برندگان و بازندگان بزرگ
شاید اگر خیلی از استارت‌آپ‌های نوپا، مشاوره مالی و توسعه کسب‌وکار را از منتورها و متخصصان دریافت می‌کردند تا از منابع مالی برای حفظ دارایی‌ها در دوره‌های رکود، اطمینان حاصل کنند، به این سرعت منحل نمی‌شدند. در اینجا می‌توان به یکی از چالش‌های موجود در اکوسیستم ایران اشاره کرد. در بحث حمایت‌های کوتاه‌مدت شتاب‌دهنده‌ها برای حمایت از راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها در ایران دوره‌های ۶ماهه و ۹ماهه یا دوره‌های مشابه تعریف می‌کنند، در حالی که همه می‌دانیم، در این مدت کوتاه، توسعه پایداری اتفاق نمی‌افتد و دارندگان استارت‌آپ پس از طی کردن این دوره تصور می‌کنند که آماده ورود به بازار هستند و با سرمایه بذری اولیه‌ای که جذب کردهاند، توانایی فعالیت و حتی رقابت در بازار را دارند و همین تصور، آنها را دچار چالش‌های متعدد و در اکثر مواقع، چالش‌های منجر به شکست می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای حمایت از نوآوران نه‌تنها تمام تخصص‌های کسب‌وکاری و تجاری لازم است، بلکه پشتیبانی سه‌ساله هم توصیه می‌شود. اساسا باید در مورد راه‌های حمایت از مشاغل جدید فکر کنیم؛ زیرا مشاغل جدید استارت‌آپی و جوان، موتور رشد مشاغل در اقتصاد کشور هستند.
این رویکرد در برخی از شتاب‌دهنده‌های زیرمجموعه شرکت‌های بزرگ در دنیا مورد پذیرش قرار گرفته و استارت‌آپ‌های شاخصی از این مدل خروج موفق داشته‌اند، اما در ایران هنوز این رویکرد به‌صورت جامع و کامل اجرایی نشده که این خود یکی از دلایل بالا بودن درصد شکست استارت‌آپ‌هاست. در ایران چند استارت‌آپ مطرح کنونی که زیر نظر هلدینگ‌های خارجی بودند که این استراتژی را برگزیده بودند یا استارت‌آپ‌های یونیکورنی و بزرگی هستند، به نوعی برندگان دوران کرونا بودند؛ چون نه‌تنها استارت‌آپ‌های اصلی خود را رشد داده و چند امکان و ویژگی جدید به خدمات خود اضافه کردهاند، بلکه چند استارت‌آپ زیرمجموعه را هم راه‌اندازی کرده و توسعه داده‌اند، اما پیشنهادی که می‌توان در این خصوص برای شتاب‌دهنده‌های خصوصی یا شرکت‌های حامی کسب‌وکارهای نوپا و استارت‌آپ‌ها مطرح کرد، اجرای این رویکرد با همکاری صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر است؛ چون استارت‌آپ‌هایی که در دوران کرونا توان بقا و رشد خود را در سخت‌ترین شرایط فراهم کردهاند، قطعا از نخستین گزینه‌های آماده جذب سرمایه و توسعه هستند.
استارت‌آپ‌هایی برنده این دوران هستند که استراتژی‌های خود را بهبود بخشیده و با پیش‌بینی و رفع چالش‌های پیش‌رو و یافتن روش‌های متفاوت جریان درآمدی از موفقیت خود اطمینان حاصل کنند که قاعدتا این کار به راهنمایی، منتورینگ و تیم ترکیبی متخصص نیاز دارد.
اگر بخواهیم در مورد برندگان و بازندگان استارت‌آپی دوران کرونا صحبت کنیم، شاید به‌لحاظ موضوعی تصور عام این باشد که بازندگان بزرگ این دوران با گردشگری، سفر و خدمات وابسته به آن مرتبطند؛ چرا که اساسی‌ترین محدودیت قابل اجرای پیش‌روی دولت‌ها اجرای محدودیت و کنترل تردد و اقامت و سفر بود که تا حدود زیادی درست است، اما در همین حوزه هم، استارت‌آپ‌هایی توانسته‌اند بمانند و رشد کنند. کاهش رزرو و اقامت، تردد و سفر برای همه امری کلی بوده، اما از سوی دیگر، افزایش تقاضا برای خدمات پشتیبان سفر وجود داشته که به نوعی خود پیشنهاد‌دهنده تغییر مدل کسب‌وکار و جریان‌های درآمدی استارت‌آپ‌های گردشگری بوده که درک این تغییرات و ارائه راهکارهای مناسب برای آن، موجب بقا و رشد استارت‌آپ‌هایی همچون Omio،GetYourGuide، TravelPerk و به نوعی علی‌بابا و اسنپ‌تریپ در ایران شده است.
تغییر در سبک و سیاق مسافرت، افزایش سفر با اتومبیل‌های شخصی به جای قطار و هواپیما، افزایش سفرهای طبیعت‌گردی نسبت به سفرهای شهری و تاریخی و...، افزایش سفرهای درون استانی نسبت به بین استانی و بین کشوری و افزایش اقامت در بوم‌گردی‌ها نسبت به هتل‌ها و مسافرخانه‌ها، همه نکاتی هستند که آن دسته از استارت‌آپ‌های گردشگری که نمی‌خواهند بازنده این دوران نامیمون باشند، باید در تغییر مدل‌های خود به آنها توجه کنند و خود را برای دوران پساکرونا هم به صورت ویژه آماده کنند؛ چرا که سفرهای نرفته تلنبارشده زیادی در پیش است.
اما به‌لحاظ موضوعی برندگانی هم در این دوران بودند، به‌طوری‌که استارت‌آپ‌های محتوا، آموزش آنلاین، مشاوره آنلاین، مدیریت فعالیت‌ها از راه دور و ارائه خدمات سنتی به شیوه آنلاین بسیار رونق گرفتند. در این دوران، نه‌تنها استارت‌آپ‌هایی همچون ایسمینار، نوین‌هاب، ابرآروان، شنوتو، روبه‌رو، آیو و آزمایش آنلاین رشد‌های هزار واحدی را تجربه کردند، بلکه فقط در ایران بیش از ۴۰۰ استارت‌آپ آنلاین به صورت مجازی و غیرحضوری خدماتی در حوزه‌های آموزش، سلامت، ورزش، سرگرمی و گردشگری، تولید محتوا، نوآوری اجتماعی، فروشگاه‌ها و... به مردم ارائه کردند و در همین دوران شکل گرفتند. در این حوزه‌ها به‌ویژه در حوزه آموزش، در دوران کرونا خدمات و فناوری‌هایی مانند گیمیفیکیشن، واقعیت مجازی و افزوده، هوش مصنوعی و بلاکچین ترند شدند و توسط استارت‌آپ‌های مطرح جهانی به خدمات و ویژگی‌های قابل ارائه خود به مشتریان اضافه شدند.
در آخر باید به استارت‌آپ‌های حوزه سلامت اشاره کرد که به نوعی سردمدار رشد در دوران کرونا بودند؛ از جمله، بهزی با آموزش‌های خودمراقبتی، شفاجو که پلتفرم مشاوره آنلاین بود و الان به منبع معتبری برای کرونا شده و هاسپیتل و دکتر ساینا که بخش‌های ویژه و خدماتی مختص به کرونا را به استارت‌آپ‌های خود اضافه کردهاند. به‌زعم بنده دلایل برنده بودن این نوع استارت‌آپ‌ها بدیهی است و نیازی به تحلیل بیشتر ندارد.
