سکوت رمزآلود غول‌های فناوری

مقامات ترکیه می‌گویند عوامل حکومت عربستان او را به قتل رسانده‌اند در حالی که تعداد زیادی از مدیران شرکت‌های آمریکایی درباره این موضوع اظهار نظر کرده‌اند، جف بزوس مدیر عامل شرکت آمازون و ثروتمندترین انسان روی زمین هیچ اظهار نظری در این زمینه نکرده است. بزوس سال ۲۰۱۳ روزنامه واشنگتن پست را خرید و از همان زمان اعلام کرد از دور بر آن نظارت خواهد کرد. موضوع قابل تامل این است که آقای بزوس مانند بسیاری دیگر از مدیران شرکت‌های بزرگ جهان، در عربستان منافع قابل ملاحظه تجاری دارد. گفته شده شرکت آمازون قصد دارد در عربستان مرکز داده مستقر کند و از پیش تعاملات تجاری بین آمازون و عربستان وجود داشته است. ثروت عربستان نقشی بزرگ در فعالیت‌های شرکت‌های فناوری آمریکایی دارد و بسیاری از مدیران شرکت‌های فناوری روابط کاری گسترده با حکومت عربستان ایجاد کرده‌اند. سال پیش بن سلمان در سفر به آمریکا با تعدادی از این مدیران شرکت‌های بزرگ فناوری از جمله بزوس و تیم کوک، مدیر شرکت اپل دیدار و گفت‌وگو کرد. دو شرکت اپل و مایکروسافت برنامه‌هایی برای گسترش فعالیت‌های خود در عربستان دارند و عربستان برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود از جمله رها شدن از وابستگی به درآمدهای نفتی و اجرای برنامه افق ۲۰۳۰ به حضور شرکت‌های فعال در حوزه فناوری پیشرفته به شدت نیازمند است.

مدیران شرکت اپل و مایکروسافت نیز درباره موضوع خاشقجی اظهار نظری نکرده‌اند. سرمایه‌گذاری عربستان در دره سیلیکونی یعنی مرکز فناوری آمریکا قابل ملاحظه است و شرکت‌هایی که با عربستان فعالیت‌های اقتصادی دارند عموما منتظر مشخص شدن نتیجه تحقیقات مربوط به ناپدید شدن خاشقجی هستند. واقعیت این است که منافع تجاری و مالی حضور در بازار عربستان و تعامل با ولیعهد ۳۳ ساله این کشور یک عامل مهم تصمیم‌گیری شرکت‌های فناوری در آمریکاست.

عربستان کشته شدن روزنامه‌نگار مشهور این کشور در کنسولگری خود در ترکیه را پذیرفته است، اما اعلام کرده این قتل در یک درگیری رخ داده است و اکنون قرار است تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه صورت گیرد. بسیاری از کارشناسان و مقامات آمریکایی نسبت به درست بودن ادعای دولت عربستان ابراز تردید کرده‌اند. اما ترامپ معتقد است روابط با عربستان باید ادامه یابد و نمی‌توان با نشان دادن واکنش تند علیه عربستان، صدها هزار شغل در آمریکا را به خطر انداخت.

از ابتدای مطرح شدن موضوع ناپدید شدن روزنامه‌نگار عربستانی، مواضع ترامپ نشان می‌داد او قصد ندارد به هیچ قیمتی روابط آمریکا و عربستان را به خطر اندازد. همان‌طور که بیان شد شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا قراردادها و برنامه‌های بزرگی برای حضور در عربستان دارند و تلاش کرده‌اند خود را از موضوع جمال خاشقجی دور نگه دارند تا لطمه‌ای به این قراردادها و برنامه‌ها وارد نشود.

پیش‌بینی می‌شود اکنون که مشخص شده آقای خاشقجی در کنسولگری عربستان در ترکیه به قتل رسیده، اختلاف نظرها بر سر نحوه برخورد با حکومت عربستان ادامه پیدا کند و به‌ویژه دموکرات‌ها می‌توانند از این موضوع به نفع خود در انتخابات میان دوره‌ای کنگره بهره‌برداری کنند. پرونده قتل آقای خاشقجی خیلی زود بسته نخواهد شد و این به معنای تداوم تنش‌ها بین ترامپ و کنگره آمریکاست.