اقدامی دیرهنگام و کوچک

نخستین نکته درباره این توافق این است که تحریم‌ها فعلا به شکل کامل اجرا نمی‌شود. طبق محتوای توافق، واردات نفت روسیه از طریق نفتکش‌ها در پایان سال‌جاری میلادی متوقف خواهد شد، در نتیجه، صادرات از طریق خط لوله ادامه پیدا می‌کند. نخست‌وزیر مجارستان اعلام کرده بود که کشورش نمی‌‌‌تواند به دریافت نفت از روسیه از طریق خط لوله پایان دهد. در نتیجه، نفت صادراتی روسیه از طریق خط لوله مشمول تحریم نشد؛ اما اعضای اتحادیه اروپا معتقدند، اقدامشان، یعنی تحریم نفتی روسیه به اقتصاد این کشور لطمه وارد خواهد کرد. در نهایت، قرار است کل نفت صادراتی روسیه تحریم شود. دومین نکته این است که اجرا شدن تحریم‌ها ماه‌ها زمان می‌برد و در این مدت، اروپایی‌‌‌ها در ازای دریافت نفت و فرآورده‌های آن، همچنان میلیاردها دلار به روسیه پرداخت خواهند کرد.

از دید کارشناسان بازار انرژی، اقدام هفته قبل اتحادیه اروپا «کوچک و دیرهنگام» است که تاثیرات بزرگی بر درآمدهای روسیه از محل صادرات انرژی ندارد. البته این اقدام از آن جهت که به وابستگی اروپا به انرژی روسیه پایان می‌دهد، بسیار پراهمیت است. سومین نکته این است که چین، هند و ترکیه بر خرید نفت روسیه که با تخفیف بسیار بالا عرضه می‌شود، افزوده‌اند و این اقدام از اثرات منفی تحریم اتحادیه اروپا بر اقتصاد روسیه می‌کاهد. البته اگر جنگ و تحریمی وجود نداشت، درآمد روسیه بسیار بالاتر بود. چین بر خرید نفت روسیه افزوده است. ماه مه شرکت‌های چینی روزانه ۹/ ۱میلیون بشکه نفت از روسیه خریدند. هند نیز بر خرید نفت از روسیه افزوده است.

چهارمین نکته این است که نظارت بر کشتی‌های حامل نفت روسیه بسیار دشوار است. جزئیات اجرای تحریم نفتی روسیه هنوز مشخص نیست و به باور تحلیلگران، روش‌های گوناگونی وجود دارد که روسیه می‌‌‌تواند از طریق آنها نفت خود را از طریق نفتکش و بدون شناسایی‌شدن به فروش برساند؛ این یعنی اجرای دقیق تحریم‌‌‌ها دشوار و گاه غیرممکن است. در واقع، راه‌های مختلفی برای دور زدن تحریم‌‌‌ها وجود دارد که کره‌شمالی و ایران از آنها استفاده می‌کنند و روسیه نیز از آنها بهره خواهد برد. و باید به موضوع نحوه مجازات رعایت‌نکردن تحریم‌‌‌های اتحادیه اروپا اشاره کرد. در حال حاضر، در ۱۵ عضو اتحادیه اروپا، رعایت‌نکردن تحریم‌ها اقدام جنایی محسوب نمی‌شود. کمیسیون اروپا پیشنهاد داده است که این اقدام برای تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا اقدام جنایی محسوب شود؛ اما تصویب این پیشنهاد به رأی مثبت همه ۲۷عضو اتحادیه اروپا نیاز دارد.

پنجمین نکته، تاثیر تحریم‌‌‌ها بر صنعت نفت روسیه است. با آنکه به دلیل رشد قیمت نفت، درآمدهای نفتی روسیه افزایش یافته؛ اما هرگونه کاهش فروش نفت مشکلات زیادی برای بخش نفت روسیه به وجود خواهد آورد. این کشور دارای ظرفیت بالای ذخیره‌سازی نفت نیست؛ بنابراین اگر مجبور به کاهش تولید شود، میادین نفتی احتمالا برای همیشه غیرقابل استفاده خواهند شد. اگر روسیه خریداران جدیدی پیدا نکند، لطمات به صنعت نفت این کشور بزرگ خواهد بود.