تقلیل تضادهای فرهنگی

ایران با توجه به تنوع فرهنگی و اقلیمی بوم‌گردی از ظرفیت زیادی برخوردار است و البته آنچه در این میان اهمیت دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت، استفاده مطلوب و با کیفیت از ظرفیت‌های بوم‌گردی در ایران است؛ چراکه می‌تواند اقتصاد خرد محلی را تقویت کند. ایران سرزمین تنوع است. کشوری که با دارا بودن شرایط خاص جغرافیایی(وجود اقلیم‌های متفاوت در تمام فصول سال)، طبیعت زیبا و بی‌همتا (از جهت جاذبه‌ها و زیبایی‌های طبیعی ایران جزو ۵ کشور برتر دنیا است)، تاریخ و تمدنی دیرینه (وجود آثار و جاذبه‌های تاریخی بی‌شمار ثبت شده بین‌المللی، ملی و...)،تنوع فرهنگی و وجود آیین و فرهنگ‌های بسیار زیبا(خصوصا در مناطق روستایی) بدون شک یکی از مهم‌ترین مقاصد این نوع از گردشگری است.

با توجه به شرایط موجود کشور در زمینه کمبود زیرساخت‌ها و تجهیزات صنعت گردشگری به‌خصوص در مناطق کمتر توسعه‌یافته همانند روستاها که هدف اصلی جریان بوم‌گردی است، ضرورت دارد هرچه سریع‌تر برنامه‌ریزی کارشناسانه و دقیقی انجام پذیرد. در این میان با توجه به اهمیت بی‌بدیل و اجتناب‌ناپذیر صنعت گردشگری در اشتغال‌زایی، رونق و توسعه پایدار جامعه و گسترش روزافزون این صنعت در دنیا خصوصا در کشور ایران نیاز به فضاهایی برای اسکان در تمام نقاط کشور به‌خصوص مناطق روستایی و کوچک به شدت احساس می‌شود. یکی از این فضاها اقامتگاه‌های بوم‌گردی است. اقامتگاه‌های بوم‌گردی فضاهایی هستند که معمولا در محیط‌های طبیعی و بومی با رعایت بالاترین سطح ممکن زیست محیطی و به شکلی سازگار با اقلیم، معماری بومی، بافت تاریخی و فرهنگ سنتی محلی ایجاد شده و ضمن در نظر گرفتن موارد مهم ذکر شده زمینه حضور گردشگران را به نحو مطلوبی فراهم می‌کنند. به‌طور کلی هدف از ساختن چنین مکان‌هایی علاوه بر محل اسکان گردشگران، حفظ و پاسداشت فرهنگ، تاریخ بومی و سنتی هر منطقه است.

از سوی دیگر با توجه به اهمیت زیاد جریان بوم‌گردی و نقش مهم اقامتگاه‌ها شاید بهتر باشد از زاویه دیگری نیز به این موضوع نگاه کنیم. توسعه کمی صنعت گردشگری خصوصا بوم‌گردی به خودی خود نمی‌تواند یک مزیت به حساب آید. در واقع گسترش کمی و فیزیکی این رشته از گردشگری به تنهایی کافی نیست و حتی در صورت بی‌توجهی به فراهم آوردن سایر شرایط لازم و نداشتن یک برنامه‌ریزی کارشناسانه می‌تواند تبدیل به یک ضد تبلیغ برای این حوزه شود. هر چند گردشگر بوم‌گرد به دنبال یک اقامت لوکس و درجه یک نیست، اما باید توجه داشت که فراهم آوردن حداقل زیرساخت مانند سرویس‌دهی‌های تخصصی (ایجاد اقامتگاه‌های مناسب) و راهنمایی‌های خاص منطقه (آشنایی با تاریخ و فرهنگ بومی جامعه محلی) می‌تواند این سفر را برای گردشگران بوم‌گردی جذاب‌تر کند.

در بوم‌گردی استمرار منافع بلندمدت و پایدار مطرح است که در این رابطه افزایش مشارکت بیشتر افراد محلی(جامعه میزبان)، حفظ یکپارچگی و انسجام اجتماعی و احترام به فرهنگ بومی، سازگاری برنامه‌های گردشگری پایدار با دیگر برنامه‌ریزی‌های محلی، منطقه‌ای و ملی از جمله اهداف این نوع از گردشگری است. بنابراین باید توجه داشت به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که کمترین چالش و اصطکاک بین جامعه میزبان و گردشگرهایی که با فرهنگ متفاوت به آنجا می‌آیند، رخ دهد که این مساله خود به شدت نیازمند آموزش‌های تخصصی برای هر دو گروه (گردشگران و جامعه محلی)است. بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع به نظر می‌آید در ساخت و ایجاد چنین فضاهایی باید موارد زیر به شدت مدنظر برنامه‌ریزان و مجریان قرار گیرد:

۱- رعایت مسائل زیست محیطی و فیزیکی (بهداشت، امنیت فیزیکی، امنیت اجتماعی و...). این مکان‌ها باید به گونه‌ای طراحی و ایجاد شوند که بتوانند پاسخگوی نیازهای معمولی گردشگران (بین‌المللی، ملی و...) باشند.

۲- لحاظ کردن جغرافیا، شرایط اقلیمی هر منطقه در ساخت و طراحی فیزیکی فضای موردنظر. در زمان ساخت اقامتگاه‌ها باید شرایط جغرافیایی و اقلیمی هر منطقه را در نظر بگیریم تا بتوانیم از نظر راحتی شرایط مطلوبی را برای گردشگران فراهم آوریم.

۳- سازگاری با معماری بومی و بافت تاریخی هر منطقه. به دلیل اینکه از اهداف اصلی و مهم جریان بوم‌گردی آشنایی گردشگران با تاریخ جامعه محلی است. بنابراین باید سعی شود که در طراحی این فضاها نوع معماری سنتی و بافت آنجا به خوبی لحاظ شود و مورد اهمیت قرار داشته باشد.

۴- احترام به فرهنگ سنتی و تاریخ جامعه محلی

۵- باید محیط اقامتگاه به گونه‌ای باشد که گردشگران در مدت زمان اقامت خود، به خوبی و با راحت‌ترین شیوه ممکن با فرهنگ و آداب و رسوم جامعه محلی آشنا شوند (استفاده از نشان‌ها، آثار فرهنگی و تاریخی جامعه محلی در محیط فیزیکی اقامتگاه).

۶- ایجاد محیطی زیبا و امن برای استراحت و لذت بردن بیشتر گردشگران

۷- دخیل کردن جامعه محلی در برطرف کردن نیازهای مختلف گردشگران(فروش صنایع دستی، موادغذایی و...).

در پایان به نوعی می‌توان تاکید داشت که اقامتگاه‌های بوم‌گردی صرفا یک مکان و فضای جغرافیایی برای انجام امور اقامتی و پذیرایی گردشگران نیست، بلکه یک تابلوی هنری از معرفی فرهنگ غنی جامعه محلی باید باشد.