انبارها پر است!

ظرفیت ذخیره نفت برای پذیرش میزان بسیار بالای نفت که در جهان در حال تولید است رو به تکمیل است. در حال حاضر روزانه ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در جهان تولید می‌شود. ابتدای سال جاری میلادی قیمت نفت ۶۰ دلار در هر بشکه بوده و اکنون به محدوده ۲۰ دلار رسیده است. منفی شدن قیمت نفت به این معناست که هر کسی می‌خواهد یک بشکه نفت بفروشد باید به خریدار ۳۰ دلار پرداخت کند. این تا اندازه‌ای حاصل نحوه فروش نفت در بازار جهانی است. قراردادهای فیوچر که خریدار را ملزم می‌کند در ماه آینده نفت را تحویل بگیرند روز سه‌شنبه منقضی شد و هیچکس حاضر نبود نفت بخرد، زیرا جایی برای ذخیره آن نداشت. در قراردادهای فیوچر برای تحویل در ماه ژوئن همچنان قیمت نفت در محدوده ۲۲ دلار قرار داشت که کاهش ۱۶ درصدی را نشان می‌دهد. تحلیلگر موسسه مشاوره‌ای «آی‌اچ‌اس مارکیت» می‌گوید: «اگر شما تولیدکننده نفت باشید مشاهده می‌کنید که بازارتان ناپدید شده است. اگر به محلی برای ذخیره دسترسی نداشته باشید دچار بدشانسی شده‌اید. سیستم در حال قفل شدن است.»

پالایشگاه‌ها تمایلی به تولید بنزین، دیزل و دیگر فرآورده‌های نفتی ندارند زیرا مصرف این فرآورده‌ها به شدت کاهش یافته و نیز تجارت جهانی همچنان در حال افول است. از پیش شرکت‌های نفتی از محلی که می‌توانستند برای ذخیره نفت استفاده کرده‌اند. یکی از بخش‌های خوش‌شانس صنعت نفت در دوران کنونی بخش ذخیره نفت است. صاحبان تانکرهای ذخیره دورانی پر سود را سپری می‌کنند. یکی از تحلیلگران بازار نفت می‌گوید: «معامله‌گران در سال‌های اخیر قیمت‌ها را به روش‌های مختلف بالا و پایین می‌بردند، اما اکنون واقعیت بازار به نمایش درآمده است.»

متخصصان انرژی می‌گویند ظرفیت ذخیره نفت در جهان حدود ۸/ ۶ میلیارد بشکه است و اکنون بیش از ۶۰ درصد این ظرفیت پر شده است. میزان بالای ذخیره نفت با نگاه به وضعیت ذخیره در کوشینگ ایالت اوکلاهما کاملا نمایان است. این یک هاب بسیار مهم است که نفت معامله شده در معاملات فیوچر آمریکا به آن تحویل داده می‌شود. ظرفیت این هاب ۸۰ میلیون بشکه است و تنها ۲۱ میلیون بشکه از ظرفیت آن خالی است. در ماه فوریه حتی نیمی از این ظرفیت پر نبود. اکنون کارشناسان معتقدند ماه آینده ظرفیت آن کاملا پر خواهد شد. در حوزه کارائیب و آفریقای جنوبی ظرفیت ذخیره کاملا تکمیل است و در چند روز آینده در آنگولا، نیجریه و برزیل نیز چنین وضعیتی مشاهده خواهد شد.

ترامپ روز دوشنبه گفت ایالات متحده قصد دارد ۷۵ میلیون بشکه بر ذخایر استراتژیک خود بیفزاید. از این ذخایر به‌عنوان یک عامل اطمینان‌بخش طی بحران‌ها استفاده می‌شود. این ذخایر پس از تحریم نفتی سال‌های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۴ ایجاد شد. ذخیره استراتژیک نفت آمریکا اکنون ۶۳۵ میلیون بشکه است و می‌توان ۷۵ میلیون بشکه به آن اضافه کرد اما روزانه تنها می‌توان ۵۰۰ هزار بشکه به آن افزود. دولت آمریکا پیشنهاد داده بود به‌عنوان بخشی از بسته حمایتی که ماه قبل به تصویب کنگره رسید ۳ میلیارد دلار برای پر کردن ذخایر یاد شده اختصاص یابد اما در آن زمان دموکرات‌ها با این پیشنهاد مخالفت کردند. اکنون یکی از نمایندگان دموکرات از ایالت هوستون گفته است پیشنهاد اختصاص میزان کافی بودجه برای خرید نفت و افزودن آن به ذخایر استراتژیک را تهیه خواهد کرد.

اما واقعیت این است که این‌گونه اقدامات نمی‌تواند مشکلات صنعت نفت را به سرعت حل کند، زیرساخت‌های نفت پیچیده است و به راحتی نمی‌توان شیرهای نفت را بست. از سوی دیگر کشورهایی نظیر عربستان و روسیه که اقتصادی وابسته به نفت دارند با بی‌میلی حاضرند از تولید خود بکاهند. بستن چاه‌های نفت و باز کردن آنها در زمان رشد تقاضا بسیار هزینه‌بر است و تجهیزات گران‌قیمت نیاز دارد. گاه میدان‌های نفتی پس از آغاز مجدد به اندازه قبل قابل‌بهره‌برداری نیستند بنابراین برخی شرکت‌های نفتی همچنان به تولید ادامه می‌دهند حتی اگر زیان کنند. آنها برای پرداخت بهره وام‌هایی که دریافت کرده‌اند و ادامه دادن به حیات خود مجبور هستند چنین کنند.

کاهش قابل‌ملاحظه قیمت نفت در روز دوشنبه، به‌دلیل نحوه تعیین قیمت‌ها شدت پیدا کرد. هنگامی که معامله‌گران، نفتی می‌فروشند تحویل آن را در آینده تضمین می‌کنند. به‌طور معمول تفاوت قیمت نفت برای تحویل ماه آینده و ماه بعد از آن کوچک است اما روز دوشنبه نفت قابل‌تحویل در ماه آینده عملا بی‌ارزش شد. قیمت نفت برای تحویل در ماه ژوئن هم کاهش یافت اما نه به میزان نفت برای تحویل در ماه آینده. قیمت نفت برای تحویل در ماه ژوئن دیدگاه بازار به قیمت‌ها را بهتر نشان می‌دهد. قیمت نفت برنت که قیمت مبنای نفت خارج از آمریکاست و از سوی بخش اعظم جهان استفاده می‌شود و قراردادهای مربوط به آن از قبل منقضی شده، تنها ۵ درصد پایین آمد و به ۲۷ دلار رسید.

کارشناسان می‌گویند این تفاوت در نوسان قیمت دو نوع نفت نشان‌دهنده فشارهایی است که در این دوره بر بازار وارد می‌شود. می‌توان کاملا عدم تعادل بین عرضه و تقاضا را مشاهده کرد. حدود دو هفته پیش درباره افق صنعت نفت خوش‌بینی به وجود آمد. اوپک، روسیه و تعداد دیگری از کشورها اعلام کردند ۷/ ۹ میلیون بشکه معادل حدود ۱۰ درصد کل تولید جهانی نفت از تولید خود خواهند کاست. این یک رقم بی‌سابقه است که نشان می‌دهد تولیدکنندگان چه دیدگاهی درباره افق بازار این ماده خام دارند، اما این میزان کاهش کافی نیست؛ زیرا به باور تحلیلگران مصرف نفت در جهان ۲۹ میلیون بشکه کاهش یافته که ۳ برابر کاهش وعده داده شده از سوی اوپک پلاس است. تولیدکنندگان نفت در آمریکا در حال کاهش عرضه هستند اما نه با سرعت کافی. با سرعت کنونی، تولید نفت آمریکا در پایان سال جاری میلادی به ۱۱ میلیون بشکه کاهش خواهد یافت. اکنون این میزان ۳/ ۱۳ میلیون بشکه در روز است.