کاهش مشارکت مردم؟
در ادوار گذشته مجلس، طرح استانی شدن انتخابات مجلس مطرح شده و به شورای نگهبان رفته بود. اما شورای نگهبان آن را رد کرد، ولی طرح اخیر که هم اکنون در دستور کار صحن علنی قرار دارد و بررسی آن پس از فراغت صحن علنی از لایحه بودجه دنبال می‌شود، نظر شورای نگهبان را نیز جلب کرده است. زیرا جلسات متعددی با کارشناسان شورای نگهبان برگزار شد و ملاحظات آنها را در این طرح لحاظ کرده‌ایم. البته مخالفان این طرح، ایراداتی را به آن وارد می‌دانند؛ برای مثال برخی مخالفان استانی شدن انتخابات بر این باورند که اجرای این طرح به کاهش مشارکت مردم در انتخابات منجر خواهد شد. تصویب این طرح یکی از نقاط قوت و مثبت مجلس دهم است، شاید هیچ نفعی برای اصلاح‌طلب یا اصولگرا نداشته باشد، ولی برای کل کشور و نظام مفید است، چرا که همه مسائل به‌روی ریل اصلی خودش برمی‌گردد. البته از منظر ما به‌عنوان موافقان استانی شدن انتخابات، تصویب این طرح یکی از نقاط قوت مجلس دهم است، زیرا نه تنها به کاهش مشارکت مردم در انتخابات نمی‌انجامد بلکه به دلیل آنکه احزاب به‌صورت فعال در روند انتخابات مجلس حضور می‌یابند و زمینه برای حضور فعال و اثرگذار آنها به وجود می‌آید، مردم هم به مشارکت گسترده در انتخابات تشویق می‌شوند. در این زمینه می‌توان به انتخابات مجلس در تهران و برخی کلان‌شهرها اشاره کرد که حضور جدی احزاب و جریان‌های سیاسی، مشارکت بیشتر مردم در انتخابات را در پی دارد.
از سوی دیگر، ازجمله معایبی که مخالفان استانی شدن انتخابات درباره این طرح مطرح می‌کنند، افزایش تخلفات انتخاباتی است. حال آنکه ما یکی از محاسن این طرح را کاهش چشمگیر این تخلفات می‌دانیم. دلیل آن، این است که در سیستم فعلی برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی، رویکرد قوم و قبیله‌ای در رفتار رای‌دهی مردم در حوزه‌های انتخابیه شهرستان وجود دارد. اما با اجرای انتخابات مجلس به‌صورت استانی، به دلیل کلان شدن سطح انتخابات، اثرگذاری نگاه‌های قومی قبیله‌ای بر سرنوشت انتخابات به شدت کاهش خواهد یافت.با این همه، مخالفان سوالی را درباره این طرح مطرح می‌کنند؛ اینکه با استانی شدن انتخابات مجلس، ارتباط مردم با نماینده خود به چه شکل خواهد بود و چه کسی پیگیر مطالبات مردمی خواهد بود؟ در پاسخ به این سوال باید بر این نکته تاکید کنیم با برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی به‌صورت استانی، به تدریج نمایندگان به ایفای نقش‌های تصریح شده خود در قانون یعنی قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قوانین بازمی‌گردند و نیروهای اجرایی شهرها، شهرستان‌ها و روستاها نیز مسوولیت مسائل اجرایی را که وظیفه آنها است برعهده خود می‌بینند. اتفاقا این موضوع سبب می‌شود همه نیروها به انجام وظایف اصلی خود بازگردند و کارها مجرای واقعی خود را می‌یابند.نکته دیگر آن است که با استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی، افراد زبده، فرهیخته، صاحب فکر و اندیشه و افراد شاخص که نه تنها در سطح شهرستان، بلکه در سطح استان شناخته شده‌اند، وارد کارزار انتخابات می‌شوند و در نتیجه مجلسی قوی‌تر تشکیل خواهد شد. مردم نیز در این زمینه خود را موظف می‌دانند که نخبه‌ترین فرد را انتخاب کنند تا در سطح استان نیز فردی رای بیاورد که شاخص باشد.
همچنین اجرای این طرح کاهش هزینه تبلیغاتی نامزدها را به دنبال خواهد داشت و مردم می‌توانند با تکیه بر معیارها و ویژگی‌هایی که احزاب درباره نامزدهای خود به مردم ارائه می‌دهند، درباره نامزدهای انتخابات مجلس شناخت پیدا کرده و انتخاب درست‌تری داشته باشند.یکی دیگر از محاسن استانی شدن انتخابات آن است که لازمه این نوع انتخابات، برگزاری الکترونیکی و خارج کردن برگزاری انتخابات از فرآیند دستی است. همچنین در موضوع بررسی و احراز صلاحیت که ازجمله وظایف شورای نگهبان است، فرآیند سهل‌تری برای این شورا خواهد بود زیرا تعداد نامزدها که در وضعیت نابسامان سیستم کنونی بسیار زیاد است، کاهش می‌یابد و درواقع تلخیص می‌شود. این کار احراز صلاحیت‌ها را هم برای شورای نگهبان آسان‌تر خواهد کرد.
بنابر آنچه گفته شد، اجرای انتخابات مجلس شورای اسلامی به‌صورت استانی می‌تواند سه مزیت عمده داشته باشد که ارتقا و کارآمدی شوراهای شهر و روستا، شکل‌گیری و تقویت احزاب و نیز تقویت و ارتقای جایگاه مجلس شورای اسلامی در عرصه قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای صحیح قانون ازجمله آنها است. با توجه به شرایط امروز کشور راهی جز تلاش در راستای نهادینه کردن تفکر و نگاه ملی در نهادهای تصمیم‌گیر و سیاست‌گذار نداریم. از آنجا که مجلس یکی از مهم‌ترین نهادهای تصمیم‌گیری در کشور است، لازم است شرایطی فراهم شود که با انتخاب نمایندگان شایسته، بخشی‌نگری از تصمیمات مجلس رخت بربندد و نگاه ملی و کلان تسلط یابد. این رویکرد شأنیت و وزانت نمایندگان مجلس و به‌طور کلی پارلمان را حفظ می‌کند. از این رو ارائه طرح استانی شدن انتخابات ضروری به نظر می‌رسد و تصویب آن ظرفیت تصمیم‌گیری و تجزیه و تحلیل مسائل کشور را در مجلس افزایش می‌دهد.
ارسال نظر