فقر، کرونا و جنگ
در اواسط ماه آوریل، آمریکا اعلام کرد که قصد دارد نیروهای خود را پس از ۲۰سال جنگ در افغانستان از این کشور خارج کند. از دید لاینز، این خبر برای افغانستان مثل زلزله بزرگی بود که با سرعتی باورنکردنی رخ داد. تصمیم آمریکا به خارج‌کردن نیروهای خود از افغانستان بخشی از توافقی است که در فوریه سال گذشته میلادی بین دولت آمریکا و طالبان حاصل شد. طبق این توافق، قرار بود فضا برای برقراری آشتی و صلح بین گروه‌های مختلف در این کشور فراهم شود، اما آنچه در میدان جنگ در حال وقوع بوده، بسیار بزرگ‌تر از توافقی است که بر سر میز مذاکره حاصل شد. لاینز در گزارش خود به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «فقدان وحدت سیاسی در کابل زنگ خطر را برای مردم و دیپلمات‌ها به‌صدا درآورده است و موضوع وحدت سیاسی باید خیلی سریع حل شود، در غیراین صورت زمینه برای پیشروی طالبان فراهم‌تر خواهد شد.» طالبان تاکنون حدود ۸۰تا ۱۰۰ ولایت افغانستان را به تصرف خود درآورده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که اکثر مناطق تصرف‌شده اطراف مراکز استان‌ها قرار دارند و این یعنی طالبان آماده می‌شود تا با خروج کامل نیروهای خارجی از کشور، آن مراکز را به تصرف خود درآورد.»
از دید نماینده ویژه سازمان ملل، این روندی غم‌انگیز است که به افزایش خشونت‌ها برای مدتی طولانی منجر خواهد شد. تحقق این پیش‌بینی سبب می‌شود که بخش اعظم دستاوردهایی که طی ۲۰سال اخیر با صرف هزینه عظیم و تلاش مردم و نیروهای دولتی حاصل شده از میان برود. البته هرگونه تلاش برای مستقرکردن یک دولت نظامی تحمیلی در کابل با خواست مردم افغانستان و نیز دولت‌های منطقه و جامعه جهانی در تضاد قرار دارد. واقعیت این است که افغانستان با بحران‌های گوناگون دست به گریبان است. تقریبا یک‌سوم مردم این کشور با عدم امنیت غذایی مواجهند و علت این وضعیت، جابه‌جایی جمعیت‌ها، خشکسالی و جنگ است. لایز می‌گوید: «بانک جهانی تخمین زده که در اثر جنگ فراگیر در افغانستان، موج سوم همه‌گیری کرونا، خشکسالی، ضعف ساختار اجتماعی و دیگر عوامل، نرخ فقر در این کشور از ۵۰درصد به بیش از ۷۰درصد افزایش یابد. به‌رغم اهمیت زیاد اعطای کمک‌های بین‌المللی، تنها یک‌چهارم رقم در نظر گرفته‌شده برای کمک به افغانستان در سال‌جاری میلادی تامین شده است.»
موضوع بعدی میزان بالای مرگ‌ومیر است. در سه ماه نخست سال‌جاری میلادی میزان یادشده ۲۹درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و افزایش این موارد در بین زنان و کودکان به ترتیب ۳۷ و ۲۳ درصد بود. ضروری است تدابیری برای حفاظت از غیرنظامیان اندیشیده شود. از سوی دیگر حفظ حقوق زنان موضوع بسیار مهمی است که نباید از آن به‌عنوان ابزار چانه‌زنی در پای میز مذاکره استفاده شود. حقوق‌بشر قابل مذاکره نیست و جامعه جهانی و کشورهای منطقه باید بر اهمیت این حقوق در مذاکرات صلح پافشاری کنند. به گفته لاینز، زمان زیادی برای جلوگیری از وقوع بدترین سناریو باقی نمانده است. افزایش شدت درگیری‌ها و گستره آن در افغانستان به معنای افزایش ناامنی برای بسیاری از کشورهاست. درگیری‌ها محیطی مناسب برای رشد گروه‌های تروریستی فراهم می‌کنند، به‌طوری که گروه‌ها راحت‌تر می‌توانند نیرو جذب کنند، برنامه‌ریزی کنند و عملیات‌هایی را در کشورهای دور و نزدیک انجام دهند. هر دولتی که در آینده قدرت را در افغانستان در دست بگیرد، باید با جامعه جهانی تعامل و همکاری کند؛ اکنون زمان تاکید بر نقاط اختلاف نیست. تنها یک راه صحیح پیش روی افغانستان قرار دارد و آن، ترک جنگ و بازگشت به میز مذاکره است. مقام سازمان ملل در حوزه مواد مخدر و جرم در نشست شورای امنیت سازمان ملل به توافق‌نامه‌ای که بین این نهاد و نهاد ویژه رسیدگی به امور افغانستان منعقد شده است، اشاره کرد. یکی از این توافق‌ها مربوط به مبارزه با فساد مالی است. بین گروه‌های جنایتکار و عناصر تروریست همکاری‌های تنگاتنگ و فراگیری وجود دارد و ضروری است برای مبارزه با تولید و قاچاق مواد مخدر اقدامات فراگیر انجام شود.
