نابرابری فراگیر

متخصصان می‌گویند اگر ویروس کرونا همچنان در بین جمعیت‌های ایمن نشده شیوع پیدا کند، به سرعت جهش خواهد یافت و احتمالا راهی برای گریز از واکسن‌های کنونی خواهد یافت. اما تحقیقی که از سوی دانشگاه ویت‌واترز‌رند انجام شده حاوی داده‌های نگران‌کننده درباره واکسیناسیون جمعیت‌ها در کشورهای درحال توسعه است. پیشتر تصور می‌شد واکسن آکسفورد آسترازنکا که هزینه آن پایین‌تر و شرایط نگهداری از آن و حمل‌ونقل آن بسیار آسان‌تر است می‌تواند نقشی بزرگ در واکسیناسیون اولیه به‌ویژه در اقتصادهای فقیر داشته باشد. با آنکه هنوز هم احتمال دارد واکسن یاد شده از ابتلا افراد به موارد سخت گونه آفریقای‌جنوبی کرونا و مرگ حاصل از آن جلوگیری کند، دانشمندان در این‌باره مطمئن نیستند.آفریقای‌جنوبی هفته گذشته استفاده از واکسن یاد شده را متوقف کرد. جهش‌های دیگری نیز در ویروس کرونا رخ داده و گونه‌های جدید در برزیل و انگلستان شناسایی شده است. برخی تحلیلگران معتقدند گونه‌های دیگری هم درحال سرایت هستند که هنوز شناسایی نشده‌اند. آنچه اکنون درحال وقوع است رقابت بین واکسن‌ها و گونه‌های جدید ویروس کروناست. آنها برای آنکه قبل از دیگری به جمعیت‌ها برسند در رقابت هستند و در این میان باید به نابرابری‌ها توجه ویژه داشت.

جهان در زمینه توزیع خدمات و کالاهای بهداشتی و درمانی در زمان مناسب و به‌طور برابر، سابقه موفقی ندارد. از اواخر دهه ۱۹۸۰ یعنی زمانی که نخستین داروها برای مبارزه با ویروس اچ‌ای وی ساخته شد یک دهه طول کشید تا داروها در اختیار مردم تمام کشورها قرار گرفت و طی این دوره میلیون‌ها نفر در اثر ابتلا به ایدز جان خود را از دست دادند. در پاییز سال ۲۰۰۹ پس از آنکه ویروس اچ وان ان وان از مکزیک به ۲۱۴ کشور سرایت کرده بود کشورهای ثروتمند تمامی واکسن‌ها را تحت‌کنترل خود در آوردند و کشورهای فقیر تقریبا هیچ دسترسی به واکسن نداشتند.

حالا نیز روند واکسیناسیون علیه کرونا به شکل کاملا نابرابر آغاز شده است. به آن معنا که در تعدادی از اقتصادهای توسعه یافته و ثروتمند چند ماه است واکسیناسیون شروع شده، درحالی‌که در بسیاری از کشورهای دیگر هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده است. فقدان همکاری‌های بین‌المللی و ضعف چندجانبه‌گرایی سبب شده مبارزه با همه‌گیری موثر نباشد. واقعا جای تعجب دارد که یک سال از آغاز این همه‌گیری گذشته و حتی یک نشست بین‌المللی برای هماهنگ کردن تلاش‌ها برای مبارزه با آن برگزار نشده است.