خطر در همه جا!
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان که معمولا با احتیاط سخن می‌گوید، در کنفرانس امسال کاملا متفاوت ظاهر شد. او از دولت ترامپ به دلیل رفتار با هم‌پیمان‌های آمریکا به گونه‌ای که گویی آنها دشمن هستند به شدت انتقاد کرد. طی دو سال اخیر اقدامات ترامپ خشم اروپایی‌ها را موجب شده اما تاکنون رهبران اروپا واکنش صریح به این اقدامات نشان نداده‌اند. خانم مرکل فهرستی بلند از دلایل برای انتقاد از ترامپ در اختیار داشت. او گفت آمریکا با خروج از سوریه زمینه را برای تقویت مواضع ایران و روسیه در این کشور فراهم کرده است. او همچنین اعلام کرد از اینکه ترامپ تولید اتومبیل‌های بی‌ام‌و در کارولینای جنوبی را تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا می‌داند دچار شوک شده است. سخنان خانم مرکل مورد تایید حاضران در نشست قرار گرفت و این تایید چنان فراگیر و قدرتمند بود که به راحتی می‌توان فهمید آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ تا چه حد از هم‌پیمان‌های سنتی خود دور شده و تا چه حد برای اروپایی‌ها نادیده گرفتن خواسته آمریکا آسان شده است.
در نشست سال گذشته کنفرانس امنیتی مونیخ، هم‌پیمان‌های اروپایی آمریکا اصلا تمایل نداشتند آشکارا نگرانی خود را از وضعیت روابط آمریکا و اروپا نشان دهند اما امسال شرایط بسیار متفاوت بود. اروپایی‌ها به همراهی آمریکا علاقه‌مند و نیازمند هستند و از اینکه ایالات متحده راهی متفاوت را طی می‌کند، خشمگین هستند. واقعیت این است که دولت ترامپ درک نمی‌کند که ارتباطات، اعتماد و پایبندی به ارزش‌های مشترک بسیار مهم‌تر از میزان هزینه‌ای است که آمریکا در پیمان ناتو صرف می‌کند. ترامپ بارها نسبت به سهم بالاتر هزینه‌های آمریکا در ناتو ابراز نارضایتی کرده و یک دلیل نگرانی‌ها درباره تضعیف ناتو همین رویکرد ترامپ است.
ترامپ در کاخ سفید افراد همفکر خود را جمع کرده و طبیعی است که در این جمع، اصلاح اشتباهات بسیار دشوار است. مایک پنس، معاون ترامپ در سخنرانی خود تلاش کرد هم‌پیمان‌های اروپایی آمریکا را نسبت به پایبندی آمریکا به ناتو مطمئن کند. اما سخنان او بیشتر حاوی جملات تحسین‌آمیز درباره ترامپ بود. او بر لزوم افزایش هزینه اروپایی‌ها در ناتو تاکید کرد. او همچنین از کشورهای اروپایی امضاکننده پیمان هسته‌ای ایران خواست مانند آمریکا از این پیمان خارج شوند. البته این درخواست با مخالفت مخاطبان مواجه شد. مقامات نظامی اروپا از اینکه آقای پنس اشاره‌ای جدی به روسیه نکرد، یعنی کشوری که نگرانی امنیتی بزرگ برای شرکت‌کنندگان در کنفرانس امنیتی است، بسیار متعجب شدند.
محتوای نشست امسال با نشست‌های قبل بسیار متفاوت بود. در واقع در گذشته آمریکا و اروپا در این کنفرانس به همفکری برای رفع تهدیدهایی که متوجه آنهاست می‌پرداختند. اما امسال موضوع اصلی کنفرانس، اختلافاتی بود که با استقرار ترامپ در کاخ سفید بین آمریکا و اروپا پدید آمده است. این یک تغییر خطرناک برای کشورهایی است که امنیت‌شان به همبستگی اروپا و آمریکا در برابر روسیه وابسته است. جمهوری‌های حوزه بالتیک جزو این کشورها هستند. اگر وضعیت کنونی ادامه پیدا کند، ثبات در بخش‌هایی از جهان تضعیف خواهد شد. جنبه مهم دیگر نشست امسال آشکار شدن اختلافات عمیق درون آمریکا بود. جو بایدن پس از مایک پنس سخنرانی کرد و در سخنان خود از چند‌جانبه‌گرایی، همکاری و متحدان آمریکا ستایش کرد. سخنان او همان سخنانی بود که اروپایی‌ها به شنیدن آن از سوی روسای جمهوری از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه عادت داشتند. آقای بایدن گفت آمریکا به پشت کردن به جهان یا نزدیک‌ترین هم‌پیمانان خود هیچ علاقه‌ای ندارد. آمریکا به آزادی مطبوعات، دموکراسی، حاکمیت قانون پایبند است و در برابر استبداد قرار دارد. او تلاش کرد به حاضران در کنفرانس اطمینان دهد که ترامپیسم ادامه پیدا نخواهد کرد و مجموعه‌ای از رهبران سیاسی با دیدگاه‌های آشنا به هیات حاکمه آمریکا بازخواهند گشت. جو حاکم بر کنفرانس امنیتی مونیخ کاملا مخالف ترامپ بود اما برای رهبران اروپایی و دیگر کشورها دو سوال مهم مطرح است: آیا ترامپ برای دوره دوم در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز خواهد شد یا نه و آیا سیاست «اول آمریکا» پس از خروج ترامپ از کاخ سفید دنبال می‌شود؟ عده‌ای در اروپا معتقدند بیش از آنکه علت تغییر رویکرد آمریکا باشد نشانه آن است و اروپا باید وابستگی خود به آمریکا را هرچه سریع‌تر کاهش دهد. برای مثال خانم مرکل خواستار آن شد که اروپا سرنوشتش را در دست خود بگیرد. البته اروپایی‌ها در مسیر استقلال از آمریکا قدم جدی برنداشته‌اند و شاید علت آن است که آنها معتقدند دوران حاکمیت ترامپ و ترامپیسم کوتاه است، اما از آنجا که خطر به قدرت رسیدن فردی با افکار ترامپ در آمریکا همواره وجود دارد، ضروری است اروپایی‌ها تغییراتی در سیاست‌های خود ایجاد کنند.
ارسال نظر