کلید چینی بحران

شی جیانگتائو بیزینس اینسایدر نشست بی‌نتیجه ترامپ و رهبر کره‌شمالی موجب خشنودی و نگرانی برخی کشورهای دیگر به ویژه همسایگان کره‌شمالی شده است. می‌توان گفت چین، کره‌جنوبی و ژاپن بیشترین تاثیر را از تعاملات کره‌شمالی و آمریکا می‌پذیرند. روابط چین و کره‌شمالی در دهه‌های اخیر بسیار حیاتی و عمیق بوده و به ویژه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تحلیلگران چین را مهم‌ترین عامل ادامه حیات رژیم حاکم بر کره‌شمالی توصیف کرده‌اند. کره‌شمالی برای دریافت کمک‌های غذایی، نفت و سوخت به چین وابسته است و چین بزرگ‌ترین شریک تجاری کره‌شمالی است. از سوی دیگر کره‌شمالی یک حائل بسیار مهم بین چین و کره‌جنوبی است.

برخی تحلیلگران می‌گویند در ابتدا ایدئولوژی کمونیستی دو کشور بود که سبب نزدیکی آنها شد، اما اینک با گذشت زمان روابط آنها پیچیده‌تر شده است. تا قبل از دستیابی کره‌شمالی به فناوری ساخت سلاح هسته‌ای این کشور وابستگی بسیار بیشتری به چین داشت، اما در سه سال اخیر نشانه‌هایی نمایان شده که ثابت می‌کند کره‌شمالی وابستگی کمتری به چین دارد و پیونگ‌یانگ معتقد است چین به راحتی قادر نیست کره‌شمالی را به زانو درآورد. اما واقعیت این است که اگر در سال‌های اخیر کمک‌های چین به کره‌شمالی نبود رژیم حاکم بر این کشور سرنگون شده بود، اما سرنگونی رژیم کره‌شمالی راه را برای اتحاد دو کره هموار می‌کند و این چیزی نیست که پکن به آن تمایل داشته باشد. اکنون چین با یک مساله مهم مواجه شده و آن اینکه کره‌شمالی مایل است روابط دیپلماتیک خود را با کره‌جنوبی و آمریکا بهبود بخشد. اتحاد دو کره بدترین سناریوی ممکن برای چین است. اخیرا تحت تاثیر تحریم‌های بین‌المللی علیه کره‌شمالی، روابط پیونگ‌یانگ و پکن در حال عمیق‌تر شدن است و چین برای جلوگیری از اتحاد دو کره اقدامات لازم را انجام خواهد داد. ‌یک نکته مهم دیگر این است که کره‌شمالی همواره می‌تواند روی کمک‌های چین و روسیه برای ادامه حیات حساب کند. چین اگر تحت فشارهای بیشتر تجاری از سوی آمریکا قرار گیرد، دلایل بیشتری برای اجرا نکردن تحریم‌ها علیه کره‌شمالی خواهد داشت. این به آن معناست که هرچه فشار ترامپ بر چین بیشتر شود، چین دلایل کمتری برای رعایت تحریم‌ها علیه کره‌شمالی دارد. چین حتی قبل از شدت یافتن تنش‌های تجاری با آمریکا اقداماتی برای کمک به کره‌شمالی انجام داده بود. روسیه نیز هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفته و این کشور مانند چین انگیزه‌هایی برای رعایت نکردن کامل تحریم‌های سازمان ملل علیه کره‌شمالی دارد.

از سوی دیگر کره‌جنوبی نگران بی‌نتیجه بودن مذاکرات کره‌شمالی و آمریکاست، زیرا نزدیک شدن آمریکا و کره‌شمالی از ریسک‌های امنیتی کره‌جنوبی می‌کاهد و زمینه روابط اقتصادی دو کره را فراهم می‌کند. به همین دلیل کره‌جنوبی اعلام کرده، تلاش خواهد کرد، مذاکرات پیونگ یانگ و واشنگتن ادامه پیدا کند. کارشناسان معتقدند کره‌جنوبی بزرگ‌ترین بازنده بی‌نتیجه بودن مذاکرات کره‌شمالی و آمریکاست. همچنین اگر پیشرفتی در مذاکرات کره‌شمالی و آمریکا حاصل نشود، میزان محبوبیت رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی کاهش می‌یابد، زیرا در این حالت رای‌دهندگان صرفا بر مبنای عملکرد داخلی او قضاوت خواهند کرد و باید به این نکته اشاره شود که مردم کره‌جنوبی معتقدند او به وعده‌های اقتصادی‌اش عمل نکرده است. ژاپن نیز مانند کره‌جنوبی نگرانی‌های امنیتی و اقتصادی دارد. نزدیک شدن آمریکا و کره‌شمالی برای ژاپن خبری مثبت است و بر امنیت این کشور می‌افزاید. می‌توان گفت در موضوع مذاکرات ترامپ و رهبر کره‌شمالی، کره‌جنوبی و ژاپن در یک سو و چین و روسیه در طرف دیگر قرار دارند و تنها با گذشت زمان مشخص خواهد شد، کدام طرف می‌تواند خشنود باشد.