تعداد خانواده‌های ایرانی به بالای ۲۵ میلیون رسید
رشد ۸ درصدی تعداد خانوارها در نیم دهه
افزایش تعداد خانوارها
در مقطع کنونی، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مبتنی بر آمارهای صحیح، دقیق و به روز یکی از رموز توسعه و پیشرفت کشورها محسوب می‌شود. مقایسه روند توسعه‌یافتگی در کشورهای مختلف بیانگر این واقعیت است که میزان پیشرفت و توسعه کشورها با کیفیت و گستردگی نظام تولید آمار و اطلاعات، ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی دارد. علاوه بر این، آمارهای صحیح در همه ابعاد اجتماعی و فرهنگی پیش نیازی برای قرار گرفتن در مسیر پیشرفت و توسعه است. مرکز آمار در گزارشی به بررسی وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران در تابستان ۹۹ پرداخته است. تعداد خانوارهای کشور از مجموع تعداد خانوارهای شهری و روستایی حاصل می‌شود. بررسی آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد که تعداد خانوارها از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ روندی صعودی داشته است به‌طوری‌که تعداد خانوارها از ۲۳ میلیون و ۵۹۴ هزار در سال ۱۳۹۴ به ۲۵میلیون و ۶۶۷ هزار در سال ۱۳۹۸ رسیده است. این آمار و ارقام از رشد ۸ درصدی تعداد خانوارها در دوره مذکور دلالت دارد. این افزایش همزمان در خانواده‌های شهری و روستایی اتفاق افتاده است. مطابق با این آمارها تعداد خانوار شهری در سال ۱۳۹۴ با افزایش ۱۱ درصدی به ۱۹ میلیون و ۵۶۱ هزار و در نقاط روستایی با افزایش حدود ۲ درصدی تعداد خانوارها به ۶ میلیون و ۱۰۶ هزار خانوار در سال ۹۸ رسیده است. نکته قابل ذکر دیگر اینکه تعداد رویداد ازدواج و طلاق در تابستان ۱۳۹۹ به ترتیب برابر ۱۶۱ و ۴۸ هزار مورد بوده است که نسبت به فصل مشابه در سال قبل به ترتیب ۶ و ۷ درصد افزایش داشته است.
کاهش بعد خانوار
بررسی آمارهای رسمی مرتبط با بعد خانوار نشان می‌دهد که بعد خانوار بین سال‌های ۹۴ تا ۹۸ از ۳۵/ ۳ نفر به ۲۴/ ۳ نفر کاهش یافته است. در خانوارهای شهری این متغیر از ۳۰/ ۳ نفر در سال ۹۵ به ۱۹/ ۳ نفر رسیده و در خانوارهای روستایی متغیر مذکور از ۴۸/ ۳ به ۳۹/ ۳ نفر در دوره مربوطه کاهش یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت در سال‌های ۹۴ تا ۹۸ بعد خانوار در خانوارهای شهری و روستایی با کاهش مواجه بوده است. منظور از بُعد یا حجم خانوار در پژوهش‌های جمعیتى تعدادى از افراد است که به‌طور رسمى یا عرفى یا شرعى جزو یک خانوار محسوب مى‌شوند. از دلایلی که می‌توان برای کاهش بعد خانوار در سال‌های اخیر به آن اشاره کرد افزایش مشکلات معیشتی و اقتصادی است.
افزایش زنان سرپرست خانوار
زنان به‌دلیل اینکه تقریبا نیمی از جمعیت هر جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند و از سوی دیگر سلامت خانواده و جامعه تا حد زیادی به سلامت این گروه بستگی دارد، از نقش با اهمیتی در آمارهای رسمی برخوردارند. بخش دیگر این گزارش به بررسی آمار مرتبط با تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور و کمیته امداد امام خمینی می‌پردازد. بررسی‌های این آمار حاکی از آن است که تعداد زنان سرپرست خانوار از یک میلیون و ۳۲۵ هزار ۴۲۸ نفر در سال ۱۳۹۵ به یک میلیون و ۴۵۷ هزار و ۴۴۳ نفر در سال ۱۳۹۸ رسیده است. افزون بر این، تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور با افزایش ۷۷ هزار واحدی به ۲۵۵ هزار و ۶۹۲ نفر در سال ۱۳۹۸ رسیده است. تعداد زنان سرپرست خانوار کمیته امداد امام خمینی با کاهش حدود ۴۰ درصدی در سال ۱۳۹۵ به یک میلیون و ۲۰۱ هزار و ۷۵۱ نفر رسیده است.
رشد ۳/ ۱۲ درصدی دسترسی به ابزارهای ارتباط‌جمعی
بررسی گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که دسترسی خانوارها به ابزارهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات شامل رایانه رومیزی، لپ‌تاب، تبلت در سال‌های آمارگیری بیشتر شده است. بنا بر گزارش این آمارها وضعیت خانوارهای کشور از نظر دسترسی به رایانه در محل سکونت از
۴/ ۵۷ درصد در سال ۱۳۹۴ به ۷/ ۶۹ درصد در سال ۹۶ رسیده است. این آمار شامل تبلت، لپ‌تاپ و رایانه رومیزی به تفکیک است. آمار و ارقام مرتبط به دسترسی تبلت و لپ‌تاپ افزایشی بوده، ولی آمار رایانه رومیزی با کاهش همراه بوده است. سهولت استفاده از ابزارهای ارتباطی نظیر لپ‌تاپ و تبلت دلیل محتملی است که سبب کاهش استفاده از رایانه رومیزی در خانوارهای کشور شده است. در طبقه‌بندی دیگری به دسترسی به رایانه در محل سکونت در خانوارهای شهری و روستایی اشاره شده است. در خانوارهای شهری دسترسی به رایانه در محل سکونت از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ معادل ۱۳ درصد و در خانوارهای روستایی معادل ۸ درصد افزایش داشته است. همچنین وضعیت خانوارها بر اساس دسترسی به اینترنت در محل سکونت (اینترنت ثابت و سیار) بیشتر شده است. بنا بر آمارهای رسمی، تعداد مشترکان اینترنت سیار از با افزایش ۴۹ میلیون و ۸۹۴ هزار واحدی به تعداد ۶۸ میلیون و ۹۹۲ هزار و ۱۱۵ مشترک در سال ۱۳۹۸ رسیده است که نشان‌دهنده افزایش زیرساخت‌های لازم برای استفاده از اینترنت پرسرعت در کشور است. پوشش اینترنت و همچنین فراگیر شدن ابزارهای ارتباطی با توجه به تحولات روزافزون عصر تکنولوژی و همچنین تغییر سبک زندگی و تعاملی در دوران شیوع پاندمی کرونا، بیش از گذشته اهمیت پیدا می‌کند.
کاهش نسبت پشتیبانی
یکی دیگر از آمارهای گزارش شده در گزارش این مرکز، آمار مرتبط با نماگرهای شیوع و پوشش تامین اجتماعی است. براساس آمار وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی ضریب شیوع بیمه بیکاری از ۵/ ۱ در سال ۱۳۹۵ به ۳/ ۱ در تابستان ۱۳۹۹ رسیده است. ضریب پوشش بیمه از عدد ۵۲ در سال ۱۳۹۵ به میزان ۶/ ۵۲ در تابستان سال‌جاری رسیده است. همچنین نسبت پشتیبانی (پوشش حمایتی) از مقدار ۵/ ۵ به ۵/ ۴ در دوره مذکور تقلیل یافته است. یکی از معیارهای محک زدن وضعیت صندوق‌ها، مفهومی به نام نسبت پشتیبانی است. این شاخص حاصل تقسیم تعداد بیمه شدگان یک صندوق بر تعداد مستمری‌بگیران آن است. بیمه شدگان یعنی شاغلانی که هنوز مشغول فعالیت هستند و حق بیمه پرداخت می‌کنند، نکته مهم اینجا است اگر نسبت کسانی که شاغل هستند به نسبت کسانی که بازنشسته هستند از میزان ۵ یا ۵/ ۵ پایین‌تر بیاید، می‌توان گفت آن صندوق وارد بحران شده است.
