میانداری ارز در بازار

لذا برای تبیین فرصت‌ها و تهدیدهای بازار سرمایه تا پایان سال جاری، در ابتدا در این یادداشت سعی بر آن است که تغییرات متغیرهای کلان اقتصادی تاثیر گذار بر بازار سرمایه به لحاظ شرایط حاکم اقتصاد محیطی تشریح و سپس اثرگذاری تغییرات قیمت‌های کالاها (کامودیتی‌های) جهانی بر روند رشد شرکت‌های بازار سرمایه تحلیل و در مجموع شرایط بازار سرمایه در بخش بازار   سهام تا پایان سال جاری ترسیم شود.پارادوکس‌هایی در پنج ماه روبه‌رو تا پایان سال شمسی جاری وجود دارند که تبیین قطعیت، پیش بینی بازار سرمایه و شکل جهت‌گیری آن را مشروط خواهند کرد. مهم‌ترین پارادوکس نرخ تسعیر بین ریال و دلار است.

 با اینکه بسیاری از مقامات اقتصادی و پولی اذعان می‌کنند که افزایشی در نرخ ارز و کاهش بیشتر ارزش ریال حداقل تا پایان سال جاری وجود ندارد، اما به‌نظر می‌رسد که تصمیم‌گیری‌های سیاست پولی به‌صورت غیر مستقیم، تمایل به افزایش نرخ ارز دارند. از آن جمله می‌توان به حذف ارز تخصیص داده شده به بسیاری از کالاها بر اساس ارز مبادله‌ای اشاره کرد که خود آغاز راه تک نرخی شدن ارز است.   با فرض ادامه روند سیاست‌های پولی طی چهار سال گذشته، در این مقطع زمانی از سال و به‌خصوص ماه‌های پایانی سال، با یکی از ابزارهای بازار باز (انتشار اوراق) که قطعا توام با یک سیاست انقباض پولی خواهد بود، مهار می‌شود. بنابراین، رشد نرخ ارز و رشد نقدینگی به تبع آن، یکی از عوامل محرک برای رونق نسبی بازار سرمایه تا پایان سال می‌تواند باشد.رشد جهانی قیمت نفت از جمله موتورهای محرک دیگر برای رونق بازار سرمایه کشور است. تا امروز بر خلاف انتظارات قیمت جهانی نفت، تغییرات قابل توجه مثبتی را به خود شکل داده است. عمده این تغییر قیمت نه به واسطه افزایش تقاضا، بلکه به دلیل کاهش سهمیه‌های کشورهای عضو اوپک برای عرضه بوده است. بنابر این ادامه این استراتژی می‌تواند رشد تدریجی نفت را تا زمانی که سیاست مذکور به سمت افزایش تولید تغییر نکند، همچنان در بر داشته باشد.

نکته قابل تامل دیگر، رشد قیمت کالاهای اصلی یا همان کامودیتی‌های در سطح بین‌المللی است. در یک بررسی بر روند قیمت کامودیتی‌ها مثل فلزات اساسی مس و روی و همچنین فولاد و دلایل رشد قیمتی آنها، می‌توان به این نتیجه رسید که رشد قیمت جهانی فولاد نه به دلیل افزایش تقاضا، بلکه به دلیل کاهش تولید و عرضه بزرگ‌ترین ظرفیت تولید فولاد جهان یعنی چین بوده است. دلیل اصلی این کاهش، تعطیلی بیشتر خطوط تولید آن کشور برای بهینه‌سازی در راستای کاهش آلاینده‌های محیط زیستی بوده است. بنابراین تا زمانی که این خطوط به ظرفیت تولید جهانی بازنگردند رشد تدریجی قیمت انواع محصولات فولادی کماکان و به‌صورت تدریجی ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، رشد قیمت محصولات مس و روی جهانی نیز تقریبا به دلیل مشابه تعطیلی برخی معادن یا عدم استخراج از همه معادن در دست برداشت، مبهم است.

از سوی دیگر، ادامه روند برجام به شکل طبیعی آن، متغیر مهم و تاثیرگذاری است که مهم‌ترین پارادوکس اقتصادی موثر بر اقتصاد کشور و به تبع آن بازار سرمایه در جذب منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. تحولات اخیر در ارتباط با جمع‌بندی جهت‌گیری در مقابل برجام از سوی کشورهای ۱+۵، گرچه نمی‌تواند اثر مستقیمی سریعی بر بازار سرمایه داشته باشد، اما مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خارجی و به‌خصوص اروپایی را که تا به حال در قالب توافق‌نامه‌ها و قرارداد‌های بین شرکتی پیشرفت خوبی داشته‌اند، با سرعت کمتر و محافظه‌کارانه‌تری از سوی شرکت‌های اروپایی و حتی شرکت‌های دیگر کشورها همراه می‌سازد. این روند می‌تواند رشد برخی از صنایع در بازار سرمایه را که در حال حاضر دارای خوش‌بینی‌های زیادی هستند، با تاخیر همراه سازد.بنابراین در یک جمع‌بندی می‌توان گفت، ادامه افزایش قیمت نفت و کامودیتی‌ها با روندی که در بالا اشاره شد، آثار مثبت و رو به رشدی بر سهام شرکت‌های صنایع پالایشگاهی، معدنی فلزی، فولاد و حتی برخی از پتروشیمی‌ها می‌تواند تا پایان سال شمسی جاری داشته باشد.

 در صورت حتی تغییر تدریجی در ارزش دلار در مقابل ریال تا پایان سال جاری، رشد و آثار مثبت گفته‌شده برای صنایع فوق در بازار سرمایه تقویت می‌شوند.از سوی دیگر، محتاط شدن شرکت‌های خارجی به‌خصوص شرکت‌های اروپایی که صاحب توافق‌نامه‌ها یا قراردادهای امضا شده با برخی شرکت‌ها در صنایع کشور، مثل خودروسازها هستند، پیش‌بینی مسیر رشد آن شرکت‌ها در بورس را به تاخیر انداخته و با اینکه در کل این صنایع آینده مثبتی دارند، ولی در اثر تغییر شرایط ذکر شده و احتیاط شرکت‌های خارجی، سهام شرکت‌های این صنایع را تا پایان سال جاری با رشد همراه نمی‌سازد.از سوی دیگر باید توجه کرد که برخی شرکت‌های بازار سرمایه که تاثیر قابل توجهی بر روند رشد قیمتی و رونق آنها در بازار سرمایه ندارد، وجود دارند که فعالان بازار در آرامش در حال معاملات آنها هستند.از جمله آنها می‌توان به گروه اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد. همچنین می‌توان با احتمال بالا انتظار داشت در صورتی که هر کدام از روندهای فوق دچار نقصان شده و بر عکس عمل کنند، توجه فعالان بازار سرمایه به این گروه‌ها را در بازار   سهام تا پایان سال جاری، می‌تواند بیش از پیش جلب کند.