نرخ بهره بالا رفت ولی شاخص دلار تضعیف شد

اثر معکوس انقباض آمریکایی؟

دنیای اقتصاد : نشست تعیین نرخ بهره کمیته بازار باز آمریکا به چهارمین نوبت رشد ۲۵/ ۰ درصدی نرخ بهره در سال ۲۰۱۸ میلادی منتهی شد. انقباض پولی در آخرین نشست سال، در شرایطی نهایی شد که ظرف چند هفته گذشته ۳ عامل نسبت به رشد نرخ بهره مقاومت نشان دادند. نخستین اهرم فشار از دونالد ترامپ نشات گرفته بود. رئیس‌جمهوری آمریکا هفته‌ها با درگیری‌های کلامی سریالی خود نسبت به رشد نرخ بهره واکنش نشان داده بود.

کلنی وال‌استریت و مین‌استریت نیز گروه دوم در جبهه مقاومت علیه فدرال‌رزرو محسوب می‌شوند. خرده‌فروشان که تحت فشار ریزش‌های پیاپی وال‌استریت ظرف یک ماه گذشته زیان دیده بودند، رشد نرخ بهره را ریسک بزرگی در خصوص آینده خود می‌دیدند. سومین عامل نیز به داده‌های اقتصادی بازمی‌گردد که برخی از کارشناسان اقتصادی حامی ترامپ به آنها تاکید می‌کنند. داده‌هایی از جمله منحنی بازدهی اوراق خزانه که در مسیر خطی یا حتی معکوس شدن حرکت می‌کند. در هر صورت رشد نرخ بهره رخ داد و نتیجه آن یکی از جنجالی‌ترین تصمیم‌گیری‌ها در طول تاریخ فدرال‌رزرو را رقم زد. وال‌استریت روند نزولی خود را با ریزش ۲ درصدی ادامه داد. این ریزش باعث شد چند رکورد جدید پس از نشست کمیته پولی ثبت شود: بدترین بازدهی سالانه شاخص S&P ۵۰۰ از رکود دهه گذشته، ضعیف‌ترین عملکرد بازار سهام پس از رشد نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو از سال ۱۹۸۸ میلادی، دسامبر (ماه‌جاری میلادی) کمترین بازدهی ماهانه از سال ۲۰۰۹، بدترین دسامبر از سال ۱۹۲۹ میلادی و در نهایت این ماه رتبه هشتم از نظر بدترین عملکردهای ماهانه وال‌استریت از سال ۱۹۰۰ میلادی بخشی از نتایج واکنش به نشست فدرال رزرو هستند.

     

عملیات انقباضی علیه وال‌استریت

جرومی پاول و کمیته بازار باز روز چهارشنبه نرخ بهره هدف فدرال‌رزرو را برای چهارمین‌بار در طول سال ۲۰۱۸ میلادی افزایش دادند. به‌رغم رفتار پیش‌بینی‌شده نهاد پولی برای رشد نرخ بهره، بازارهای آمریکا واکنش‌های شدید خود را یکی پس از دیگری بروز دادند. پس از آنکه پاول با وجود مخالفت‌ شدید دونالد ترامپ و شاید برای اثبات استقلال نهاد پولی، ماشه نرخ بهره را کشید، بازار سهام بازخورد اولیه شدیدی نسبت به این عملیات نشان داد. در واقع، بازار سهام آمریکا ضعیف‌ترین بازدهی خود بعد از انجام عملیات رشد نرخ بهره را ظرف ۳ دهه گذشته به ثبت رساند. آخرین‌باری که پس از نشست انقباضی کمیته پولی وضعیت بدتری رخ داده بود به ماه مه ‌سال ۱۹۸۸ میلادی بازمی‌گردد.

تضعیف دلار و صعود اونس به سقف ۶ماهه

سال گذشته نیز جلسه تعیین نرخ بهره در ماه دسامبر با حواشی بسیاری همراه بود؛ اما پس از رشد نرخ بهره در دوره ریاست «جنت یلن»، شاخص دلار تقویت شد، بهای اونس کاهش یافت و ریزشی در بازار سهام رخ نداد. با این حال، نشست سال ۲۰۱۸ میلادی کاملا جهت معکوسی برای بازارها رقم زد. شاخص دلار آمریکا در برابر ارزهای معتبر بین‌المللی به پایین‌ترین سطح در ۳ ماه اخیر رسید تا سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به خرید ذخایر امنی از جمله طلا و ین از خود نشان دهند. بهای اونس عصر روز گذشته با شیفت سرمایه‌‌گذاران به بازارهای امن از ۱۲۶۰ دلار نیز عبور کرد. قیمت طلا روز پنج‌شنبه همزمان با تضعیف دلار بالغ‌بر ۵/ ۱ درصد افزایش یافت و در بازه‌ای قیمت این فلز گرانبها به ۱۲۶۶ دلار رسید که بالاترین رکورد از ۲۶ ژوئن به‌شمار‌می‌رود. گمانه‌زنی‌های مربوط به متوقف شدن روند پرشتاب افزایش نرخ بهره فدرال‌رزرو آمریکا در سال ۲۰۱۹ میلادی فشار زیادی را بر شاخص دلار وارد کرد. در حالی که جرومی پاول رئیس فدرال‌رزرو آمریکا تاکید داشت که نرخ بهره طی سال‌های آینده نیز افزایش خواهد یافت؛ اما سرمایه‌گذاران بیشتر به نشانه‌های موجود در بازارها و پارامترهای دیگر توجه داشتند.

کریدور منحنی بازدهی تنگ‌تر شد

نتیجه آخرین نشست فدرال‌رزرو آمریکا منجر به بازگشت تمرکز سرمایه‌گذاران نسبت به خطی شدن منحنی بازدهی اوراق شد. احتمال خطی شدن یا در سناریو بدتر معکوس شدن منحنی بازدهی به‌عنوان معیار پیش‌بینی وقوع دوره رکود اقتصادی، اهمیت زیادی برای اقتصاددانان آمریکایی دارد. به این ترتیب، احتمال افزایش نرخ بهره در سال آتی میلادی به‌دلیل کاهش فاصله نرخ بازدهی اوراق بلندمدت و کوتاه‌مدت در سال‌جاری میلادی کاهش یافته است. آخرین نشست کمیته بازار آزاد آمریکا در سال‌جاری میلادی با اینکه از تداوم روند انقباضی تا سال 2020 میلادی حکایت داشت؛ اما اثرگذاری نرمالی بر روی بازارها بروز نداد. سیاست انقباضی فدرال‌رزرو از تقویت دلار و به تبع آن تضعیف طلا بازماند.

چشم‌انداز انقباضی فدرال‌رزرو

فدرال‌رزرو نرخ بهره کوتاه‌مدت را به‌طور رسمی برای چهارمین‌بار در طول سال جاری میلادی افزایش داد. با اینکه نشست ماه گذشته کمیته بازار آزاد این افزایش نرخ بهره را تا حدی محرز کرده بود؛ اما این افزایش 25صدم درصدی به‌صورت رسمی اعلام شد و علاوه بر این، تداوم افزایش‌های ربع درصدی در سال 2019 را با سرعت پایین‌تری بروز داد. با توجه به نمودار نقطه‌ای روند تصمیم‌گیری فدرال‌رزرو برای نرخ بهره در ماه دسامبر، سال 2019 میلادی با 2 نوبت افزایش نرخ بهره همراه خواهد شد. به این ترتیب، تا ماه پایانی سال آتی میلادی نرخ بهره صندوق فدرال به حدود 3 درصد خواهد رسید.روند انقباضی در سیاست پولی آمریکا در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز نسبت به نمودار پیشین فدرال‌رزرو از ثبت نرخ بهره پایین‌تر از برنامه گذشته حکایت دارد. این نرخ از ۴/ ۳ درصد به ۱/ ۳ درصد کاهش یافته که نشانگر کاهش دیدگاه انقباض‌طلبانه در میان سیاست‌گذاران پولی فدرال‌رزرو است.

دوراهی فدرال‌رزرو

روند کاهشی وال‌استریت پیش از نشست روز چهارشنبه نیز نگران‌کننده بود. از همین رو، دونالد ترامپ درخواست خود برای توقف روند رشد نرخ بهره را این‌بار با تاکید بر وضعیت نامتعادل وال‌استریت خطاب به جرومی پاول اعلام کرد. ترامپ از فدرال‌رزرو خواست «وضعیت بازار را حس کن» و «دوباره تصمیم‌ اشتباه نگیر». فدرال‌رزرو برای تصمیم‌گیری اخیر خود درگیر وضعیتی دوگانه‌ بود.  از یک طرف، رشد نرخ بهره می‌توانست نشانه مقابله پاول با ترامپ برای اثبات استقلال فدرال‌رزرو باشد و در ادامه نیز منجر به تضعیف رشد اقتصادی آمریکا و تزلزل بیشتر بازارها در آینده شود. از طرف دیگر، عدم‌رشد نرخ بهره می‌توانست نشان‌دهنده نفوذ ترامپ به فدرال‌رزرو باشد. علاوه‌بر این، عدم‌تغییر نرخ بهره حاوی سیگنال منفی برای وضعیت آتی اقتصاد آمریکا است؛ چراکه با شرایط فعلی، یکی از دلایل محتمل برای توجیه عقبگرد فدرال‌رزرو، پیشگیری از افول رشد اقتصادی است که از نظر سرمایه‌گذاران داده منفی محسوب می‌شود.