گردش به راست در آمریکای جنوبی

آنتونی بوادلی رویترز آقای بولسونارو نماینده راست‌گرای افراطی در کنگره برزیل با وعده‌هایی که مردم این کشور به دنبال تحقق آنها بودند، توانست با اختلاف بسیار زیاد نسبت به نامزد رقیب، در انتخابات ریاست جمهوری این کشور به پیروزی برسد. او پیشینه اجرایی ندارد و به باور کارشناسان هر کس دیگر هم اگر آن وعده‌ها را می‌داد بر حزب رقیب خود که سابقه ناکارآمدی و فساد مالی داشت، پیروز می‌شد.

کوچک کردن دولت، مبارزه با جرم و جنایت، پاکسازی ساختار سیاسی و تغییر بنیادی در همه حوزه‌ها وعده‌های جذاب آقای بولسونارو هستند. یکی از سناریوهای پیش روی برزیل در دوره ریاست جمهوری او شکل‌گیری دولتی متشکل از نظامیان است که تحولاتی در این کشور به وجود خواهند آورد؛ اما بدون تردید عمل به تمامی وعده‌ها یاد شده به زمان طولانی نیاز دارد. آقای بولسونارو از پیش اعلام کرده از نظامیان بازنشسته به‌عنوان معاون و وزیر استفاده خواهد کرد و بعید نیست چنین شود زیرا او به نظامیان اعتماد بیشتری دارد و نیز سخنرانی او پس از اعلام پیروزی در انتخابات نشان می‌دهد. او قصد ندارد فقط حرف بزند.

آقای بولسونارو در این سخنرانی گفت: «ما قصد داریم سرنوشت برزیل را تغییر دهیم و دیگر نمی‌توانیم با تکرار واژه‌هایی نظیر سوسیالیسم، پوپولیسم، چپگرایی و کمونیسم به مسیر خود ادامه دهیم.» ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در یک تماس تلفنی پیروزی بولسونارو را به وی تبریک گفت و ابراز تمایل کرد روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور افزایش یابد. در حال حاضر دو کشور از سوی محافظه کار‌های پوپولیست که وعده داده‌اند همه چیز را دگرگون خواهند کرد، اداره می‌شود. اما اگر او بخواهد مانند ترامپ عمل کند، شرایط بهبود نخواهد یافت.

حالا در حالی که طرفداران حقوق بشر و محیط‌زیست در حال برنامه‌ریزی برای مقابله با سیاست‌های دولت آینده برزیل هستند و کشور با رکود شدید اقتصادی مواجه است تصور کنید آقای بولسونارو اقداماتی در جهت سرکوب رسانه‌ها و نهادهای دموکراتیک انجام دهد یا بر تفرقه جامعه برزیل بیفزاید. به قدرت رسیدن بولسونارو محافظه‌کار متعاقب پیروزی احزاب و شخصیت‌های محافظه کار در آرژانتین، شیلی، کلمبیا، پاراگوئه و پرو رخ داده و مشاهده می‌شود که آمریکای جنوبی در حال حرکت به سمت راست‌گرایی است. از سوی دیگر به باور کارشناسان، تغییر سیاست خارجی برزیل بسیار محتمل است. در سال‌های اخیر چین بزرگ‌ترین شریک تجاری برزیل بوده و حجم مبادلات تجاری دو کشور سال قبل ۷۵ میلیارد دلار بود. اما بولسونارو در یک سخنرانی چین را یک شکارچی توصیف کرده که به دنبال سلطه پیدا کردن بر اقتصادهای دیگر است. بعید نیست در آینده روابط تجاری دو کشور تیره شود و در مقابل انتظار می‌رود روابط برزیل و آمریکا که در ۱۳ سال اخیر خوب نبوده بهتر شود. بولسونارو مانند ترامپ قصد دارد از پیمان‌های منطقه‌ای خارج شود و روابط دو‌جانبه با دیگر کشورها برقرار کند. آقای بولسونارو به بخش‌های معدن و کشاورزی اهمیت بالایی می‌دهد.

می‌توان گفت ضعف اقتصاد و فساد گسترده در دوره حاکمیت حزب کارگران، مهم‌ترین عوامل نارضایتی رای‌دهندگان و پیروزی آقای بولسونارو بوده است. اما موفقیت او به میزان توانایی‌اش در عمل به وعده‌ها بستگی دارد. بسیاری از مردم از اینکه پیروزی آقای حداد رقیب بولسونارو، سبب توقف تحقیقات درباره فساد مالی سال‌های اخیر شود نگران بودند، در نتیجه به آقای بولسونارو رای دادند. کارشناسان معتقدند بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی رئیس‌جمهوری جدید برزیل وضعیت اقتصاد است. در حال حاضر برزیل در حال دست و پنجه نرم کردن با بدترین رکود اقتصادی تاریخ خود است و ۱۳ میلیون نفر در این کشور بیکار هستند. از آنجا که پیش‌بینی شده نرخ رشد اقتصاد جهان در فصول آینده کاهش خواهد یافت، دولت‌ها در اقتصادهای نوظهور از جمله برزیل، برای سامان دادن به اوضاع اقتصادی کشورشان با موانع بزرگ‌تری مواجه هستند و ضروری است برنامه‌های مشخص و به درستی تدوین و با جدیت اجرا شود.