تجارت در سایه ترس
کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا پس از دیدار با رئیس کمیسیون اروپا گفت: «نمی‌‌‌توانیم اجازه دهیم هیچ کشور ثالثی بازار انرژی ما را بی‌ثبات کند یا بر گزینه‌های ما در حوزه انرژی اثر گذارد.»
روسیه تامین‌کننده بزرگ نفت و گاز برای اروپاست و حالا به دلیل شرایط جدیدی که پدید آمده، یعنی حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌های گوناگون از سوی غرب علیه مسکو، نقاط آسیب‌پذیری اروپا در حوزه انرژی کاملا آشکار شده است. روسیه ۲۵درصد نفت موردنیاز اروپا را تامین می‌کند.
در چند روز آینده، کمیسیون اروپا برنامه پیشنهادی خود در حوزه استقلال انرژی، به‌ویژه از روسیه را ارائه خواهد کرد؛ اما نکته مهم این است که رشد اخیر قیمت نفت و گاز و بالا رفتن نرخ‌های تورم سبب شده است تا دستیابی به استقلال در حوزه انرژی فرآیندی پیچیده باشد. استراتژی کوتاه‌مدت اتحادیه اروپایی این است که از طریق تنوع‌بخشیدن به منابع عرضه گاز، از اتکا اروپا به گاز صادراتی روسیه کاسته شود؛ اما در نهایت ضروری است تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و کارآیی مصرف انرژی به اندازه‌ای بالا برود که اتکا به سوخت‌های فسیلی به حداقل ممکن برسد. هدف بلندمدت اتحادیه اروپا این است که تا سال ۲۰۵۰ میزان خالص انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای در اروپا به صفر برسد. یکی از روش‌ها برای حل بحران، افزایش ظرفیت واردات گاز طبیعی مایع است. کمیسیون اروپا از تعدادی از تولیدکنندگان گاز طبیعی از جمله آمریکا، قطر، جمهوری‌آذربایجان، نیجریه و مصر درخواست کرده است که میزان بالاتری گاز طبیعی مایع به این قاره بفروشند. همچنین از ژاپن و کره‌جنوبی خواسته شده است که در صورت امکان محموله‌‌‌های گاز طبیعی مایعی را که خریده‌اند، به اروپا تحویل دهند. در ماه ژانویه واردات گاز طبیعی مایع اروپا به رقم بی‌‌‌سابقه رسید. کمیسیون اروپا همچنین سازوکارهایی برای کاهش داوطلبانه مصرف پیشنهاد داده است. وزیر گذار زیست‌محیطی فرانسه می‌گوید: «اراده سیاسی برای حل مشکلات پدیدآمده وجود دارد. ما باید به اوکراین کمک کنیم تا در معرض ریسک خاموشی قرار نگیرد. اگر برق در این کشور قطع شود، اثرات آن بسیار جدی خواهد بود.» شرایط کنونی، ویژه و بحرانی است. اعضای اتحادیه اروپا آماده‌اند تا بخشی از ذخایر استراتژیک نفت خود را وارد بازار کنند. تمامی کشورهای اتحادیه اروپا عضو آژانس بین‌المللی انرژی و ملزم هستند که برای ۹۰روز مصرف، نفت ذخیره داشته باشند؛ اما اگر عرضه نفت به‌شدت مختل شود، آنها می‌‌‌توانند درباره وارد کردن بخشی از ذخیره استراتژیک نفت خود به بازار تصمیم بگیرند.
قیمت نفت در حال افزایش است و بازار به اخبار مربوط به مذاکرات آتشبس بین اوکراین و روسیه توجه نکرده است. هنوز در صادرات نفت و گاز روسیه اختلالی پدید نیامده است؛ اما رشد قیمت‌ها بسیار سریع بوده و اگر قیمت‌ها در محدوده‌های کنونی باقی بماند، تبعات آن برای اقتصاد جهان بسیار بزرگ خواهد بود. قیمت بنزین در آمریکا در روزهای اخیر پیوسته رشد کرده و حالا نسبت به یک‌سال پیش حدود ۳۰درصد بالاتر است.
از آنجا که شرایط اعلام‌شده از سوی روسیه برای آتشبس با دیدگاه‌‌‌های اوکراین بسیار فاصله دارد، تنش‌ها ادامه یافته و شدت پیدا کرده است. حمله ارتش روسیه می‌‌‌تواند به خطوط لوله انتقال گاز و نفت در اوکراین آسیب بزند.
نکته دیگر این است که احتمالا برخی از شرکت‌های نفتی غربی به این نتیجه می‌رسند که ریسک همکاری با روسیه بیش از حد بالاست و در این حالت، قطعا صادرات انرژی روسیه با موانع بزرگ‌تری مواجه خواهد شد.
