قطب‌های جدید گردشگری درمانی

سارا کشی ری دیجیتال ژورنال نظام‌های سلامت در بسیاری از کشورها دچار نقاط ضعف بزرگ از جمله بالا بودن هزینه‌ها برای دولت‌ها و شهروندان هستند و به علل مختلف تلاش‌ها برای رفع نقاط ضعف خیلی موفق نبوده است. این در حالی است که بهبود شرایط می‌تواند به درآمدزایی منجر شده و سرمایه گذاران را به این بخش جذب کند. یکی از موضوعات مطرح و جالب توجه در حوزه سلامت، گردشگری درمان است.

از گذشته‌های دور بیماران برای استفاده از خدمات درمانی بهتر یا ارزان‌تر به دیگر کشورها سفر می‌کردند اما در چند سال اخیر میزان این سفرها افزایش یافته و کشورها به جذب گردشگران خارجی به‌عنوان یک فرصت درآمدزایی نگاه کرده‌اند. بازار گردشگری درمان در حال بزرگ شدن است و انتظار می‌رود این روند در سال‌های آینده ادامه پیدا کند. گزارش جدید از شرایط بازار این حوزه از بخش درمان نشان می‌دهد تا هفت سال آینده ارزش این بازار به ۲۲۶ میلیارد دلار خواهد رسید که رشد ۴/ ۲۱ درصدی را نسبت به رقم مربوط به سال گذشته نشان می‌دهد. یکی از عوامل رشد این بخش، پیشرفت‌های بزرگ در فناوری‌های حوزه سلامت و کاهش هزینه‌ها است. افزایش کیفیت درمان و سرعت رسیدگی به بیماران سبب می‌شود یک کشور برای جذب گردشگران درمان جذاب باشد.

در بریتانیا بیمارانی که به عمل بای پس نیاز دارند ترجیح می‌دهند این عمل در خارج از کشورشان انجام شود زیرا هزینه‌ها پایین‌تر است و آنها مجبور نیستند در صف انتظار باقی بمانند. از سوی دیگر در آمریکا هزینه بالای برخی خدمات پزشکی و درمانی عاملی تشویق‌کننده برای مسافرت بیماران به دیگر کشورهاست. در اکثر کشورها، دولت‌ها برای ایجاد جذابیت و جذب گردشگران درمان اقدامات مختلفی انجام داده‌اند. ایجاد مراکز ویژه بیمارستانی و کلینیکی برای پذیرش این بیماران در سطح استانداردهای بین‌المللی البته با هزینه‌های پایین‌تر، یکی از این اقدامات است. اقدام دیگر بالا بردن سطح آموزش پزشکی در مقاطع مختلف رشته‌های گوناگون پزشکی است به‌طوری که تضمین شود فارغ التحصیلان دانشگاه‌های پزشکی سطحی بالا از توانایی و دانش را در اختیار دارند و خدمات مناسب به بیماران ارائه می‌کنند. در واقع ضروری است از اولین تماس بیمار با کلینیک یا بیمارستان تا پس از ارائه خدمات درمانی مورد نیاز، خدمات با کیفیت بالا و هزینه مناسب ارائه شود.

منطقه آسیا پاسیفیک سال ۲۰۱۶ بزرگ‌ترین سهم را در جذب گردشگران درمان داشته است. سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت ها، رونق اقتصادی، فناوری پیشرفته، هزینه پایین و کیفیت خدمات پزشکی سبب شده سهم این منطقه از گردشگری درمان جهان ۷/ ۴۳ درصد باشد. پس از این منطقه، آمریکا در جایگاه دوم قرار دارد و پس از این کشور، اروپا و کشورهای مرکز و جنوب قاره آمریکا مقاصد جذاب گردشگری درمان هستند. پیش بینی شده ارزش گردشگری درمان در آمریکا تا سال ۲۰۲۳ به ۱۰۲ میلیارد دلار برسد. البته تحقق این پیش‌بینی به اجرای اصلاحات فراگیر در بخش درمان این کشور نیازمند است. در بخش‌های مختلف نظام سلامت آمریکا ضعف‌هایی وجود دارد که هزینه بالا و پیچیدگی‌های اداری برخی از این ضعف‌ها هستند. یکی از اولویت‌ها، تلاش در جهت کاهش هزینه‌ها و حفظ کیفیت درمان گردشگران درمان است.

کشورهای خاورمیانه اخیرا در مسیر درآمدزایی از بخش گردشگری درمان قدم‌هایی برداشته‌اند. شهر سلامت دبی که در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد یکی از اقدامات مقامات این امیرنشین برای کمک به رونق اقتصادی بوده است. برنامه‌ریزی‌هایی برای جذب ۵۰۰ هزار گردشگر درمان تا سال ۲۰۲۰ انجام شده البته آمارهای منتشر شده از سوی اداره سلامت دبی نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۵ از مجموع ۶۳۰ هزار گردشگر درمان که به این شهر آمده‌اند ۲۹۸ هزار نفر خارجی بوده‌اند و این به معنای آن است که ۴۶ درصد گردشگران درمان خارجی هستند. تحقق هدف جذب ۵۰۰ هزار گردشگر درمان به معنای درآمد ۷۰۰ میلیون دلاری برای دبی از این بخش است.

از دید کارشناسان، حرکت به سمت تبدیل شدن به قطب گردشگری درمان به رونق دیگر بخش‌های اقتصاد از جمله هتلداری، خرده‌فروشی، ساخت و ساز و.. منجر می‌شود. برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه برنامه‌های بزرگ برای افزایش حضور گردشگران درمان تدوین کرده‌اند. محققان و کارشناسان معتقدند حرکت در این مسیر به ایجاد یک منبع پایدار درآمدی برای کشورهای مقصد منجر خواهد شد. راه پیش رو در این میسر هموار نیست اما تلاش‌هایی که صورت می‌گیرد ثمرات بزرگی در برخواهد داشت. یکی از اقدامات موثر، ایجاد مناطق ویژه گردشگری درمان است.