صیانت از مالکیت معنوی
نقش مالکیت فکری در حفاظت از نوآوری
این روزها، فضای مجازی بستری برای انتشار غیرقانونی آثار ادبی و هنری به وجود آورده است. با ادامه این شرایط، تولیدکنندگان انگیزه خود را برای خلق اثر از دست می‌دهند و حتی نمی‌توانند سرمایه اولیه خود را بازگردانند. کشور‌های مختلف، مقررات متعددی درجهت مسوولیت پلت‌فرم‌ها وضع کرده‌اند و این پلت‌فرم‌ها برای صیانت از مالکیت فکری آثاری که بر بستر سرویس‌های اینترنتی منتشر می‌شوند، از فناوری‌های تنظیم‌یار استفاده می‌کنند. در ادامه، به بحث و بررسی نقش فناوری‌های تنظیم‌یار در محافظت از مالکیت فکری و ضرورت توجه به آن به‌عنوان خشت اول صیانت از ابتکار و نوآوری خواهیم پرداخت.
بازی موش و گربه در برخورد با محتوای ناقض کپی‌رایت
سایت‌های دانلود غیرقانونی فیلم، به‌دلیل آنکه مصرف دیتا را افزایش می‌دهند، برای مرکزداده‌ها بسیار جذاب هستند. تعدادی از مرکزداده‌های داخلی نیز میزبان آپلود مراکز غیرقانونی بوده و به‌رغم اینکه برخی از صاحبان شبکه‌های ماهواره‌ای و سایت‌های پخش‌کننده محتوای ناقض کپی رایت در ایران شناخته شده‌اند و فعالیت خود را در ایران انجام می‌دهند، با این افراد هیچ برخورد قانونی صورت نگرفته است.
با این وجود، باید به این نکته توجه داشت که کنترل و ارزیابی محتوای ارائه‌شده توسط سایتها و سرویس‌های مختلف از ماموریت‌ها و وظایف یک مرکزداده نیست و این مراکز تنها در مواردی که حکم قضایی و دستور مراجع ذی‌صلاح و بالادستی را داشته باشند، نسبت به مسدودکردن ترافیک سایت‌های غیرقانونی اقدام خواهند کرد.
با این وجود مسدود کردن سایت‌های غیرقانونی از این جهت که فعلا فناوری‌های تنظیم‌یار در دسترس نیستند، دشوار است و گاهی یک سایت با ترفندهایی مجددا راه‌اندازی می‌شود. تمامی این موارد درحالی است که درخصوص مجازات افرادی که محتوای ناقض کپی‌رایت را از این سایتها دانلود می‌کنند، خلأ قانونی وجود دارد.
مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی از مدت‌ها پیش استفاده از فناوری‌ها برای محافظت از مالکیت فکری را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است و این فناوری‌ها اکنون در مراحل اولیه و آزمایشی قراردارند؛ با این‌حال، رویکرد مرکز ارشاد در این بخش، تصدی‌گری نیست و هدف این است که با حمایت‌های اولیه، بخش خصوصی بتواند دراین مسیر حرکت کند.
با این حال، اقبال به سمت دریافت گواهی ثبت مالکیت فکری بسیار کم است که دلیل این امر می‌تواند خودتنظیم‌گری این بخش و قابلیت این نرم‌افزارها نسبت به محافظت از مالکیت فکری‌شان باشد.
جایگاه فناوری‌های تنظیم یار در حفاظت از مالکیت فکری
فناوری‌های تنظیم‌یار، درکشورهای مختلف و ازسوی پلت‌فرم‌های مختلفی همچون یوتیوب و نت فلیکس به‌کار برده می‌شوند. این فناوری‌ها توانسته‌اند نقش موثری در محافظت ازمالکیت فکری آثار صوتی و تصویری داشته باشند و از انتشار غیرقانونی آثار جلوگیری به عمل آورند. فناوری‌های تنظیم‌یار می‌توانند به تنظیم‌گران درجهت حمایت از حقوق تولیدکنندگان و مقابله با جرائم کمک کنند و با دیجیتالی کردن کارهایی که به‌طور سنتی نیازمند به‌کارگیری نیروی انسانی است به فرآیند‌های تنظیم‌گری سرعت و دقت بیشتری ببخشند. از سوی دیگر لازم است که دولت از تصدی‌گری در این بخش پرهیز و برای تضمین سرعت تطابق یافتن این فناوری با تحولات جدید، بستر‌های لازم برای فعالیت بخش‌خصوصی را فراهم کند.
