هم‌پیمانی رقبای قدیمی

اگر میزان افزایش عرضه یک میلیون بشکه در روز باشد، ۷۰۰ هزار بشکه از سوی اعضای اوپک و ۳۰۰ هزار بشکه از سوی روسیه تامین خواهد شد. در حالی که عربستان به قیمت بالاتر از ۸۰ دلار علاقه‌مند است، روسیه معتقد است بالا رفتن قیمت‌ها در نهایت به زیان تولیدکنندگان خواهد بود و قیمت ۶۰ دلار مناسب است. در ماه‌های آینده همکاری‌های عربستان و روسیه عاملی بسیار مهم برای تعیین قیمت نفت است. قبل از نشست روز جمعه، وزرای نفت دو کشور درباره موضوعات کلی نشست از جمله لزوم افزایش تولید به توافق رسیده بودند. همچنین وزیر نفت روسیه اعلام کرده همکاری‌های جدید این کشور با اوپک باید به شکل مدون و نهادینه در‌آید. برای مثال شامل نظارت بر بازار و انجام اقدامات لازم شود.

همکاری این دو کشور که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان هستند تعجب‌آور نیست زیرا آنها می‌دانند موضوعات بسیار مهمی پیش روی بازار نفت قرار دارد و تنها از طریق همکاری فراگیر تولیدکنندگان بزرگ می‌توان از بی ثباتی در بازار جلوگیری کرد. کاهش تولید نفت ونزوئلا و تاثیر تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، دو موضوع مهم هستند. سوالات مختلفی درباره این دو موضوع مطرح است. برای مثال کاهش تولید دو کشور یاد شده چه میزان خواهد بود؟ تولید نفت ایران از پیش اندکی کاهش یافته و تاثیر کاهش احتمالی در آینده بر بازار احساس خواهد شد. در واقع یک علت رشد قابل ملاحظه قیمت‌ها در ماه گذشته میلادی پیش‌بینی خروج آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران و کاهش عرضه نفت ایران در نیمه دوم سال جاری میلادی بود.

نفت برای آمریکا، عربستان و روسیه می‌تواند یک ابزار سیاسی مهم باشد. ترامپ مایل است وضعیت اقتصاد آمریکا مانند قبل مثبت و امیدبخش باقی بماند و نیز قیمت بنزین خیلی بالا نرود. ماه نوامبر یعنی حدود پنج ماه دیگر، انتخابات میان دوره‌ای کنگره برگزار خواهد شد و اگر از رونق اقتصاد آمریکا کاسته شود، ترامپ برگ برنده خود را از دست می‌دهد. همچنین اگر افزایش قیمت بنزین سبب نارضایتی مردم شود، ترامپ این انتخابات را به حزب دموکرات خواهد باخت. اگر دموکرات‌ها کنترل کنگره را به دست بگیرند او نخواهد توانست برنامه‌هایش را اجرا کند. پیام ترامپ این است که نمی‌خواهد شاهد رشد قیمت نفت باشد، چه در اثر تحریم ایران و چه در اثر برنامه‌های اوپک. عربستان و روسیه اکنون شاهد از میان رفتن مازاد عرضه هستند و اگر قیمت‌ها خیلی بالا رود، قیمت نفت آمریکا نیز رشد می‌کند و همزمان لطماتی به اقتصاد جهان وارد خواهد شد. این چیزی نیست که ریاض و مسکو خواستار آن باشند و همکاری تنها راه جلوگیری از رخداد وضعیت‌های ناخواسته است.

در ماه مه امسال قیمت نفت آمریکا به بالاتر از ۷۲ دلار در هر بشکه رسید و عده‌ای از تحلیلگران معتقدند در آینده نزدیک قیمت این نوع نفت به رقم یاد شده باز نخواهد گشت. در ماه‌های آینده رشد عرضه یک عامل کاهش قیمت هاست اما اندک بودن مازاد ظرفیت تولید در کشورهای عضو اوپک و احتمال بروز اختلال در عرضه برخی از این کشورها سبب رشد قیمت‌ها می‌شود. اگر رونق اقتصاد جهان ادامه یابد و عرضه نفت از سوی ایران، ونزوئلا، لیبی و نیجریه کاهش یابد قیمت‌ها حمایت خواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی اخیرا پیش‌بینی کرده امسال و سال آینده متوسط قیمت نفت برنت به ترتیب ۷۱ دلار و ۶۸ دلار در هر بشکه خواهد بود.

نکته مهم این است که عوامل بسیار متعدد بر قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند و در زمان‌های مختلف اهمیت و تاثیر این عوامل تغییر می‌کند. در یک نظرسنجی از ۱۲ بانک سرمایه‌گذاری بزرگ پیش‌بینی شده متوسط قیمت نفت برنت امسال بالاتر از ۷۰ دلار و متوسط قیمت نفت آمریکا ۶۶ دلار خواهد بود. هر دو رقم نسبت به پیش‌بینی ۲ ماه پیش ۶ دلار بالاتر هستند. عامل اصلی خوش‌بینی نسبت به افزایش قیمت‌ها ریسک کاهش عرضه است. دو ماه پیش هنوز آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران خارج نشده بود و وضعیت صادرات نفت ونزوئلا به این شکل وخیم نبود به همین دلیل تصور می‌شد در عرضه اختلال به وجود نخواهد آمد اما اکنون شرایط تغییر کرده و پیش‌بینی‌ها بالا برده شده است. البته برخی نهادها دیدگاهی منفی دارند. برای مثال بانک جی پی مورگان پیش‌بینی کرده متوسط قیمت نفت برنت و نفت آمریکا امسال به ترتیب ۶۹ دلار و ۶۲ دلار خواهد بود برای سال آینده این دو رقم به ترتیب ۶۳ دلار و ۵۸ دلار پیش‌بینی شده است.