شش‌ضلعی ابهام

به عبارت دقیق‌تر می‌توان عنوان کرد که خبرهای غیر رسمی درخصوص امکان تسعیر منابع ارزی بانک‌ها بر اساس قیمت ارز در سیستم نیما، در ابتدا با خبرهای مربوط به تسعیر منابع ارزی در بانک ملت بر اساس قیمت نیمایی و همچنین خبرهای موثق و غیر موثق درخصوص تجدید ارزیابی دارایی‌ها در بانک تجارت، در هفته قبل، باعث شد تا توجه بازار و فعالان به این گروه جلب شود. از سوی دیگر، کاهش قیمت سهام برخی بانک‌ها به زیر ارزش اسمی، باعث ارزنده شدن و ایجاد جذابیت خرید سهام آنها شده بود که این امر نیز در هفته قبل رشد معاملات در این گروه را رقم زد.  اما امکان ادامه رشد مثبت معاملات در این گروه در گرو چند نکته خواهد بود:

نکته اول؛ وضعیت مثبت تراز ارزی هر یک از بانک‌ها است. در کنار این نکته، در صورت مثبت بودن تراز ارزی بانک‌ها، امکان در دسترس بودن منابع آن نیز از اهمیت بالا برخوردار است. به عبارت دیگر در شرایط فعلی روابط بین‌الملل، شاید برخی بانک‌ها دارای منابع ارزی در بانک‌های خارج از کشور باشند که امکان دسترسی به آنها به لحاظ دریافت و پرداخت سیستم بانکی بین‌المللی وجود نداشته باشد.

نکته دوم؛ امکان موافقت بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر بر سیستم بانکی کشور با روش ثبت این منابع در صورت‌های مالی بانک‌ها بر اساس قیمت نیمایی خواهد بود. اما در این رابطه هنوز ابلاغیه رسمی از سوی بانک مرکزی که روش و چارچوب تسعیر ارزی منابع مذکور را نشان دهد، ابلاغ نشده است. نکته سوم؛ بررسی این موضوع است که بانک‌ها در افشای تراز ارزی خود، به‌خصوص آن میزان که در حساب‌های خارج از کشورشان قرار دارد، تا چه میزان امکان افشا و ثبت در صورت‌های مالی خود را داشته و دارند.

نکته چهارم؛ در ارتباط با تجدید ارزیابی دارایی‌های بانک‌ها باید توجه داشت که این میزان به هر اندازه که به سرمایه ثبت شده بانک‌ها اضافه کند، اما اثری در عملیات بانکداری به لحاظ قدرت دسترسی به منابع نقد و رشد سودآوری نخواهد داشت.  

نکته پنجم؛ چنانچه بانک مرکزی با تسعیر منابع ارزی بانک‌ها به هر روش و هر میزان رسما موافقت کند و نتیجه این تسعیر در صورت‌های مالی بانک‌ها انعکاس یابد، قطعا سود نقدی قابل تقسیم به همراه نخواهد داشت. در واقع سود حاصل از رشد نرخ تسعیر ارز به افزایش سرمایه بانک‌ها تبدیل می‌شود.

نکته ششم؛ در صورت انجام محاسبات برای نکات چهارم و پنجم عنوان‌شده و انعکاس تجدید ارزیابی و تسعیر منابع ارزی بر اساس نرخ‌های نیمایی در صورت‌های مالی بانک‌ها، نسبت تعداد سهام هر یک از بانک‌های مورد نظر افزایش می‌یابد. به این ترتیب با توجه به اینکه بر اساس این رویدادها درآمد و به تبع آن سود در آن بانک‌ها ادامه‌دار نخواهد بود، نسبت قیمت به درآمد سهم یا P/ E در این گروه افزایش خواهد یافت. این امر وضعیت قیمت سهام آن بانک‌ها را بعد از وقوع و ثبت افزایش سرمایه، از جذابیت خارج می‌کند.  تمامی موارد و نکات عنوان شده، به موازات سودآور نبودن عملیات بانکداری در کشور، مزید بر علت است تا ادامه‌دار نبودن روند مثبت معاملات سهام از نگاه فعالان بازار سرمایه در این گروه را توجیه کند. بنابراین در چرایی جذابیت معاملات سهام بانک‌ها در هفته قبل، به‌نظر می‌رسد که این روند مقطعی بوده و نمی‌تواند بر اساس توجیه و دلایل بنیادی از قبیل تغییر نرخ تسعیر منابع ارزی یا تجدید ارزیابی دارایی‌ها، ادامه یابد.