سرنوشت یک نرم‌افزار فرانسوی

در حالی این روزها شاهد اقبال شدید مردم به بازار سرمایه و خرید و فروش‌های پرحجم از سوی معامله‌گران هستیم که این موج خریداران سبب شده تا انتظارات از این سامانه به شدت افزایش یابد. به‌عبارت دقیق‌تر نوع مشارکت عمومی مردم در بازار سرمایه کشور باعث شده تعداد معاملات در بورس‌های فعال در کشور، افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد. ولی این اقبال شدید با ظرفیت‌های اسمی این سامانه تفاوت بسیار زیادی دارد و بعضا این سامانه را با مشکلاتی مواجه می‌کند. هر چند باید ظرفیت‌های سامانه مزبور توسعه یابد، اما وجود تحریم‌ها باعث شده است که دسترسی به نسخه‌های جدید این سامانه ممکن نباشد. این در حالی است که حتی پشتیبانی شرکت تولید‌کننده نیز با ایجاد تحریم‌ها از سامانه اصلی معاملات بازار سرمایه ایران صورت نمی‌گیرد.

به این ترتیب مشاهده می‌شود که عوامل مزبور باعث شده سامانه معاملات در عملکرد خود با کندی‌‌هایی مواجه شود که موجی از نارضایتی را در میان فعالان بازار سرمایه کشور به‌دنبال دارد. از سوی دیگر همزمان با مشکلات ایجاد شده و برای پاسخگویی، نیازهای مورد انتظار، کارشناسان فنی سامانه معاملات، راهکارهایی را در پیش گرفته‌اند تا این معضلات را به کمترین میزان ممکن برسانند. البته باید توضیح داد که در حال حاضر سامانه هسته معاملات بورس تهران موسوم به سامانه TSETMC از نظر معاملات مشکلی ندارد. این در حالی است که در پایان سال گذشته باگی در سیستم معاملات وجود داشت که باعث می‌شد، هسته معاملات با مشکل مواجه شود. به‌گونه‌ای‌که حتی خود سازنده نرم‌افزار نیز متوجه آن نمی‌شد، اما با همت جوانان و مهندسان داخلی و دانش فنی داخلی باگ سیستم کشف و در سال ۹۷ رفع شد.

به این ترتیب از ابتدای سال‌جاری هیچ اختلالی در هسته معاملات بورس روی نداده و حجم معاملات نشان می‌دهد که معاملات بورس به‌صورت روان انجام شده و با اختلال همراه نبوده است و تنها در بخش اطلاع‌رسانی سایت مدیریت فناوری بورس تهران قدری با تاخیر همراه بوده است. در این میان اقدامات زیادی برای توسعه و بهبود سامانه معاملات بورس انجام‌ شده که در اولین اقدام برای افزایش ظرفیت، سامانه‌های معاملاتی بورس تهران و فرابورس ایران از یکدیگر جدا شدند. بر این اساس به‌صورت مستقل و در زیرساخت‌های مجزا، سامانه‌های جداگانه‌ای راه‌اندازی شد تا مشکلات هر یک از بورس‌ها بتواند به‌صورت مستقل رسیدگی شود و ظرفیت سامانه‌ها مستقل از هم مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

در مرحله بعد با توجه به تحویل کدمنبع سامانه، متخصصان داخلی اقدام به بازخوانی کدمنبع کردند تا بتوانند منطق‌های موجود در سامانه را شناسایی و تغییرات مورد نیاز را در سامانه ایجاد کنند. این اقدام باعث شد که در اولین اقدام، خطای شناخته شده سامانه معاملات که سبب توقف سامانه در سالیان گذشته شده بود، توسط متخصصان داخلی رفع شود و نسخه بدون این خطا از ابتدای سال ۱۳۹۸ مورد استفاده قرار گیرد. اقدام بعدی که در دستور کار قرار گرفته است، افزایش ظرفیت سامانه معاملات برای موضوع صف در روزهای بعد از عرضه اولیه است. این امر در حال حاضر معضلات فراوانی را ایجاد کرده است. امیدواریم با همت متخصصان داخلی بتوانیم در مهر سال‌جاری این مشکل را نیز مرتفع کنیم. در ادامه کار سامانه در نظر داریم با افزایش ظرفیت‌ها و افزایش کارآیی بتوانیم با سرعت بیشتری پاسخگوی معاملات و سفارش‌ها باشیم.

درخصوص سامانه پس از معاملات نیز اقداماتی در حوزه برنامه‌نویسی درحال انجام است تا سرعت این سامانه هم افزایش پیدا کند و بتوانیم مشکلات روزهای عرضه اولیه را کاهش دهیم. همه این اقدامات به‌عنوان اقدامات کوتاه‌مدت و با پاسخگویی سریع در برنامه کاری قرار گرفته است. در برنامه‌ریزی بلندمدت نیز شرکت مدیریت فناوری در نظر دارد برای تولید سامانه معاملات بومی اقدام کند. فاز مطالعاتی این طرح از ابتدای سال ۱۳۹۸ آغاز شده و بخشی از کدنویسی سامانه نیز در حال انجام است. از آنجا که سامانه معاملات جزو سامانه‌های استراتژیک کشور است، تولید داخلی آن از اهم وظایف شرکت مدیریت فناوری بورس خواهد بود. به‌عبارت دقیق‌تر گرچه تولید سامانه معاملات بومی کاری زمانبر است،  ولی تنها راه خودکفایی در این حوزه خواهد بود. امید است با همت و تلاش متخصصان داخلی بتوانیم روزهای بهتری را برای بازار سرمایه کشور رقم بزنیم.