راه طولانی پیش‌رو

متخصصان آمریکایی از جمله دکتر فوچی، رئیس موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های واگیر این کشور، معتقدند برای بازگشت شرایط به حالت عادی باید بین ۷۰ تا ۸۵ درصد جمعیت واکسینه شوند. شاخص واکسیناسیون بلومبرگ نشان می‌دهد برخی کشورها بسیار سریع‌تر از دیگر کشورها در مسیر واکسیناسیون در حرکت هستند و پوشش ۷۵ درصدی برای جمعیت با دو دز واکسن را هدف قرار داده‌اند. در ایالات‌متحده پایان سال‌جاری میلادی این هدف تحقق خواهد یافت و بر مبنای پیش‌بینی‌هایی که اکنون مطرح است و سرعت واکسیناسیون در کشورهای مختلف جهان و نیز با توجه به اینکه در کشورهای غربی سرعت واکسیناسیون بسیار بالاتر از دیگر کشورهاست، اگر در سرعت این روند تغییری به‌وجود نیاید هفت‌سال طول خواهد کشید تا میزان واکسیناسیون کل جمعیت جهان به ۷۵ درصد برسد.

در محاسبه‌گر بلومبرگ، به توالی زمانی واکسیناسیون برای پیش‌بینی روند آن در آینده توجه می‌شود. در آن، متوسط تازه‌ترین موارد واکسیناسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد به این معنا که همزمان با افزایش موارد یاد شده، زمان باقی‌مانده تا رسیدن به مرز ۷۵ درصد واکسیناسیون، کوتاه‌تر می‌شود. به‌ویژه در آغاز روند توزیع واکسن و واکسیناسیون، اعداد و ارقام از یک الگوی منظم پیروی نمی‌کند و نیز برخی اختلال‌های زودگذر سبب تغییر اعداد و ارقام می‌شود. برای مثال هفته گذشته زمان رسیدن واکسیناسیون جمعیت در نیویورک به ۷۵ درصد برای مدتی کوتاه از ۱۳ ماه به ۱۷ ماه افزایش یافت و علت آن بود که مسائل جوی در روند واکسیناسیون اختلال به‌وجود آورد. به‌طور مشابه در چند هفته گذشته، نرخ واکسیناسیون کانادا به نصف کاهش یافت زیرا گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد توزیع واکسن به تعویق افتاده است. در آن دوره اگر تغییری در سرعت واکسیناسیون به‌وجود نمی‌آمد، ۱۰ سال طول می‌کشید تا ۷۵ درصد جمعیت کانادا واکسینه شوند. این یک هشدار برای سیاست‌گذاران و مقامات بهداشتی کانادا بود. البته این به آن معنا نیست که کانادایی‌ها باید تا ۱۰ سال دیگر ماسک بزنند و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند. سرانه پیش‌خرید واکسن در کانادا بالاتر از هر کشور دیگری است و نرخ واکسیناسیون بار دیگر افزایش خواهد یافت.نکته مهم دیگر این است که در آینده تعداد بیشتری واکسن موثر معرفی و تایید خواهند شد و این به معنای افزایش سرعت تولید واکسن و واکسیناسیون جمعیت‌هاست. تعدادی از بزرگ‌ترین مراکز تولید واکسن در جهان در هند و مکزیک به تازگی تولید را آغاز کرده‌اند. با انعقاد بیش از ۱۰۰ قرارداد، پیش‌خرید افزون‌بر ۵/ ۸ میلیارد دز واکسن انجام شده است و در بیش از ۳۰ کشور روند واکسیناسیون آغاز شده است. چند هفته پس از واکسیناسیون، واکسن فرد را در برابر ویروس ایمن می‌کند اما اگر تعداد کمی در هر جمعیت واکسینه شوند، ویروس می‌تواند همچنان شیوع پیدا کند. همزمان با افزایش تعداد افرادی که واکسن زده‌اند، گروه‌های بزرگ از جمعیت به ایمنی جمعی در برابر ویروس دست پیدا می‌کنند و به این ترتیب شیوع‌های بعدی در گستره‌های کوچک رخ خواهد داد و شیوع فراگیرتر دیگر مشاهده نخواهد شد. به این حالت ایمنی جمعی گفته می‌شود.در جامعه علمی، تعاریف متضاد درباره زمان رسیدن به ایمنی جمعی مطرح است. آیا ایمنی جمعی وقتی تحقق پیدا می‌کند که تعداد کافی از مردم ایمن شوند طوری که این ایمنی تاثیر محسوس بر سرعت شیوع داشته باشد؟ اگر این تعریف را مبنا قرار دهیم، رسیدن به ایمنی جمعی قبل از واکسیناسیون ۷۵ درصد جمعیت شروع می‌شود. برخی دانشمندان نیز معتقدند ایمنی جمعی زمانی تحقق می‌یابد که شیوع‌ها ادامه پیدا نمی‌کنند برای مثال حتی اگر مراکزی از ابتلا در بین افراد واکسینه نشده مشاهده شود، ایمنی جمعی اجازه نمی‌دهد کل کشور به ویروس مبتلا شود. واکسن‌هایی که امروزه در اختیار قرار دارند، برای ایجاد ایمنی باید دو بار تزریق شوند. در محاسبه‌گر ما، برای پوشش واکسیناسیون، دو دز واکسن برای هر فرد در جمعیت مبنا قرار می‌گیرد. اما بین اولین دزها و دومین دزها تمایز قائل می‌شویم.

واکسن جدید ساخته شده از سوی شرکت جانسون و جانسون با یک‌بار تزریق اثربخش بوده است. اگر این واکسن مورد تایید قرار گیرد، ما اعداد و ارقام مربوط به تعداد دزهای لازم برای رسیدن به ایمنی جمعی را اصلاح خواهیم کرد. البته باید دید واکسن این شرکت چه سهمی از کل بازار واکسن‌ها را کسب خواهد کرد. واکسن‌هایی که تاکنون تایید شده‌اند و درحال استفاده هستند مجوز استفاده برای کودکان را ندارند و تحقیقات در این زمینه درحال انجام است. در محاسبه‌گر ما فرض بر این است که کودکان نیز باید واکسن دریافت کنند.

یکی از معیارهایی که در محاسبه‌گر ما در نظر گرفته نشده، میزان ایمنی طبیعی است که ممکن است با بهبود بیماران مبتلا به کرونا ایجاد شود. ممکن است در مناطقی که شیوع کرونا شدید بوده برای پیشگیری از شیوع گسترده‌تر، به واکسیناسیون کمتری نیاز باشد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بهبودیافتگان از کرونا به سطحی از ایمنی طبیعی دست می‌یابند اما مشخص نیست میزان ایمنی چقدر است و چه مدت ایمنی باقی خواهد ماند. برای کسانی که به کرونا مبتلا شده و بهبود یافته‌اند توصیه شده واکسن دریافت کنند. پیش‌بینی‌ها درباره زمان رسیدن به ایمنی جمعی هر روز به‌روزرسانی می‌شود و برای این کار متوسط روزانه واکسیناسیون در ۶۷ کشور و ایالت‌های آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مواردی که کشوری داده‌های قابل اتکا ارائه نمی‌کند یا در مراحل اولیه واکسینه کردن جمعیت است داده‌های آن کشور در نظر گرفته نمی‌شود.