رسوب کالا، به‌ویژه از زمان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی تشدید شد؛ چراکه یکی از عوامل موثر در تاخیر ترخیص کالاها، تامین ارز با نرخ ترجیحی بوده که بعضا به دلیل چالش‌های ارزی کشور با مشکل مواجه شده است.

سازمان بنادر و دریانوردی، گمرک و بخش خصوصی دلایل متفاوتی را برای تاخیر در ورود کالا به کشور اعلام کرده و از ظن خود موانعی را در این حوزه بیان می‌کنند، اما همه بر یک موضوع خاص نظر واحد دارند.

معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر  و دریانوردی معتقد است، عواملی مانند مشکل تامین و تخصیص ارز، مشکلات مرتبط با دستگاه‌‌‌های صادرکننده مجوز و مسوول در امر ترخیص و خروج کالا مهم‌ترین عواملی هستند که باعث شده‌اند تا حجم قابل‌توجهی از کالاهای اساسی در بنادر دپو شوند.

در آن سوی ماجرا، ناظر گمرکات استان هرمزگان و مدیرکل بندر شهید رجایی، بندری که با سهم بیش از ۵۰درصدی در رویه‌های گمرکی از مهم‌ترین گمرکات کشور محسوب می‌شود، بر این باور است که صاحبان کالا برای اظهار کالاهای خود، به‌ویژه کالاهایی که با خط تولید مرتبط هستند، به دلایلی از جمله انقضای مهلت ثبت‌سفارش در زمان اظهار، عدم‌تمکن مالی برای پرداخت حقوق ورودی، عدم‌ارائه کد رهگیری، معطلی در نوبت تخصیص و تامین ارز بانکی یا عدم‌ویرایش و اصلاح ثبت‌سفارش، امکان انجام تشریفات گمرکی را ندارند. ناظر گمرکات استان هرمزگان از سوی دیگر می‌گوید که این موانع خارج از اختیارات گمرک است و به نوعی انجام تشریفات گمرکی را طولانی می‌کند.

یک پای ماجرا هم بخش خصوصی است. در این خصوص رئیس هیات‌مدیره انجمن پایانه‌داران بنادر ایران به عواملی از جمله عملیات بانکی و عدم‌تخصیص ارز در زمان مناسب به‌عنوان یکی از دلایل رسوب کالاهای اساسی در انبارها اشاره می‌کند.

نکته جالب توجه در اظهارات بازیگران عرصه ورود و ترخیص کالا به‌ویژه کالاهای اساسی، عدم‌تامین و تخصیص ارز در موعد مناسب است؛ موضوعی که در اظهارات هر سه بازیگر این پرونده به صورت مشترک بیان شده است.

به نظر می‌رسد بازیگر اصلی برای تسریع در ترخیص کالاهای ورودی به کشور، به‌ویژه کالاهای اساسی و استراتژیک بانک مرکزی است که می‌تواند با تخصیص به‌موقع ارز حداقل موانع این حوزه را برطرف کند. هر چند تخصیص ارز فقط یکی از ابعاد تاخیر در ترخیص کالاهای اساسی است. صدور مجوز دستگاه‌های مختلف نیز یکی دیگر از موانع ترخیص به‌موقع کالا برشمرده می‌شود.

در این میان، یکی از محورهای جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در روز‌های اخیر، موضوع تسریع در روند ترخیص کالاهای اساسی بود. در این جلسه که با دستور کار ثبات‌بخشی به بازار و تامین اقلام موردنیاز با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد، گزارشی از وضعیت فعلی بازار ارائه شد. در نهایت یکی از خروجی‌های جلسه، تاکید رئیس‌جمهور بر تسریع در ترخیص کالاهای موجود در بنادر بود.

«دنیای‌اقتصاد» در این پرونده از باشگاه اقتصاددانان، به موضوع چالش «رسوب کالا در گمرکات» و عوامل کاهش این زمان پرداخته است. در این پرونده، عوامل طولانی شدن ترخیص کالاهای اساسی را از دیدگاه معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر، ناظر گمرکات استان هرمزگان و همچنین رئیس هیات‌مدیره انجمن پایانه‌داران بنادر خواهید خواند.