اشتباهات داخلی؛ فشارهای خارجی

به باور کارشناسان اقدام روز جمعه ترامپ یعنی تهدید به دو برابر کردن تعرفه فولاد و آلومینیوم صادراتی ترکیه به آمریکا، تازه‌ترین اقدام علیه یک هم‌پیمان در ناتو است که ریشه در اختلافات بر سر سیاست‌های دفاعی ترکیه و بازداشت کشیش آمریکایی دارد. کاخ سفید در بیانیه‌ای که با هدف شفاف‌سازی توییت ترامپ منتشر کرد، می‌گوید ترامپ دستور آماده کردن سندی را داده که بر مبنای آن تعرفه واردات دو فلز از ترکیه دو برابر خواهد شد. هرچند پنج‌شنبه شب اردوغان اعلام کرده بود در برابر فشار آمریکا مقاومت خواهد کرد.امسال تنش‌ها در روابط ترکیه و آمریکا بارها نمایان شده است. در واقع اعضای دموکرات و جمهوریخواه کنگره و اعضای دولت آمریکا با برنامه ترکیه برای خرید سیستم‌های ضدهوایی روسیه مخالفت کرده‌اند. اعضای کنگره نگران این هستند که سیستم دفاع موشکی روسیه ضعف‌های جنگنده‌های آمریکایی را نمایان کند و ترکیه ضعف‌ها را به اطلاع روسیه برساند. چندی پیش هنگامی که اعضای کنگره با فروش جنگنده‌های اف ۳۵ آمریکا به ترکیه مخالفت کردند موضوع بازداشت کشیش آمریکایی نیز مطرح شد. ترکیه این شخص را به اتهام مشارکت در کودتای سال ۲۰۱۶ در بازداشت نگه داشته است.

کاهش شدید ارزش لیر ترکیه و تاثیرات این کاهش بر ارزش یورو و بازارهای مالی اروپا و آمریکا نشان داده که ترکیه می‌تواند یک ریسک برای اقتصاد جهان باشد. بحران سیاسی در داخل، افزایش نرخ تورم و تنش در روابط با آمریکا سبب شده‌اند ارزش لیر به‌شدت کاهش یابد. اقتصاد ترکیه خیلی بزرگ نیست و هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان است، اما از زمانی که سیاست‌های حمایت‌گرایانه از سوی دولت آمریکا اجرا شده و اقتصاد جهان تحت تاثیر آن قرار گرفته بر مشکلات اقتصادی ترکیه که به شدت به استقراض ارز خارجی وابسته است، افزوده شده است.از سوی دیگر این نگرانی به‌طور فراگیر در سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد که دولت مستبد اردوغان سیاست‌های اقتصادی غیرمسوولانه‌ای را دنبال می‌کند و استقلال بانک مرکزی را تضعیف کرده است. در نتیجه این کشور نتوانسته اقدامات ضروری برای ایجاد ثبات اقتصادی را انجام دهد و این به معنای ضعف و شکنندگی اقتصاد است. روز جمعه اردوغان در سخنرانی خود بار دیگر خارجی‌ها را عامل وضعیت پدید آمده در اقتصاد ترکیه دانست و لحن تهاجمی او سرمایه‌گذاران را به این نتیجه رساند که وی قصد ندارد در سیاست‌های خود تغییری به وجود آورد. در نتیجه سرمایه‌گذاران بیش از پیش نگران آینده هستند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند سیاست‌های اقتصادی اردوغان یک عامل مهم در کاهش ارزش لیر، رشد نرخ تورم و آسیب‌پذیری بانک‌ها در برابر شوک‌های مختلف است. اردوغان از مردم خواسته با فروش دلارهای خود، با کاهش ارزش لیر مقابله کنند، اما بعید است عده زیادی از مردم به این دعوت پاسخ مثبت دهند زیرا در وضعیت کنونی که نرخ تورم بالاست، آنها ترجیح می‌دهند دلار در اختیار داشته باشند. البته شاید بتوان گفت ترکیه تا اندازه‌ای دچار بدشانسی شده است. این کشور نمونه‌ای کامل از تاثیر افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا بر اقتصاد‌های نوظهور است. در اثر بالا رفتن نرخ‌های بهره در آمریکا، سرمایه‌گذاران پول خود را به این کشور منتقل می‌کنند زیرا بازده تضمین‌شده‌تری دارد و سیاست‌های حمایت‌گرایانه دولت ترامپ نیز سبب شده بازارهای دیگر پرریسک محسوب شوند.در ماه‌های اخیر همزمان با افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا، ارزش ارزهای ملی در اقتصادهای نوظهور دیگر از جمله روسیه، برزیل و چین نیز کاهش یافته است. این تحولات نشان می‌دهد راه‌حل‌های قدیمی برای مساله کنونی موثر نیستند. با توجه به اینکه ترامپ قصد دارد تنش‌های تجاری را ادامه دهد تا به اهداف خود برسد پیش‌بینی می‌شود برای مدتی دیگر، وضعیت ارزی در اقتصادهای نوظهور به همین شکل باشد.

اخبار مرتبط