تسخیر فضا با «استار شیپ»

در سال‌جاری شرایط کمی بهتر شده است؛ زیرا شرکت‌هایی نظیر فورد، فولکس‌واگن و مرسدس در مسیر تولید خودروهای برقی قرار گرفته‌اند و تولید این خودروها را جدی دنبال می‌کنند. شرکت تویوتا نیز هفته گذشته اعلام کرد که ۳۵میلیارد دلار برای تولید خودروهای برقی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. ماسک در مصاحبه با نشریه «فایننشال‌تایمز» گفت: «طی مدتی طولانی، فعالان صنعت خودروی جهان، من و شرکت تسلا را احمق و متقلب می‌نامیدند. آنها می‌‌‌گفتند، خودروهای برقی کارآیی ندارند و من نمی‌توانم خودرویی تولید کنم که عملکردی مشابه عملکرد دیگر خودروها داشته باشد و حتی اگر چنین خودرویی را تولید کنم، کسی آن را نمی‌‌‌خرد.» ماسک معتقد است، فعالان محیط‌زیست، در سوق دادن خودروسازها به سمت فناوری‌‌‌های پایدارتر موثر بوده‌‌‌اند؛ اما به باور او یک عامل اصلی وجود دارد که سبب شده است، شرکت‌های خودروساز به سمت تولید خودروهای برقی حرکت کنند و آن عامل، این بوده که تسلا توانست، بخشی از سهم آن شرکت‌ها در بازار خودرو را به خود اختصاص دهد.

رئیس شرکت کرایسلر که زمانی درباره توانایی شرکت تسلا برای ادامه حیات تردید داشت، حالا تاثیر ماسک بر صنعت خودروی جهان را «باورنکردنی» توصیف می‌کند. شرکت‌های بزرگ خودروسازی، نظیر بی‌ام‌و و مرسدس نیز از ماسک می‌ترسند؛ زیرا خودروهای برقی تسلا در بخش خودروهای لوکس اروپا جا باز کرده‌ و در حال تصاحب سهم بیشتری از بازار هستند. ایلان ماسک، در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال است و طی یک‌سال اخیر، توییت‌های او اثرات زیادی بر بازارهای مختلف داشته است. او در شبکه توییتر، بیش از ۶۶میلیون دنبال‌‌‌کننده دارد و از جایگاه اثرگذار خود برای تبلیغ دوج‌کوین که یک ارز دیجیتالی است، استفاده کرده است. با آنکه طی سال‌جاری میلادی، تقریبا ۸۰۰‌هزار آمریکایی بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌‌‌اند، ماسک که امسال ۵۰ساله شد، از محدودیت‌های کرونایی انتقاد زیادی کرده است. او همچنین از سیاستمدارانی که او را به پرداخت‌نکردن میزان زیادی مالیات متهم کرده‌‌‌اند، انتقاد کرده است.

حتی برخی از بزرگ‌ترین طرفداران ایلان ماسک معتقدند که رشد شدید قیمت سهام شرکت تسلا منطقی نیست. طی سال‌جاری میلادی، در بحبوحه رونق بورس‌های بزرگ جهان، ارزش بازار شرکت تسلا به بالای هزار میلیارد دلار رسید و در نتیجه آن، ایلان ماسک به ثروتمندترین انسان جهان تبدیل شد. این در حالی است که سهم محصولات تسلا در کل بازار خودروهای جدید جهان، کمتر از ۲‌درصد است. اما در پس هیاهوها و هیجان‌ها، یک موفقیت بزرگ وجود دارد. روزنامه فایننشال‌تایمز نیز مانند نشریه تایم، ایلان ماسک را چهره سال ۲۰۲۱ خود انتخاب کرده است. علت انتخاب‌شدن او از سوی فایننشال‌تایمز این است که ماسک در صنعت خودروی جهان و در راستای ساخت خودروهای برقی، حرکتی تاریخی انجام داده است. ماسک، یکی از مهم‌ترین صنایع جهان را طوری دگرگون کرده است که اثرات بزرگ و عمیقی بر دولت‌ها، سرمایه‌گذاران و محیط‌‌‌زیست خواهد داشت.

در دورانی که اغلب با فناوری‌‌‌های جدید تعریف می‌شود، ماسک، نوآورترین کارآفرین نسل خود است. نتایج ریسک‌‌‌پذیری غیرمعمول او و جابه‌جا کردن مرزها به صنعت خودرو محدود نبوده است؛ شرکت خصوصی او یعنی اسپیس‌ایکس برای نخستین بار از زمان شاتل فضایی، سال گذشته در یک سفر فضایی، انسان را به خاک آمریکا بازگرداند. شبکه استارلینک، پیشرفت بزرگی در جهان، در حوزه ارائه خدمات اینترنتی محسوب می‌شود و یک راکت عظیم و جدید که می‌تواند اقتصاد سفر به فضا را دگرگون کند و «استارشیپ» نامیده می‌شود، در انتظار نخستین پرتاب خود است.

ماسک درباره آینده و اثرگذاری فناوری بر آنچه در آینده رخ خواهد داد، دیدگاه‌های جدیدی دارد. طرفداران ماسک، او را یک رویاپرداز با افکاری آزاد از قیود می‌‌‌دانند و منتقدانش، او را کسی می‌دانند که به تاثیر ایده‌‌‌هایش بر جهان توجه ندارد. ۱۵سال پیش ماسک، هدفی را برای تسلا تعیین کرد که ایجاد تحول انقلاب‌گونه در صنعت خودروی جهان بود. حالا این پرسش مطرح است که آیا این هدف تحقق یافته است یا خیر؟ ماسک می‌گوید: «من حداقل از آنچه دیگر خودروسازها می‌گویند، کاملا خشنود و امیدوار هستم. حداقل ماجرا این است که خودروهای برقی، به موضوعی مطرح تبدیل شده‌اند. ما تسلا را به این دلیل که پیش‌بینی می‌‌‌کردیم، شرکتی بسیار سودده خواهد بود، تاسیس نکردیم. می‌‌‌خواستیم نشان دهیم که این کار امکان‌‌‌پذیر است.»

اما واقعیت این است که تسلا عملکرد مالی بسیار خوبی داشته است. در سال‌های اولیه، تسلا تلاش می‌کرد ثابت کند که شرکتی سودده و آینده‌دار است؛ اما حالا حاشیه سود آن بسیار زیاد است و بسیاری از سرمایه‌گذاران معتقدند، در آینده، جایگاه این شرکت در صنعت خودروی جهان بسیار بهتر خواهد بود. در دوران حاضر، یعنی دورانی که میلیاردرها و تکنولوژیست‌ها به هدفی برای بی‌اعتمادی رو به رشد پوپولیستی تبدیل شده‌‌‌اند، ایلان ماسک نیز منتقدان زیادی دارد؛ اما محبوبیت عمومی او از بسیاری دیگر بیشتر است. او معتقد است، این محبوبیت حاصل رویاهایی است که محصولات تسلا و اسپیس‌ایکس قصد دارند به آنها تحقق بخشند. ماسک می‌‌‌گوید: «تلاش می‌‌‌کنم انسان را به مریخ ببرم و با استارلینک، زمینه آزادی اطلاعات را فراهم کنم. همچنین می‌خواهم از طریق تسلا، توسعه فناوری پایدار را سرعت بخشم و مردم را از دشواری رانندگی رها کنم.»

تردیدی وجود ندارد که ایده‌ها و تلاش‌های ایلان ماسک، تحول بزرگی در صنعت خودروی جهان پدید آورده است. او پس از موفقیت اولیه، به عنوان یکی از بنیان‌گذاران پی‌پال، در شرکت تسلا، سرمایه‌گذاری کرد، سپس در سال ۲۰۰۴ به‌محض تشکیل شرکت، به ریاست آن رسید. قبل از فعالیت تسلا، مهندسان شرکت جنرال‌موتورز، به هیچ وجه معتقد نبودند که باتری‌های یون-لیتیوم که در لپ‌‌‌تاپ‌‌‌ها به کار می‌‌رفتند، بتوانند نیروی کافی برای به حرکت درآوردن خودرو ایجاد کنند. نخستین خودروی برقی تسلا، یعنی رودستر، توانست آنها را متقاعد کند که چنین امکانی وجود دارد. در سال‌های بعد، به‌تدریج برخی خودروسازهای بزرگ به سمت تولید خودروهای هیبریدی حرکت کردند و حالا اکثر خودروسازهای بزرگ، برنامه‌های مفصلی برای تولید انبوه خودروهای برقی دارند. اثبات امکان ساخت خودروی برقی با عملکردی مشابه خودروهای متعارف و سودده بودن تولید این خودروها بر تمام فرآیندهای تولید خودرو در جهان اثر گذاشته است. ماسک در آغاز مسیر، همواره می‌شنید که می‌گفتند این ایده غیرممکن است؛ اما او می‌توانست آینده را ببیند و از کسانی که وی را احمق می‌نامیدند، نمی‌ترسید. او هفت روز هفته ۸۰ تا ۹۰ساعت را صرف کار روی پروژه‌‌‌های مهم تسلا و اسپیس‌ایکس می‌کند.