احیای موقت هسته معاملات بورس که در پی هجوم متقاضیان برای خرید سهام و افزایش تعداد کدهای معاملاتی از نفس افتاده بود، گر چه راه‌حلی موقت است، اما در صورت بی‌توجهی به اختلال‌های مداوم و نبود راهکاری موقت، خاموشی همیشگی برای  سیستم معاملات بورس دور از ذهن نیست. سیاست‌گذاران بازار سرمایه در شرایطی برای مدیریت این وضع پیچیده به چند شقه کردن معاملات رو آورده‌اند که به اعتقاد برخی از فعالان بورس این راهکار تنها راهکار پیش‌رو برای برون‌رفت از بحران بورس بود.  اختلال‌های پی‌درپی مشکلی است که سال‌ها گریبان سیستم معاملات بورس تهران را گرفته است. ورود سهامداران جدید به عرصه معاملات و افزایش کدهای معاملاتی از سویی و مستهلک شدن هسته معاملات و نیاز فوری آن به توسعه و اصلاح از سوی دیگر، موجب شده سیستم فعلی معاملات پاسخگوی سرمایه‌گذاران نباشد و اختلال چندین و چند باره آن گویای این ادعاست. این سیستم ظاهرا برای  معاملات روزانه ۱۰۰میلیارد تومان طراحی شده است و حال با معامله میانگین روزانه ۲۰ هزار میلیارد تومان نه تنها پاسخگوی جریان بازار نیست،  بلکه باید هر لحظه منتظر خاموش شدن آن  باشیم. ضمن آنکه هسته معاملات تا پیش از رونق بورس نیز پاسخگوی فعالان بازار نبود و حالا تعداد سهامداران هر روز بیشتر می‌شود، اما این یک روی سکه است، چرا که برخی کارشناسان معتقدند هم قانون‌گذار و هم مردم باید تغییر رویه بدهند تا معضل حل بشود. چرا که راهکارهای فعلی و هر راهکاری که برای برون‌رفت از این بحران ایجاد شود مقطعی است.

به باور آنان تبلیغ برای سهامدار کردن مردم و میل زیاد برای انجام معاملات مستقیم، موجب شده است تا تعداد درخواست‌های ورودی به سیستم معاملات در حال افزایش باشد. در این شرایط حتی با ایجاد محدودیت‌های موقت امکان برون‌رفت از این مشکل وجود ندارد، اما اگر سهامداران به جای حضور مستقیم به معامله  غیرمستقیم روی بیاورند با کم شدن هجمه ورود به معاملات مستقیم، تعداد درخواست‌های سهامداران به سیستم کاهش یافته و در نتیجه اختلال هسته معاملات بورس کمتر می‌شود. ضمن آنکه استفاده از ابزار‌های مالی مانند اختیار خرید برای سهمی‌که درصف خرید است راهکار بسیار مناسبی است. این نکته را نیز باید درنظر گرفت که در کشورهای دیگر درصد  افرادی که به صورت غیر مستقیم اقدام به معامله سهام می‌کنند بسیار چشمگیر است.

از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که هیچ سیستم معاملاتی در هیچ جای دنیا توان این حجم از سهامداران را ندارد. در کشورهای دیگر ضریب نفوذ مردم در بورس‌ها بیش از ۷۰ درصد است، اما به شکل غیرمستقیم به واسطه سبدها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. تشویق مسوولان برای ورود مردم به بورس از سویی و اشتیاق سهامداران برای مشارکت در عرضه‌های اولیه با تضمین ۱۰۰ درصدی سود، از مهم‌ترین دلایل برای خاموش شدن هسته معاملات در آینده نزدیک است، سیاست‌ها، رویه‌ها و مقرراتی که مدیران بورس باید با توجه به حجم استقبال از این بازار، آن را تغییر دهند.

زمانی که مدیران بورس، سود از پیش تعیین شده بدون ریسک را در قالب عرضه‌های اولیه به مردم ارائه می‌دهند، چه انتظاری می‌توان داشت که مردم از این سود استقبال نکنند. بازار سرمایه باید جایی برای کشف نرخ باشد و زمانی که بورس در روز عرضه اولیه سقف و کف قیمت را بسیار پایین‌تر از ارزش ذاتی سهام تعیین می‌کند، سود تضمین شده و از پیش تعیین شده را در اختیار سرمایه‌گذار قرار داده است.

به اعتقاد فعالان بازارسرمایه، با ایجاد چنین محدودیتی ریسک معاملاتی بازار به یقین افزایش پیدا می‌کند، زیرا ممکن است معاملات در ساعات مرسوم با افزایش شاخص به پایان برسد و برآیند معاملاتی در شیفت دوم بازار که گاه تا ساعت ۱۵ هم ادامه پیدا می‌کند، در مدار منفی پیگیری شود.

گرچه انتقادات زیادی به تغییر ساعات معاملات برخی از شرکت‌ها وارد است، اما چنین اتفاقی می‌تواند تا حدودی مانع از هنگ کردن هسته و سامانه معاملاتی در روز شود. سیستم معاملات بورس متاسفانه توان جذب تمام سفارش‌ها را ندارد و تنها راهکار در این زمینه فقط ارتقای سیستم معاملاتی است. بنابراین تا آن زمان باید کج‌دار و مریز این حجم از نقدینگی را به نوعی مدیریت کرد. با این حال تغییر ساعات معاملاتی تغییری در اصل موضوع ایجاد نمی‌کند و باید به فکر راه‌حل اساسی برای برون رفت از این بحران بود.

اخبار مرتبط