ابزار مشتقه

توسعه بنگاه‌های اقتصادی و گسترش دامنه تجارت لزوم توجه و اهمیت بیشتر به مدیریت ریسک را بیش از گذشته نمایان می‌کند. به این ترتیب مدیریت صحیح بنگاه‌های اقتصادی باید به جای حذف ریسک، به ایجاد زمینه‌های مناسب برای مدیریت بهینه ریسک بپردازد. این در حالی است که تشدید نوسانات قیمت دارایی‌ها در بازار سبب می‌شود تا ریسک بیشتری بر بنگاه‌های اقتصادی تحمیل شود. در این میان باید ابزارهای مناسبی وجود داشته باشد تا بتوان مدیریت بهینه‌ای برای کنترل ریسک به عمل آورد. حال در صورت وجود اوراق مشتقه، سرمایه‌گذاران می‌توانند این ریسک را مدیریت کرده و بر فرآیند کسب و کار خود متمرکز شوند.

هرچند بازار ابزار مشتقه در کل جهان بورس از معاملات پررونقی برخوردار است و ابزارهای معاملاتی متنوعی در این بازارها دادوستد می‌شود، اما بازار مشتقه در بازار سرمایه ایران از توسعه چندان زیادی بهره‌مند نیست. این بازار برای اولین بار در کشور طی سال ۱۳۸۷ در بورس کالا و با راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی شامل کالاهای مفتول مس، شمش طلا و سکه طلا آغاز به کار کرد. البته در ادامه سال‌های بعد نیز قراردادهای جدیدی به این بازار وارد شد و طبق اظهارات مدیر ابزار مشتقه بورس کالا، به زودی قراردادهای جدید در این بازار معامله خواهند شد.اما مقایسه و بررسی بازار مشتقه در بورس ایران با سایر کشورهای دنیا، نشان از آن دارد که این بازار نیازمند توسعه هرچه بیشتر است. در این راستا باید حرکت مثبت و جدی‌تری در بازار سرمایه‌ ایران در این زمینه انجام شود. شاید نخستین گام در راستای تحقق این موضوع افزایش تعداد عرضه‌کننده‌ها در بورس کالا با فعال‌سازی ابزارهای مالی مشتق از کالا خواهد بود.

هدیه لطفی