راز پیروزی ماکری

کنار ماکری، سباستین پینرا، رئیس‌جمهوری شیلی نشسته بود و از سخنان رئیس‌جمهوری آرژانتین حمایت کرد. او گفت: «باید به چند دهه افول پایان داد. شیلی می‌تواند یک نمونه باشد.» حاضران در این گردهمایی شامل مدیران شرکت‌ها، سیاستمداران راست گرا و مخالفان سیاست‌های پوپولیستی، همگی برای سخنان این دو رئیس‌جمهوری کف زدند. اما خارج از گردهمایی، افزایش قیمت‌ها، ثابت ماندن دستمزدها و برنامه‌های رفاهی بی‌فایده سبب خشم مردم شده بود. فقرا و اعضای طبقه متوسط کسانی هستند که از این تحولات بیشترین لطمه را می‌بینند و پرونیسم این نارضایتی را به پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین تبدیل کرد. شکست ماکری در انتخابات ریاست‌جمهوری هفته قبل آرژانتین و تظاهرات‌های هفته‌های اخیر در شیلی که به عقب نشینی رئیس‌جمهوری این کشور از سیاست‌های ریاضت جویانه منجر شده به روشنی محدودیت‌های سیاست‌های ضدپوپولیستی را نشان می‌دهد. در انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین ماکری حدود ۴۰ درصد آرا را به دست آورد. اگرچه او شکست خورد اما با توجه به اوضاع وخیم اقتصاد آرژانتین، ائتلاف او یعنی ائتلاف «با هم برای تغییر» عملکرد بد در انتخابات نداشت.

در مناطقی از آرژانتین که سیاست‌های ضدپوپولیستی سودمند بوده یعنی برخی مناطق شهرهای بزرگ و روستاهای بهره‌مند از روابط تجاری با خارج، میزان آرای ماکری بالا بود. ماکری به آنها بیش از پول پیشنهاد داده بود: او از آنها دعوت کرده بود به موج رونق اقتصادی از طریق رفع موانع حاصل از سیاست‌های پوپولیستی بپیوندند. مهم‌ترین ویژگی دوران ریاست‌جمهوری ماکری اجرای سیاست‌های ضدپوپولیستی بود. او سال ۲۰۱۵ با وعده آزاد سازی اقتصاد، پیشرفت در حوزه فناوری، اصلاح دولت و .. به پیروزی رسید. این برنامه‌ها مقدمه از میان بردن پوپولیسم بود. او شبیه پینرا، رئیس‌جمهوری شیلی، امیدوار بود نابرابری‌ها را از میان ببرد اما مایل بود این هدف با رشد بهره‌وری و ارتقای سطح آموزش تحقق پیدا کند نه توزیع مجدد ثروت و اجرای سیاست‌های پوپولیستی. ماکری یارانه‌های حمل و نقل، آب، برق و .. را کاهش داد، کنترل بر جریان سرمایه را برداشت و تعرفه‌ها بر اکثر مواد خام صادراتی را پایین آورد. این امیدواری وجود داشت که آزادسازی اقتصاد به جذب سرمایه‌گذاری خارجی منجر شود.

کمی بعد یکی از مقامات دولتی اعتراف کرد: «ما تصور می‌کردیم کار آسانی است و صرفا با از بین بردن موانع، سرمایه‌ها به آرژانتین سرازیر خواهند شد.» اما باز کردن درهای اقتصاد به اهداف مورد‌نظر منجر نشد. در واقع طی دوره ریاست‌جمهوری ماکری متوسط سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آرژانتین مشابه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در دوران ریاست‌جمهوری کریستینا کرشنر بوده است؛ درحالی‌که کرشنر یک پوپولیست است.نکته جالب توجه این است که تعداد زیادی از مردم آرژانتین از دوران ریاست‌جمهوری پوپولیست‌ها خاطرات خوب در ذهن دارند. در دوران ریاست‌جمهوری خوان پرون، سهم کارگران از درآمد ملی به بالاتر از ۵۰ درصد رسید. در واقع نابرابری‌ها به شدت کاهش یافت البته سیاست‌های پوپولیستی در دوران حاکمیت کرشنر عاری از نقص نبود.

درست برعکس، رویکردهای او به بخش کشاورزی و رفتارش با رسانه‌ها فاجعه‌بار بود. همچنین در آن دوران، مبارزه با ساختارهای ایجادکننده فقر کافی نبود. سیاست‌های کشاورزی دولت کرشنر ضعف‌های مختلف داشت و ریشه‌های نابرابری و فقر را از میان نبرد. در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری هفته قبل، ماکری و ائتلاف او بر این موضوع پافشاری کردند که اگر پوپولیست‌ها پیروز شوند دموکراسی تهدید خواهد شد. اما در نهایت آنچه مبنای رای دادن مردم قرار گرفت شرایط بد اقتصادی بود که دولت ماکری به‌وجود آورده است. همچنین حملات دولت به پوپولیست‌ها سبب تثبیت یک ائتلاف اجتماعی رادیکال شده که خود را دقیقا در برابر هواداران پوپولیسم احساس می‌کند.