دشمنی به‌جای رقابت

 اما نکته جالب آنکه محمد‌بن‌سلمان، ولیعهد و وزیر دفاع کنونی عربستان، تا جایی پیش رفت که حمله موشکی حوثی‌های یمن را «تجاوز مستقیم نظامی» ازسوی ایران توصیف کرد و وعده پاسخ درخور به آن را در آینده داد. اما در مورد استعفای سعد حریری بسیاری از ناظران انگشت اتهام را به‌سوی حاکمیت جدید سعودی دراز کرده و بر این باورند که ریاض به‌دنبال آغاز یک جنگ نیابتی تمام‌عیار در لبنان با هدف تضعیف ایران و حزب‌الله است تا شکست‌های خود در دیگر عرصه‌های مقابله در منطقه مانند یمن، سوریه و عراق را جبران کند.

با در نظر گرفتن تصویر فوق و تحولاتی که در عرصه داخلی و خارجی عربستان رخ داده و اقدامات حاکمیت جدید عربستان برای ایجاد تغییرات رادیکال در داخل از یکسو و تشدید تنش‌ها با رقیب اصلی خارجی‌اش یعنی ایران ازسوی دیگر در واقع ناظر به تلاش‌های آن در جهت تغییر جایگاه جهانی عربستان است. برای نیل به این هدف، اتحادهایی جدید - مانند نزدیکی بی‌سابقه ریاض و تل‌آویو در شرایط کنونی - شکل گرفته و مقابله همه‌جانبه با جمهوری اسلامی به کمک متحدان جدید و قدیم در دستور کار قرار می‌گیرد تا در نهایت همزمان با تغییرات داخلی توازن قوا در منطقه نیز تغییر یابد و به این ترتیب چهره‌ای جدید از عربستان در جهان ترسیم شود. به بیان دیگر، رقابت عربستان و ایران عمدتا جنبه کلان و ساختاری دارد تا شخصی و خُرد و تا دستیابی به هدف مذکور، بر شدت تنش‌ها افزوده خواهد شد که خود می‌تواند در مقطعی به درگیری نظامی نیز بینجامد. حاکمان عربستان همچنین حضور دولت ترامپ و خصومت تشدید شده آمریکا و ایران از آغاز ریاست‌جمهوری او را غنیمت شمرده و در پی ایجاد اتحادی بین‌المللی علیه رقیب دیرینه خود هستند.

حمله بی‌محابا به یمن، قطع ناگهانی روابط و محاصره همه‌جانبه قطر، اقدام به برقراری روابط دیپلماتیک با دولت شیعه عراق و تلاش برای برقراری ارتباط با سیاستمداران شیعه عراقی، همه و همه از دیگر جلوه‌های سیاست ضربتی و تغییرات انقلابی در سیاست خارجی سعودی است که نوک پیکان همه این اقدامات چیزی جز مقابله با نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران نیست؛ بنابراین در مختصات جدید سیاست سعودی، «رقابت با ایران» تبدیل به «دشمنی با ایران» شده است و در این راه دولت جدید سعودی به‌طور مستقیم با متحدان ایران در منطقه وارد گفت‌وگو و معامله یا درگیری شود و برخی گروه‌ها را که همچون حزب‌الله لبنان اهل معامله نیستند، سرکوب کرده و با انواع و اقسام ابزارها، دیگر مهره‌های بازی ایران در منطقه خاورمیانه را با تطمیع و تهدید از آن خود کند یا دست‌کم در دوقطبی ایران – سعودی، بی‌طرف سازد و مقابله مستقیم با ایران را به دولت ترامپ در آمریکا و دولت نتانیاهو در اسرائیل وانهد. درواقع، عربستان سعودی به دلیل ناتوانی در مواجهه مستقیم با ایران و هزینه‌زا بودن چنین رویارویی برای سعودی‌ها، ترجیح می‌دهد با ابزارهایی چون فشار و تحریم اقتصادی و تاکید بر بازنگری در برجام و ... آمریکا و اسرائیل این کار را برای ریاض انجام دهند و البته قیمت چنین خدمتی پیشتر با قرارداد ۱۱۰ میلیارد دلاری اوایل سال میلادی جاری بین ترامپ – ملک سلمان پرداخت شده است.

اخبار مرتبط