گره‌گشایی از ترافیک

شهرها به سیستم‌های گوناگون از جمله حمل‌ونقل ایمن، ساختمان‌های مناسب و... نیازمند هستند و فهرست نیازهای شهرها و بشر ساکن در آنها بی پایان است بنابراین همه ما به تحول نیازمندیم و مهم‌ترین پرسش این است که شهرهای آینده چه شکل و ویژگی‌هایی خواهند داشت؟ شکل شهرهای آینده ارتباط تنگاتنگ با نوآوری‌هایی دارد که در آینده رخ خواهد داد و شهرها دیگر شکل سنتی نخواهد داشت بلکه هوشمند خواهند بود. برای پرسش یاد شده یک پاسخ واحد وجود ندارد. شهرها با مردمی که در آنها ساکن هستند ساخته می‌شوند و مردم تحت تاثیر عمیق فرهنگ هستند. به این ترتیب دو شهر که با مشکلات مشابه مواجه هستند ممکن است به راه‌حل‌های متفاوت نیازمند باشند. و هنگام حرکت به سمت شهرهای هوشمند، این بزرگ‌ترین چالش محسوب می‌شود.

شهر هوشمند شهری نیست که در آن صرفا از فناوری پیشرفته استفاده می‌شود، بلکه شهری است که در آن تصمیم‌گیران با دقت عادات و نیازهای شهروندان را مطالعه می‌کنند و سعی می‌کنند به بهترین شکل به آن نیازها را پاسخ دهند. اما با آنکه راه‌حل‌ها ممکن است از یک شهر به شهر دیگر متفاوت باشد، اما مجموعه‌ای از چالش‌های اصلی وجود دارد که در برابر اکثر شهرها مشاهده می‌شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این چالش‌ها اشاره می‌کنیم. نخستین مورد، تغییر شکل جابه‌جایی‌هاست. ترافیک سنگین همواره یکی از مهم‌ترین مشکلات ساکنان شهرها بوده است. در یک شهر کاملا هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند در حل این مشکل نقش کلیدی بازی خواهد کرد.

اما قبل از ادامه موضوع، به یک مساله مهم اشاره می‌کنم و آن تفاوت برنامه‌ریزی‌ها در سده حاضر نسبت به قبل است. دولت‌ها و شهروندان همواره تلاش می‌کنند مشکلات بالقوه را پیش‌بینی کنند و آنهایی را که درحال وقوع هستند حل کنند. اما رویکرد کنونی به حل مشکل نسبت به گذشته متفاوت است. برای مثال چند دهه پیش شهرداری‌ها برای حل مشکل ترافیک در بزرگراه‌ها یک مسیر عبوری جدید به آنها اضافه می‌کردند. اما این روش مشکل را حل نمی‌کرد، زیرا تعداد بیشتری از رانندگان به این بزرگراه‌های توسعه‌یافته جلب می‌شدند و باز هم ترافیک سنگین بود. در شهرهای آینده به شیوه‌ای متفاوت با مشکل برخورد خواهد شد. برای مثال زمینه برای دورکاری نیروی کار فراهم می‌شود و با سیستم‌های هوشمند به رانندگان اطلاع داده می‌شود کدام راه‌ها در چه زمانی شلوغ است و... گزینه‌های متنوع برای حل این‌گونه مشکلات وجود دارد.

به موضوع جابه‌جایی در شهرهای آینده باز می‌گردیم. برخی از ویژگی‌های آن به قرار زیر است. نخستین مورد استفاده از خودروهای برقی است. در سال‌های اخیر بهره‌گیری از این خودروها افزایش یافته اما شهرها تا رسیدن به آمادگی کامل برای میزبانی از این خودروها راهی طولانی در پیش دارند. برای مثال تاسیسات شارژ این خودروها گسترده نیست و ظرفیت شبکه برق باید افزایش یابد. موضوع بعدی مدیریت ترافیک است. در تمام نقاط جهان ترافیک یک مشکل بزرگ است و خوشبختانه هر روز راه‌های جدید برای این مشکل ارائه می‌شود. برای مثال سیستمی معرفی شده که از رادار و ویدئو برای تحلیل ترافیک در تقاطع‌های اصلی و تنظیم چراغ‌ها برای کاهش ترافیک استفاده می‌کند. این سیستم هوش مصنوعی، زمان سفر را ۲۶ درصد و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را ۲۱ درصد کاهش داده است.

دومین موضوع مهم در شهرهای آینده ساختمان‌ها هستند. بیش از ۵۰ درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و ۳۵سال دیگر این رقم به بالاتر از ۷۰ درصد خواهد رسید. این بدان معناست که تنها طی ۳۵ سال باید برای ۳ میلیارد نفر خانه ساخته شود و اگر می‌خواهیم شهرهای آینده شهرهای هوشمند باشند هر ساختمانی مناسب نخواهد بود. ساختمان‌های آینده باید از لحاظ زیست‌محیطی پایدار باشند. ساختمان‌هایی که ما اکنون در آنها زندگی و کار می‌کنیم ۵۰ درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند. ساختمان‌های هوشمند باید طبق برنامه پیشرو ساخته شود یعنی در آنها میزان استفاده از انرژی پایین باشد، انرژی آنها از منابع تجدیدپذیر تامین شود و حد هدر رفتن منابع در پایین‌ترین میزان باشد. امنیت ویژگی مهم بعدی است. ساختمان‌ها باید در برابر حوادث طبیعی و رویدادهایی نظیر آتش‌سوزی یا حملات سایبری ایمن باشند.

اینترنت اشیا فناوری اصلی است که شهرهای آینده بر مبنای آن تاسیس می‌شوند. یعنی بدون این فناوری چیزی به نام شهر هوشمند وجود نخواهد داشت. این شهرهای هوشمند به جمع‌آوری داده‌ها از هر چیز متکی هستند و جمع‌آوری داده‌ها همان کاری است که حسگرهای اینترنت اشیا انجام می‌دهند. آنها داده‌ها را جمع‌آوری کرده و به پلت‌فرم‌ها ارسال می‌کنند تا مورد تحلیل قرار گیرند. در شهرهای آینده ابزارها باید با هم در ارتباط باشند تا بتوان تصمیم‌گیری کرد. تحولاتی که در حوزه محیط‌زیست، جمعیت، منابع و ... در جهان درحال وقوع است سبب شده حرکت به سمت شهرهای هوشمند از یک گزینه به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شود. همزمان با رشد جمعیت نه تنها بر آلودگی زیست‌محیطی افزوده می‌شود، بلکه اگر همین مسیر طی شود، میزان مصرف انرژی به سرعت بالا خواهد رفت. شهرهای آینده باید در مسیر بهینه‌سازی مصرف انرژی حرکت کنند و رسیدن به این هدف از راه‌های گوناگون امکان‌پذیر است از جمله تغییر الگوهای کاری، بهره‌گیری از سیستم‌های کم‌مصرف و...