سرکوب بازار به‌روش چینی
اما آیا واقعا این دیدگاه صحیح است؟ متاسفانه این‌طرز فکر به ناگهان به‌طرز فکری قدیمی و غلط تبدیل شده است. این بار چین در مبارزه با ارزهای دیجیتالی جدی‌تر از گذشته است و تاثیر اقدامات این کشور ممکن است پایدارتر و عمیق‌تر باشد. شواهدی از جدی‌تر بودن مبارزه کنونی دولت چین با بیت‌کوین در خروج تعداد زیادی از ماینرهای ارزهای دیجیتالی از چین طی هفته‌های اخیر مشاهده شده است. خبر خوب این است که مهاجرت عظیم ماینرهای بیت‌کوین تاثیر بزرگی بر استحکام شبکه این ارز دیجیتالی ندارد. در واقع اگر این مهاجرت سبب گسترده‌تر شدن جغرافیایی استخراج بیت‌کوین شود، اثرات آن در بلندمدت در مجموع مثبت خواهد بود و نکته مهم دیگر این است که هیچ تاثیر مستقیم و قدرتمندی از فعالیت‌های استخراج بر قیمت بیت‌کوین وجود ندارد.
اما همه باید به این موضوع توجه کنند که موضوع استخراج تنها نیمی از ماجراست. چین همچنان درحال محدود کردن فراگیر و سختگیرانه تراکنش‌ها و معاملات بیت‌کوین است. دوشنبه هفته گذشته نهاد سیاستگذار مالی این کشور به بانک‌های بزرگ و شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات پرداخت از جمله شرکت «علی پی» اعلام کرد آنها نباید تراکنش‌های وابسته به ارزهای دیجیتالی را پشتیبانی کنند. پس از نشستی که بانک‌مرکزی با مدیران بانک‌ها و شرکت‌های یاد شده، داشت، این نهاد بیانیه‌ای عمومی منتشر کرد و در آن از بانک‌ها خواسته شده هرگونه تراکنش ارزهای دیجیتالی را کنار بگذارند. بنا به گزارش شبکه خبری ای‌بی‌سی نیوز از سال ۲۰۱۳ مقرراتی برای محدود کردن تمامی فعالیت‌های وابسته به ارزهای دیجیتالی در چین وجود داشته، اما در ماه مه یعنی ماه گذشته میلادی حزب کمونیست چین به همه خاطرنشان کرد که در مبارزه با این ارزها به‌ویژه بیت‌کوین کاملا جدی است و جلسه روز دوشنبه گذشته تاکید مجدد بر این جدیت بود. برای مثال بانک کشاورزی چین همان روز اعلام کرد روندی مناسب برای شناسایی تراکنش‌های وابسته به ارزهای دیجیتالی را شروع می‌کند. در بیانیه این بانک آمده بود شناسایی این فعالیت‌ها به معلق شدن حساب مشتری منجر خواهد شد.
نکته مهم این است که این روند شناسایی‌ها عموما بر شناسایی اشخاص تمرکز خواهد داشت و علت آن است که در چین کسب‌وکارهایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند زیاد نیستند. فعالیت کارگزاری‌های ارزهای دیجیتالی سال ۲۰۱۷ در چین ممنوع شد و تعدادی از این مراکز تعطیل شدند. اما تعطیلی کارگزاری‌ها سبب شده جریان ارزهای دیجیتالی به دسک‌های اوتی‌سی که تحت مدیریت کارگزاری‌های خارج از خاک چین بودند نظیر هوبی منتقل شود. این مسیرهای جدید به افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتالی در چین امکان داده یوآن را با دلار یا بیت‌کوین معاوضه کنند و سپس ارز دیجیتالی را به کارگزاری‌های دیجیتالی نظیر بایننس منتقل کنند.
در برنامه جدید بانک‌مرکزی چین برای مبارزه با ارزهای دیجیتالی به‌طور خاص برای نخستین بار به دسک‌های اوتی‌سی اشاره شده است و نیز مجازات‌هایی برای ایجاد مسیر تراکنش از سوی آنها در نظر گرفته شده است. با آنکه چین مالکیت داشتن بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتالی را ممنوع نکرده است. اما اقدامات سرکوبگرانه جدید از علاقه‌مندی افراد به حضور در این بازار می‌کاهد، زیرا اکنون ریسک سرمایه‌گذاری به شدت بالا رفته است و افراد با مجازات‌هایی مواجه هستند. تدابیر تنبیهی صرفا به تعلیق حساب بانکی فرد متخلف محدود نیست. اگرچه در بیانیه‌های بانک‌مرکزی اشاره‌ای به این موضوع نشده، اما به احتمال زیاد رتبه اعتباری اجتماعی فردی که ثابت شود در این حوزه فعالیت می‌کند برای همیشه در سیستم کشور پایین آورده می‌شود، یعنی نام فرد در فهرست سیاه قرار می‌گیرد و دسترسی او به هر چیز از پرواز با هواپیما گرفته تا اینترنت پر سرعت محدود خواهد شد. به‌نظر می‌رسد به ناگهان حتی صحبت کردن درباره ارزهای دیجیتالی به امری غیرقابل قبول برای مقامات چینی تبدیل شده است. گزارش‌های متعدد حاکی از این هستند که حساب‌های متمرکز بر موضوع ارزهای دیجیتالی در پلت‌فرم‌های شبکه‌های اجتماعی چین نظیر ریبو بسته شده‌اند. یکی از تحلیلگران ارزهای دیجیتالی در چین سرکوب موضوع ارزهای دیجیتالی در شبکه‌های اجتماعی را روز قضاوت برای پیشگامان این ارزها در چین توصیف کرده است. این نوع اقدامات از علاقه مردم به حضور در بازار ارزهای دیجیتالی می‌کاهد، زیرا رسانه‌های اجتماعی در ایجاد علاقه‌مندی به موضوع‌های جدید نقشی بزرگ دارند و کاهش حساب‌هایی که به این موضوع می‌پردازد به شکل طبیعی از توجه و علاقه‌مندی کاربران به آن می‌کاهد. آنچه در چین علیه بازار ارزهای دیجیتالی درحال انجام است به کاهش بلندمدت قیمت این ارزها منجر می‌شود. بنا به گزارش چین آنالیسیس Chainalysis سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۰درصد تراکنش‌های ارزهای دیجیتالی در جهان در شرق آسیا انجام می‌شود و بخش عمده این رقم به چین تعلق دارد. کاهش این سهم قطعا بر بازار و قیمت‌ها تاثیر منفی خواهد داشت. برخی کارشناسان معتقدند گستره مبارزه دولت چین با ارزهای دیجیتالی فراگیرتر از حدی است که تصور می‌شود. چند ماه پیش جک ما بنیان‌گذار «علی بابا» مشغول آماده شدن برای عرضه اولیه سهام گروه انت بود که یک پلت‌فرم تجارت الکترونیک و پرداخت است. مقامات چین از پیشرفت این برنامه جلوگیری کرده‌اند و گفته می‌شود این اقدام به‌دلیل اظهارنظرهای آقای جک ما علیه مقامات ارشد مالی چین انجام شده است. آقای ما که تا سال گذشته مشهورترین کارآفرین حوزه فناوری در چین بود، مدتی است در رسانه‌ها حضور ندارد و گفته می‌شود وقت خود را صرف نقاشی کشیدن و فعالیت‌های عادی روزمره می‌کند. در یک جامعه نظیر چین با رژیم استبدادی چنین اتفاق‌هایی کم نیستند. در سیستم‌هایی نظیر سیستم حاکم بر چین که تفاوت قانون نوشته شده روی کاغذ با آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، گاه بسیار زیاد است، اقدامات حکومت علیه ارزهای دیجیتالی ابعاد بسیار فراگیری پیدا می‌کند. میشل فوکو که یک مورخ است می‌گوید ظهور مجازات‌های بزرگ و ظالمانه عمومی نظیر قطعه قطعه کردن بدن افراد که چند صد سال پیش در اروپا رواج داشت، صرفا با هدف مجازات مجرمان انجام نمی‌شود، بلکه هدف دیگر آن ایجاد ترس در کسانی است که شاهد اعمال این مجازات‌ها هستند. این مجازات‌ها به افراد جامعه نشان می‌دهد اگر مرتکب آن جرم شوند چه سرنوشتی در انتظارشان خواهد بود. با آنکه ممکن است همچنان فضایی برای ارزهای دیجیتالی در چین باقی باشد اما به‌نظر می‌رسد مقامات ارشد حکومت این کشور بالاخره به این نتیجه رسیده‌اند که از توسعه فناوری ضد استبدادی سودی نصیب شان نمی‌شود. اقدامات آنها و تحولاتی که این اقدامات پدید می‌آورد، زمینه را برای بی‌ثباتی بلندمدت فراهم می‌کند. به این ترتیب انتظار می‌رود نوسان بازار ارزهای دیجیتالی هم به این دلیل و هم به علل تاثیرگذاری عوامل دیگر همچنان بزرگ باقی بماند.
