قانون جنگل در تجارت

وزرای دارایی اعضای گروه ۲۰ اعلام کردند نمی‌توانند در حالی که اسلحه بالای سرشان است به گفت‌وگو ادامه دهند. در بیانیه پایانی نشست گروه ۲۰ به‌طور مختصر به خطراتی که تداوم وضعیت کنونی در پی خواهد داشت اشاره شد. ترامپ از ابتدای دوران ریاست جمهوری خود به سیاست‌های حمایت‌گرایانه توجه نشان داده، البته سال گذشته کسی احتمال نمی‌داد او در مسیر اجرای این سیاست‌ها حرکت کند. اعمال تعرفه بر کالاهای صادراتی به آمریکا از ابتدای سال جاری میلادی آغاز شده و اخیرا گستره اقدامات و تهدیدهای ترامپ در حوزه تجاری بیشتر شده است. هفته پیش او اتحادیه اروپا را در حوزه تجارت دشمن آمریکا توصیف کرد.

وزیر دارایی فرانسه در سخنرانی خود در نشست گروه ۲۰ گفت: «جنگ تجاری اکنون به یک واقعیت تبدیل شده است. سیاست تجاری کنونی آمریکا یعنی اعمال تعرفه بر کالاهای صادراتی دیگر کشورها بر «قانون جنگل» مبتنی است.» با آنکه شرکت‌کنندگان در نشست گروه ۲۰ علیه اقدامات و دیدگاه‌های ترامپ مواضع تند اتخاذ کردند، اما وزیر دارایی آمریکا با دفاع از ترامپ از شرکای تجاری آمریکا خواست بازارهای خود را به روی کالاهای آمریکایی باز کنند. آمریکا در مبادلات تجاری خود با چین و اتحادیه اروپا کسری تجاری بسیار بزرگی دارد و ترامپ تلاش کرده این کسری را کاهش دهد.

اما به باور کارشناسان اقدامات او که قطعا با واکنش شرکای تجاری آمریکا مواجه خواهد شد به زیان همه خواهد بود و نرخ رشد اقتصادی جهان را پایین خواهد آورد. در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که چین برای تلافی اقدامات ترامپ به روش‌های زیانبار برای اقتصاد جهان روی آورد. میزان صادرات آمریکا به چین یک‌چهارم صادرات چین و آمریکاست. در نتیجه چین نمی‌تواند از طریق اعمال تعرفه اقدامات ترامپ را تلافی کند و ممکن است روش‌های غیرتعرفه‌ای را امتحان کند.

وزیر دارایی فرانسه در نشست گروه ۲۰ گفت: «تجارت جهانی نمی‌تواند بر قانون جنگل مبتنی باشد و افزایش یکجانبه تعرفه‌ها قانون جنگل است. قانون بقای سازگارترین گونه، نمی‌تواند افق تجارت جهان باشد. قانون جنگل صرفا به زیان همه خواهد بود، به رشد اقتصادی لطمه وارد می‌کند، کشورهای آسیب‌پذیرتر را تهدید می‌کند و پیامدهای فاجعه‌بار سیاسی خواهد داشت. تا زمانی که آمریکا تعرفه‌ها علیه اتحادیه اروپا را لغو نکند، این اتحادیه نمی‌تواند به مذاکره بر سر پیمان تجارت آزاد با این کشور فکر کند.» در مقابل، وزیر دارایی آمریکا گفت: «پیام کاملا روشن است. اگر اروپا خواهان تجارت آزاد است و به آن باور دارد، ما آماده‌ایم پیمان تجارت آزاد را با این اتحادیه امضا کنیم، بدون هرگونه تعرفه، هر گونه مانع غیرتعرفه‌ای و هر گونه حمایت دولت‌ها از شرکت‌ها.»

واقعیت این است که وجود کسری تجاری بین آمریکا و شرکای تجاری این کشور، بزرگ‌ترین عامل خشم ترامپ است. او معتقد است اگر کسری تجاری وجود دارد و آمریکا کمتر از آنکه کالا صادر می‌کند به واردات می‌پردازد، بازنده است. او همواره چین، اتحادیه اروپا و دیگر کشورها را به داشتن رویه‌های غیرمنصفانه متهم کرده است. آنچه در نشست گروه ۲۰ رخ داد بسیار شبیه رویدادهای نشست گروه ۷ در کانادا بود. در آن نشست نیز شرکت‌کنندگان به انتقاد از سیاست‌های ترامپ پرداختند اما او بر دیدگاه‌های خود تاکید کرده و نشست را قبل از موعد مقرر ترک کرد.

در هفته‌های اخیر همزمان با شدت پیدا کردن تنش‌های تجاری، عده‌ای پیش‌بینی کرده‌اند در نهایت آمریکا با شرکای تجاری خود مذاکره خواهد کرد و فشارهایی که او تاکنون بر اتحادیه اروپا و چین وارد کرده برای وادار کردن آنها به قبول درخواست‌های آمریکا بوده است. اما واقعیت این است که در این مدت نه تنها نرمشی از سوی شرکای تجاری آمریکا مشاهده نشده، بلکه آنها در حال تغییر سیاست‌های تجاری خود برای کاستن از وابستگی به بازار آمریکا هستند. برای مثال چین تلاش‌هایی برای نفوذ بیشتر در بازارهای جنوب شرق آسیا و افزایش همکاری‌های تجاری با اتحادیه اروپا آغاز کرده و کانادا تدابیری برای جبران تعرفه‌های اعمال شده از سوی آمریکا اتخاذ کرده است. همچنین در سه دور مذاکره تجاری بین مقامات چین و آمریکا نتیجه مشخصی حاصل نشده است.

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند اقدامات تلافی جویانه چین و اتحادیه اروپا می‌تواند به بی‌ثباتی و ابهام‌های موجود بیفزاید. از پیش تنش‌های تجاری سبب کاهش سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی شده و این طبیعی است، زیرا شرکت‌ها تا وقتی اطمینان نسبی درباره محیط سرمایه‌گذاری و افق آن نداشته باشند، وارد آن نمی‌شوند. ممکن است تصور شود کاهش سرمایه‌گذاری‌ها چندان مهم نیست اما این شاخص اقتصادی اهمیت بالایی دارد و نتایج کاهش آن در ماه‌ها و سال‌های آینده در اقتصاد جهان احساس خواهد شد.

در بیانیه پایانی نشست گروه ۲۰ آمده است، نظام مالی باید باز، مقاوم و حامی رشد اقتصادی باشد. کشورهای گروه ۲۰ نسبت به اصلاحات پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ پایبند هستند و معتقدند تحقق اهداف صرفا با همکاری تمامی اعضا امکان‌پذیر است. اما اختلاف نظرهای تجاری و سیاسی بین آمریکا، اتحادیه اروپا و چین عملا رسیدن به اهداف مورد نظر گروه ۲۰ را با موانع جدی مواجه می‌کند. هدف گروه ۲۰ که شامل ۱۹ کشور و اتحادیه اروپاست، تدوین سیاست‌های بین‌المللی برای رفع چالش‌های فوری و بزرگ جهان است.