چهار شرکت هدف پنج لایحه

طبق یکی از تدابیر پیشنهادشده که عنوان آن «قانون پایان بخشیدن به انحصارهای پلت‌فرم» است، از شرکت آمازون و دیگر شرکت‌های بزرگ آمریکایی که در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند خواسته شده فعالیت‌های‌شان را تفکیک کنند. در واقع با تصویب این لوایح، پلت‌فرم آنلاین نمی‌تواند کسب‌وکاری داشته باشد که از آن برای فروش محصول یا خدمات به‌عنوان شرط دسترسی به پلت‌فرم خود استفاده کند. پلت‌فرم‌های یادشده همچنین نمی‌توانند کسب‌وکارهایی داشته باشند که تضاد منافع به‌وجود می‌آورد، برای مثال با ایجاد و توانایی برای پلت‌فرم جهت ایجاد برتری برای محصولات خود نسبت به محصولات رقبا. برای تبدیل شدن این لوایح به قانون باید هر دو مجلس نمایندگان و سنا آنها را تصویب کنند. تعدادی از نمایندگان دموکرات و جمهوری‌‌خواه این لوایح را امضا کرده‌اند و بر تعداد این نمایندگان افزوده خواهد شد. از دید امضاکنندگان این لوایح، شرکت‌های بزرگ فناوری که رفتار انحصارگرایانه دارند، سلطه‌ای بیش از حد بزرگ بر اقتصاد آمریکا پیدا کرده‌اند و ضروری است قدرت انحصاری آنها از میان برود. چهار شرکت یادشده اعلام کرده‌اند رویه‌های‌شان ضدرقابت نیست و محصولات و خدمات‌شان برای مصرف‌کنندگان مفید است. رئیس انجمن صنعت رایانه و ارتباطات آمریکا که شرکت‌های اپل، فیس‌بوک و گوگل عضو آن هستند، می‌گوید: «لوایح پیشنهادشده در توانایی مردم آمریکا برای استفاده از محصولاتی که به آنها علاقه‌مند هستند، اختلال پدید می‌آورند. تنظیم مقررات محدودکننده برای تعدادی از شرکت‌ها به منافع مصرف‌کنندگان لطمه می‌زند.»

اما منتقدان شرکت‌های بزرگ فناوری از این لوایح استقبال کرده‌اند. از دید آنها که عموما مدیران شرکت‌های رقیب غول‌های فناوری هستند لوایح یاد شده رفتارهای ضدرقابتی این شرکت‌ها را محدود خواهند کرد. اما واقعیت این است که کسب میزان کافی حمایت از سوی نمایندگان جمهوری‌خواه آسان نیست. با آنکه آنها درباره قدرت عظیم شرکت‌های یادشده نگران هستند اما بسیاری از آنها نسبت به تغییر قوانین ضدانحصار دیدگاه مثبتی ندارند. نکته دیگر این است که حتی اگر لوایح یادشده در کنگره تصویب شود، اجرای آنها سال‌ها طول خواهد کشید؛ زیرا شرکت‌های بزرگ فناوری دعاوی حقوقی علیه این قوانین مطرح خواهند کرد.

یکی از تحلیلگران می‌گوید: «این واقعیت که از همان ابتدا تعدادی از جمهوری‌‌خواهان از این لوایح حمایت کرده‌اند نشان می‌دهد که تصویب آنها محتمل است. اما حمایت لفظی از این لوایح با رای به چندپاره شدن شرکت‌های یادشده فرق دارد. به‌نظر من بعید است ۶۰ عضو مجلس سنا به این لوایح رای مثبت بدهند.» پنج لایحه پیشنهادشده که در مجموع بسته ارائه شده در روز جمعه را تشکیل می‌دهند، جنبه‌های گوناگون فعالیت شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا را هدف قرار داده‌اند. برای مثال در یکی از این لوایح به موضوع ادغام‌ها پرداخته شده است. با تصویب این لایحه، پلت‌فرم‌های بزرگ نمی‌توانند رقبا یا رقبای بالقوه خود را به تملک درآورند. در یک دهه گذشته محدودیت‌های فراگیر برای این اقدام وجود نداشته است.

در چهار لایه از پنج لایه پیشنهادشده بر شرکت‌های بزرگ فناوری تمرکز شده است. در تعریف شرکت‌های هدف آمده است، آنها باید ارزش بازار ۶۰۰ میلیارد دلاری یا بالاتر داشته باشند، باید تعداد کاربران فعال آنها بیش از ۵۰ میلیون نفر در ماه باشد و باید یک شریک حیاتی تجاری باشند که می‌تواند از دسترسی دیگر کسب‌وکارها به مشتری‌ها یا خدمات جلوگیری کند. با آنکه در این لوایح نام شرکت خاصی برده نشده است، تنها چهار شرکت آمازون، فیس‌بوک، گوگل و اپل در این تعریف می‌گنجند. شرکت آمازون یکی از بزرگ‌ترین پلت‌فرم‌ها را برای فروشندگان طرف سوم در اختیار دارد تا به فروش کالاهای آنها بپردازد. همچنین این شرکت با همین فروشندگان در رقابت است؛ زیرا آمازون کالاهای مشابه با برندهای خود می‌فروشد و در اغلب موارد قیمت این کالاها پایین‌تر از کالاهای فروشندگان طرف سوم است.

برخی نمایندگان کنگره معتقدند این پلت‌فرم برای کالاهای آمازون مزیت به‌وجود می‌آورد و به فروشندگان طرف سوم لطمه می‌زند. آنها با رویه آمازون یعنی استفاده از داده‌های فروشندگان طرف سوم برای تنظیم فعالیت خطوط تولید خود به‌شدت مخالفت کرده‌اند. اگر قانون پایان بخشیدن به انحصارهای پلت‌فرم تصویب شود آمازون باید کسب‌وکار خود را به دو وب‌سایت مجزا تقسیم کند تا اختلالی در فروش کالاهای فروشندگان طرف سوم و کالاهای خود آمازون پدید نیاید. راه دیگر، تعطیل کردن خطوط تولید کالاهایی است که آمازون مشغول تولید آنهاست. درحال‌حاضر آمازون ۱۵۸هزار محصول تولید می‌کند. کنگره قبلا در برخی موارد تلاش‌های شرکت‌های بزرگ برای گسترش سلطه خود بر بازار را متوقف کرده است اما این اقدامات کافی نیست. منتقدان شرکت‌های بزرگ فناوری به‌دلیل اقدام نکردن کنگره، از آژانس‌های فدرال کمک خواسته‌اند. گوگل و فیس‌بوک از پیش درگیر پرونده‌های ضدتراست هستند و دو شرکت آمازون و اپل نیز مورد تحقیقات ضدتراست قرار دارند. تردیدی وجود ندارد که روند تصویب و اجرای این لوایح طولانی خواهد بود و غول‌های فناوری برای دفاع از خود از امکانات گسترده‌ای که در اختیار دارند، استفاده خواهند کرد. اما لوایح پیشنهادشده یک قدم جدید و البته بزرگ برای جلوگیری از رویه‌های ضدرقابت محسوب می‌شود.