیون بشکه پایین‌تر از قبل بوده و این برنامه تا مارس سال آینده میلادی اجرا خواهد شد. پیش‌بینی شده مدت اجرای این برنامه تا پایان سال آینده میلادی تمدید شود.

قیمت نفت در یک ماه اخیر بیش از ۲۰درصد افزایش یافته و اکنون سوالی که مطرح است اینکه آیا شاخص‌های بنیادی بازار از رشد قیمت‌ها حمایت می‌کند یا بازار پیش‌بینی کرده درگیری‌هایی بین عربستان و ایران که تولیدکننده بزرگ نفت هستند رخ خواهد داد؟

نخستین سوالی که پس از افزایش یا کاهش شدید قیمت نفت باید پرسید این است که آیا در عرضه و تقاضا برای نفت تغییرات بزرگ رخ داده است. پاسخ این سوال اکنون منفی است یعنی در ماه‌های اخیر چنین تغییری ایجاد نشده و قرار هم نیست این نوع تغییرات در بازار رخ دهد. رشد تقاضا برای نفت در سال جاری میلادی کند و تدریجی بوده و این روند ادامه پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد رشد تولید نفت شیل در آمریکا ادامه پیدا خواهد کرد. در حوزه عرضه نیز تغییرات بزرگی مشاهده نشده است. بنابراین دلیل بنیادی برای رشد قابل ملاحظه قیمت‌ها وجود ندارد.

به نظر می‌رسد افزایش قیمت‌ها به‌دلیل دیدگاه فعالان بازار درباره آنچه در آینده رخ خواهد داد پدید آمده است. تحولات اخیر در داخل عربستان یک عامل مهم رشد قیمت‌هاست؛ زیرا با آنکه محمدبن‌سلمان ابزارهای قدرت را در این کشور در دست دارد اما افق سیاسی این کشور به‌طور کامل اطمینان بخش نیست. هنوز مشخص نشده او با بازداشت‌شدگان چه خواهد کرد و چه واکنش‌هایی به اقدامات او نشان داده خواهد شد.

نکته مهم دیگر تحولات سیاسی در لبنان است. این باور وجود دارد که تنش‌ها بین تهران و ریاض شدت پیدا کرده و با توجه به موضع‌گیری‌های محمد بن سلمان بعید نیست بر تنش‌ها افزوده شود. رقابت و تنش بین دو کشور از سال‌ها پیش وجود داشته اما در دو سال اخیر که پادشاه جدید در عربستان قدرت را به دست گرفته بر شدت این تنش‌ها افزوده شده است. تحولات لبنان در روزهای اخیر نشان می‌دهد ولیعهد عربستان اساسا قصد ندارد با ملایمت رفتار کند. پیش‌بینی اقدام بعدی عربستان دشوار است و همین ابهام سبب رشد قیمت نفت شده است. عربستان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت است و ابهام‌های سیاسی در این کشور عاملی مهم برای رشد قیمت این ماده خام است.

در هفته‌های اخیر بازار نفت تحت تاثیر تحولات سیاسی در خاورمیانه و نشست اوپک در پایان ماه جاری میلادی قرار خواهد داشت.

گزارش چشم انداز جهانی بازار نفت از سوی اوپک و چند هفته قبل از نشست اعضای این سازمان و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت منتشر شده است. این نشست برای بررسی وضعیت بازار نفت و تمدید برنامه کاهش عرضه نفت برگزار می‌شود. تولیدکنندگان نفت تلاش کرده‌اند از طریق کاهش عرضه، زمینه را برای بالا بردن قیمت‌ها فراهم کنند. این برنامه که از آغاز سال جاری میلادی اجرا شده موفق بوده است.