جنگ بی‌حاصل تعرفه‌ها

از آنجا که دولت آمریکا برای کمک به خانوارها در برابر همه‌گیری کرونا مبالغی به شکل نقد به حساب آنها واریز کرد، آنها حساسیتی به افزایش قیمت کالاهای صادراتی چین نشان نمی‌دهند. در آمریکا تولیدکنندگانی که مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای خود را از چین تهیه می‌کنند معتقدند جنگ تجاری که ترامپ آغاز کرده زیانبار بوده، زیرا قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی از چین ۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش یافته و قیمت نهایی را برای تولیدکنندگان آمریکایی بالا برده است.

با نگاه به شرایطی که برای تولیدکنندگان چینی و آمریکایی پدید آمده کاملا مشخص می‌شود که تلاش‌های دولت آمریکا برای متوازن کردن مبادلات تجاری با چین طی چهار سال اخیر نتایج منفی برای اقتصاد آمریکا در برداشته است، البته به چین هم زیان‌هایی وارد شده است. کارشناس مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک می‌گوید: «سیاست‌های تجاری ترامپ در قبال چین یک شکست بزرگ است.» ارزیابی اثرات سیاست‌های تجاری ترامپ در قبال چین آسان نیست، اما تحلیلگر موسسه آکسفورد اکانامیکس می‌گوید: «تولید ناخالص داخلی چین نسبت به حالتی که جنگ تعرفه‌ای وجود نداشت اندکی کاهش یافته، البته اقداماتی که ترامپ برای مهار شرکت‌های فناوری چین انجام داده تاثیرات بزرگ‌تری در بر دارد. قبل از این اقدامات پیش‌بینی ما این بود که اقتصاد چین تا سال ۲۰۳۰ هر سال ۵ درصد رشد خواهد کرد و اکنون معتقدیم این رقم ۵/ ۴ درصد خواهد بود، یعنی ۵/ ۰ درصد در هر سال کمتر از حالتی که اقدامات ترامپ علیه شرکت‌های فناوری چین وجود نداشت.»

بنا بر اعلام دفتر ملی آمار چین، تعداد فرصت‌های شغلی در بخش تولید صنعتی این کشور از جمله کارخانه‌هایی که برای صادرات فعالیت می‌کنند از ابتدای جنگ تجاری در ژوئیه ۲۰۱۸ تا آگوست سال‌جاری حدود ۲۰ درصد کاهش یافت. البته همه‌گیری کرونا نیز در این کاهش موثر بوده است. استاد اقتصاد دانشگاه پکن می‌گوید: «علت اصلی افت تعداد فرصت‌های شغلی در اقتصاد چین، سیاست‌های دولت این کشور است. سال ۲۰۱۶ چین برنامه کاهش بدهی‌ها را آغاز کرد و طی این برنامه میزان اعطای وام به بسیاری از کسب و کارهای کوچک و متوسط کاهش یافت. آنها به بانکداری سایه متکی بودند. جنگ تجاری ترامپ اکنون نسبت به سال‌ها پیش اثرات کمتری بر اقتصاد چین دارد، زیرا از میزان وابستگی اقتصاد به صادرات کالا به آمریکا کاسته شده است.»

جنبه دیگر جنگ تجاری آمریکا علیه چین تغییر زنجیره‌ای عرضه است که البته حتی قبل از این جنگ وجود داشت. در واقع سیاست‌های ترامپ سرعت این تغییر را بیشتر کرده است. در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ سرمایه‌گذاری چین در ویتنام به‌شدت افزایش یافت. با این سرمایه‌گذاری‌ها، شرکت‌های چینی می‌توانند بدون مواجه شدن با تعرفه، کالاهای تولیدی در تایلند را به آمریکا صادر کنند. چند ماه پس از استقرار ترامپ در کاخ سفید، صادرات چین به ویتنام به‌شدت افزایش یافت و بسیاری از شرکت‌های تازه تاسیس هنوز به مواد اولیه و قطعات چینی وابسته هستند. عده‌ای از تحلیلگران معتقدند سیاست ترامپ در قبال چین، نه به اقتصاد آمریکا کمک قابل ملاحظه‌ای کرده و نه به اقتصاد چین لطمه شدید زده است.