معیارهای انتخاب چیست؟

با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه و زیان تحمیلی به سرمایه‌گذاران، بسیاری از سهامداران خرد از بازار خارج شده‌اند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر رونق سابق را ندارند و در رکود به سر می‌برند.

با به میدان آمدن صندوق‌های اهرمی، می‌توان امیدوار بود که گام مثبتی در راستای رفع یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بازار سرمایه کشورمان برداشته شود. همچنین می‌توان انتظار داشت که این صندوق‌ها محرک خوبی برای جذب سرمایه جدید در بازار باشند و پیش‌بینی می‌شود، در بلندمدت کمک شایانی به بهبود روند صعودی بازار کنند؛ زیرا از آنجا که امکان اخذ تسهیلات بانکی برای این نوع صندوق‌ها وجود دارد، انتظار می‌رود، منابع از بانک به سمت بازار هدایت شود و با ایجاد نقدینگی لازم، وضعیت بازار را بهبود ببخشد؛ زیرا صندوق‌های سهامی این مشکل را داشتند که نمی‌توانستند منابعی را از سیستم بانکی تامین کنند. همچنین صندوق‌های اهرمی، نخستین صندوق‌های سرمایه‌گذاری خواهند بود که همزمان از هر دو سازوکار صدور و ابطال  بورس‌ها برای سرمایه‌گذاری و انتقال مالکیت واحدهای سرمایه‌گذاری بهره می‌گیرند و در واقع، نوع جدیدی از صندوق‌های بازار سرمایه هستند که قرار است، خدمات خود را همزمان به سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز ارائه کنند. در حقیقت، اصلی‌ترین تفاوت صندوق‌های اهرمی با دیگر صندوق‌های بازار سرمایه، در اهرمی بودن بازدهی سهامداران ممتاز این صندوق است. صندوق‌هایی که با عنوان صندوق‌های اهرمی ایجاد شده‌اند، در راستای همان صندوق‌های سهامی هستند و عمده پرتفوی آنها را سرمایه‌گذاری در سهام و حق‌تقدم آنها تشکیل خواهند داد. همچنین مدیریت پرتفوی صندوق به شکل فعال است و مدیر صندوق می‌تواند، بر اساس نصاب تعریف‌شده، نسبت به سرمایه‌گذاری در سهام و حق‌تقدم سهام اقدام کند. این صندوق‌ها در گروه صندوق‌های پرریسک دسته‎بندی می‌شوند و استفاده از اهرم یا بدهی در آنها سبب می‌شود تا بازدهی حاصل‌شده به صورت سود یا زیان حداکثری باشد.

یکی از جذابیت‌های این نوع صندوق‌ها این است که واحدهای سرمایه‌گذاری آن می‌تواند، همزمان به دو طیف مختلف سرمایه‌گذاران که از نظر شخصیتی و پذیرش ریسک متفاوت هستند، عرضه شود؛ در نتیجه، افراد بیشتری از آحاد جامعه، به سوی این نوع صندوق‌ها هدایت می‌شوند. سرمایه‌گذاران همچنین باید معیارهایی را برای انتخاب صندوق‌های شاخصی در نظر داشته باشند. یکی از معیارهایی که برای انتخاب بین این صندوق‌ها وجود دارد، شاخص ریسک است. با توجه به اینکه این صندوق‌ها خاصیت اهرمی دارند، بتای آنها اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. معمولا صندوق‌های سهامی که در ادوار گذشته دارای بتای بالاتری بوده‌اند، بازدهی بهتری کسب کرده‌اند. دومین معیاری که در بررسی و انتخاب صندوق اهرمی حائز اهمیت است، بحث عملکرد مدیر صندوق در سایر صندوق‌های تحت مدیریت او خواهد بود.

ممکن است استفاده از ابزار و نهادهای مالی نوین، سبب ورود منابع جدید نقدینگی به بازار شود و بتواند تاثیر زیادی بر توسعه بازار سرمایه بگذارد. یکی از دلایل جذابیت این صندوق‌ها، این است که زمانی که فرد وارد معامله در بازار سهام می‌شود، ممکن است قادر به دریافت اعتبار از کارگزاری نباشد؛ اما در صندوق اهرمی، به واسطه شرایطی که در این صندوق وجود دارد، می‌تواند تا دو برابر ارزش دارایی‌هایی که وارد این بازارکرده است، موقعیت اهرمی کسب کند. شایان توجه است که این نوع صندوق‌ها را عمدتا با هدف ورود نقدینگی به بازار از طریق ترکیب دو نوع سرمایه‌گذار ممتاز و عادی ایجاد می‌کنند. با توجه به اینکه امکان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران خرد در واحدهای ممتاز فراهم است، می‌توان شاهد ورود نقدینگی قابل‌توجهی به بازار بود که این اتفاق، تا حدی مانع ایجاد نوسانات در بازار خواهد شد. در حقیقت، آنچه اکنون بازار از آن رنج می‌برد، «کمبود و نبود منابع» است که آن را می‌توان با این صندوق‌ها درمان کرد. از طریق صندوق‌های اهرمی می‌توان نقدینگی مازادی وارد بازار کرد و به نوعی بازار را به نقطه تعادل رساند. در واقع می‌توان گفت، کارکرد این صندوق‌ها این است که مانع خروج بازار از نقاط تعادلی می‌شوند و اجازه نمی‌دهند سهام زیر ارزش ذاتی خود معامله شوند. به نظر می‌رسد، اگر این صندوق‌ها به مرحله اجرایی برسند، می‌توانند بازار را کارآ کنند و نگذارند بازار از نقطه تعادلی خود خارج شود. اگر ابهامات اقتصادی و سیاسی در بازار متعادل شوند و روند بازار صعودی باشد، این ابزارها، به‌خصوص نوع سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز آن، جذاب هستند و می‌توانند با بازدهی بیشتری که دارند، در روند مثبت بازار تاثیرگذار باشند.

ابزار‌های مالی در ایران، در مقایسه با بازارهای دنیا، نوپا هستند و این نوع صندوق‌ها در دنیای مالی امروز از پیچیدگی خاصی از نظر  سبد سهام برخوردارند. مدیران این صندوق‌ها با اتکا به تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال، باید سعی در کنترل ریسک‌ها داشته باشند و با برنامه‌ریزی درست و تشخیص روندهای بازار و نیز با استفاده از ابزار تحلیل داده، این صندوق‌ها را به جایگاهی برسانند که برخلاف موج‌های بلند بازار، بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند؛ به گونه‌ای که در اوج‌ها مانع رشد حبابی و در فرودها مانع افت اوراق بهادار به کمتر از ارزش ذاتی آنها شوند.