راه ناهموار توسعه

بیش از ۲۰۰ عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست پشت درهای بسته بر سر محتوای چهاردهمین برنامه پنج ساله چین به مذاکره پرداختند. نتیجه بحث‌ها، تعیین اولویت‌های سیاست‌گذاری برای حفظ رشد اقتصاد در شرایط پرتنش کنونی بود. همه‌گیری کرونا، اختلال‌ها در زنجیره عرضه، روابط پرتنش با غرب و وضعیت بد اقتصاد جهان عواملی هستند که سبب شده‌اند حرکت به جلو دشوار شود. شرکت‌کنندگان در این نشست همچنین درباره برنامه‌هایی برای تحقق هدف رئیس‌جمهور چین به گفت‌وگو پرداختند. هدف یاد شده تبدیل چین به یک کشور مدرن و بزرگ سوسیالیستی تا سال ۲۰۳۵ است. این هدف مبهم است و انتظار می‌رود حزب کمونیست در آینده نزدیک برنامه‌ای شفاف و مفصل برای رسیدن به اهداف ملی طی ۱۵ سال آینده، منتشر کند.

در بیانیه پایانی نشست اخیر، نوآوری فناورانه، کلید دستیابی به اهداف تعیین شده معرفی شده و آمده است انتظار می‌رود در آینده چین شاهد افزایش قابل ملاحظه قدرت اقتصادی و فنی باشد و به‌ویژه درحوزه فناوری‌های پیشرفته به موفقیت‌های چشمگیری برسد. برنامه ۱۵ساله، نخستین برنامه در نوع خود است و هدف آن دستیابی به هدفی است که شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین تعیین کرده است. هدف تعیین شده از سوی شی، تبدیل چین به یک کشور سوسیالیستی مدرن است که پررونق، قدرتمند، دموکراتیک و از لحاظ فرهنگی پیشرفته است. زمان تحقق این هدف سال ۲۰۴۹ تعیین شده است. رسانه‌های چین پیش‌تر اعلام کرده بودند که هدف نخست یعنی تبدیل چین به یک جامعه نسبتا مرفه و پررونق از هر جهت تا سال ۲۰۲۱، از پیش تحقق یافته و چین آماده است سفر خود را به سمت اهداف بزرگ‌تر آغاز کند. استقلال یا اتکا به خود یکی از موضوعات مهم در برنامه پنج ساله است، زیرا چین با تهدید قطع ارتباط با جهان از لحاظ فناوری و ضعیف شدن روند جهانی‌سازی مواجه است. در این استراتژی که «جریان دوگانه» نامیده می‌شود، چین همچنان از سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی استقبال می‌کند، اما همزمان تلاش می‌کند یک اکوسیستم اقتصادی داخلی به وجود آورد که در برابر ریسک‌ها و شوک‌های بیرونی کمتر آسیب‌پذیر باشد. در چهاردهمین برنامه پنج ساله چین بر کیفیت رشد اقتصادی و توسعه بازارهای داخلی، افزایش ظرفیت نوآوری و توسعه جامعه تاکید شده است. در بیانیه یاد شده تنها یک اشاره به هنگ‌کنگ و تایوان شده و در آن آمده است، حزب کمونیست قصد دارد ثبات بلندمدت و رفاه هنگ‌کنگ و ماکائو را حفظ کند و در مسیر الحاق مجدد تایوان به چین به روش صلح‌آمیز حرکت خواهد کرد.

برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی و اجتماعی چین نقشه راه برای توسعه اقتصادی است و در آن برخی اهداف سختگیرانه اقتصادی که در سال‌های قبل تعیین می‌شد کنار گذاشته شده است. اقتصاد چین در سال‌های متوالی در مسیر رشد قرار داشته و اکنون دومین اقتصاد بزرگ جهان است. ماه گذشته مرکز تحقیقات توسعه دولت چین پیش‌بینی کرد اقتصاد این کشور سال ۲۰۳۲ از اقتصاد آمریکا بزرگ‌تر خواهد شد.

رئیس‌جمهوری چین در سخنرانی‌های اخیر خود بارها تاکید کرده که این کشور باید مستقل‌تر شود، درحوزه نوآوری و فناوری بیشتر سرمایه‌گذاری کند، در مسیر بهبود وضعیت محیط‌زیست حرکت کند و بر مصرف داخلی بیفزاید تا رشد اقتصادی کیفیت بالاتری داشته باشد و اقتصاد نسبت به عوامل منفی خارجی کمتر آسیب‌پذیر باشد. اهداف چهاردهمین برنامه پنج‌ساله توسعه اقتصادی و اجتماعی چین شامل رشد اقتصادی با کیفیت بالا، توسعه فناوری و نوآوری، اصلاحات ساختاری و ایجاد زنجیره عرضه صنعتی قدرتمند است. در این برنامه همچنین بر حرکت به سمت ارتقای محیط‌زیست تاکید شده است.