سررسیدهای آبان و شهریور به رکوردهای قیمتی قبلی بازگشتند
بازگشت بازار آتی به سکه ۲ میلیون تومانی
بهای سکه نقدی برای دومین بار در ماه‌های اخیر به ۲ میلیون تومان نزدیک شده و همین سیگنال یعنی رشد قیمت‌ها کافی بود تا التهابی جدید به بازار آتی سکه در بورس کالا تزریق شود. این وضعیت موجب شد تا باز هم رکورد قیمتی بالای ۲ میلیون تومان در بازار آتی خودنمایی کند تا جایی که سررسیدهای معاملاتی آبان و شهریور ماه ۹۷ برای دومین بار در تاریخ فعالیت خود به قیمت‌هایی بالاتر از ۲ میلیون تومان دست پیدا کردند. این در حالی است که نرخ‌های فعلی را می‌توان رکوردهای قیمتی در ماه‌های اخیر به شمار آورد که تثبیت آنها به معنی تغییر فاز بازار آتی به سمت نرخ‌هایی جدید است. رشد قیمت‌ها در بازار نقدی سکه قطعا مهم‌ترین دلیل این رشد نرخ است و داده‌های دیگر همچون حجم معاملات و ترغیب به خرید در فازهای بعدی قرار می‌گیرد اگرچه بازار در هفته گذشته در فاز خرید بوده و همین نکته نیز از رشد قیمت‌ها در بازار آتی حمایت کرده است. نوسان قیمت‌ها در بازار آتی به صراحت در نمودارها قابل مشاهده است و نشان می‌دهد رکوردهای جدیدی در این بازار به ثبت رسیده که خود چهره اصلی در بازار آتی به شمار می‌رود.
قیمت سررسید دی‌ماه ۹۷ به‌عنوان طولانی‌ترین سررسید معاملاتی در بازار آتی در پایان هفته گذشته در مقایسه با پایان هفته قبل از آن نزدیک به ۱۳ درصد رشد داشته که خود یک رکورد بسیار مهم محسوب می‌شود. تفاوت قیمت‌های پایان هفته گذشته در مقایسه با مدت مشابه هفته ماقبل برای سررسید اردیبهشت‌ماه سال جاری یعنی برای تحویل در بیست وچهارم همین ماه نیز نزدیک به ۱۳/ ۸۸ درصد رشد داشته که به صراحت تاثیرگذاری نوسان قیمت‌های نقدی بر نرخ‌های آتی را نشان می‌دهد. این حجم از رشد قیمت‌ها در ماه‌های اخیر کم سابقه است؛ آن هم در وضعیتی که بازار آتی به یک ثبات نسبی از لحاظ حجم معاملات رسیده و تداوم این رشد یا حتی حفظ سطوح قیمتی فعلی و البته چند جرقه جدید از رشد قیمت‌ها می‌تواند سرمایه‌های بیشتری را به این بازار تزریق کند. این در حالی است که در هفته‌های گذشته اما و اگرهایی در برابر بازار آتی ایجاد شد؛ اگرچه به ذات این بازار خللی وارد نشده است ولی سخت‌گیری‌های معاملاتی باز هم نتوانست در برابر رشد نرخ قد علم کند.
این وضعیت بدان معناست که شاید با تزریق بیشتر نقدینگی از سمت بازار نقدی به سمت بازار آتی هم می‌شد بخشی از التهاب فعلی در بازار نقدی را محدود ساخت و هم با توجه به شرایط معاملاتی در بازارهای مشتقه حجم داد و ستد در بازار نقدی و معاملات فیزیکی را کاهش داد. هر دو این شرایط به معنی آن است که معاملات غیررسمی در حاشیه بازارهای مختلف به یک بستر رسمی و البته امن وارد شده و ساده‌ترین خروجی آن مشاهده دقیق‌تر رخدادهای حاشیه‌ای در بازار است که برای تصمیم‌سازان دولتی هم مفید خواهد بود. از سوی دیگر نیاز به تزریق کالا برای مدیریت بازار در بازارهای مشتقه و حتی در معاملات گواهی سپرده کالایی بسیار محدود بوده و به سادگی می‌تواند هزینه‌های جانبی را برای دولت و حتی بازار کاهش دهد. امنیت معاملات در بازارهای رسمی در کنار هزینه معامله و نگهداری پایین‌تر و همچنین ترسیم دقیق‌تر دورنمای قیمت‌ها از مواردی است که در بازارهای مشتقه در دسترس است.
بازارهای آتی راهی جز تبعیت از جریان معاملات نقدی ندارد و در شرایطی که به هر دلیل قیمت‌های نقدی کالایی همچون سکه طلا افزایش می‌یابد، بازارهای آتی نیز از همین روند تبعیت کرده و داده‌های درونی در بازارهای مشتقه در نهایت نمی‌تواند از روند عمومی بازارهای نقدی تخطی کند؛ رخدادی که با تقویت بازارهای آتی می‌تواند به یک ابزار مهم برای مدیریت بازار نقدی بدل شود آن هم در شرایطی که مدیریت قیمت‌ها در بازار آتی ساده‌تر از بازار نقدی است. نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی در طول هفته گذشته و واقعیت‌های جانبی آن درخصوص مدیریت بازار شاید بتواند به تجربه‌ای مهم برای مدیریت بازار بدل شود تا جایگاه بازارهای مشتقه بیش از پیش به رسمیت شناخته شده و از آن در مدیریت بازارهای نقدی و معاملات فیزیکی بهره برد. این شرایط در بسیاری از بورس‌های معتبر در جهان تجربه شده تا جایی که در ابتدا بازار مشتقه اولویت اول بوده و بازارهای نقدی در اولویت بعدی معاملاتی قرار می‌گیرد. جذب سرمایه‌های سرگردان به بازارهای مشتقه در کنار توسعه بازارهای آتی را اگر یک اصل اساسی در نظر بگیریم؛ آن وقت است که می‌توان از آن به‌عنوان یک ابزار مدیریتی استفاده بهینه کرد.
این مطلب به معنی آن است که می‌توان در بازارهای آتی قبل از هر رخداد احتمالی، زمینه را برای مدیریت اوضاع فراهم ساخت و تزریق آرامش به بازار ساده‌تر از چیزی خواهد بود که هم‌اکنون پیش‌رو داریم. به نظر می‌رسد هنوز تصمیم‌سازان اقتصادی توانمندی بازارهای مشتقه را جدی نگرفته‌اند آن هم در شرایطی که این بازار و بازارهای مشابه تنها واقعیت‌های معاملاتی و کشف نرخ را به‌صورت شفاف نشان می‌دهند. این شفافیت خود یکی از داده‌های باارزش در هر بازاری است که نیاز به رصد دقیق اطلاعات معاملات و حتی آنالیز بازار را محدود ساخته و در صرفه‌جویی هزینه‌ها نیز نقش‌آفرین است. نقش‌آفرینی بخش‌های مختلف اقتصاد در معاملات آتی، پتانسیل پوشش ریسک، جذب سرمایه‌های سرگردان، کاهش حجم معاملات در بازار نقدی و داد‌و‌ستد فیزیکی، اهرم‌های مالی، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس، استاندارد بودن کالاها، شفافیت قیمتی در سررسیدهای مختلف و رصد جو روانی در بازار، پتانسیل مدیریت بازار در بازه‌های زمانی مختلف و ارائه سیگنال‌های مهم موثر بر رفتار بازار همگی مواردی است که در ذات بازار آتی نهفته است اگرچه تمامی این موارد در صورت نقش‌آفرینی دقیق این بازار در اقتصاد قابل دستیابی است.
موارد فوق شاید بارها در گزارش‌ها و مصاحبه‌های مختلف مورد توجه قرار گرفته ولی ذات نوسان قیمت‌های جدی در هفته گذشته باز هم ضرورت توجه به این بازار را برجسته می‌سازد تا شاید با نظر مثبت تصمیم‌سازان اقتصادی بتوان از پتانسیل‌های این بازار بیش از گذشته بهره برد. در شرایطی که به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی ریسک معاملات و پتانسیل نوسان قیمت‌ها افزایش یافته بهتر است دولت هم از ابزارهای موجود در بازارهای داخلی حداکثر استفاده را برده و با این شیوه‌های موجود به حل صورت مساله اقدام کند اگرچه باز هم شرایط عمومی در بازارهای مختلف را عرضه و تقاضا تعیین خواهد کرد.
آرامش نسبی حجم معاملات
حجم معاملات سکه در بازار آتی بورس کالا در هفته گذشته نسبت به هفته قبل از آن تغییر چندانی نداشته و تنها شاهد افت یک درصدی این حجم بوده‌ایم. در هفته گذشته شاهد معامله ۱۴۵ هزار و ۹۴۴ قرارداد آتی بودیم که نسبت به متوسط حجم معاملات در سال گذشته یعنی رقمی نزدیک به ۷۹ هزار و ۴۰۰ قرارداد، شرایط مطلوبی را از حیث حجم معاملات نشان می‌دهد. این در حالی است که در هفته گذشته، بازار آتی یک روز تعطیل را تجربه کرد و موجب شد تا معاملات در روز پایانی هفته نیز از این رخداد متاثر شود. با توجه به این شرایط می‌توان گفت که حجم معاملات هفته قبل را باید نسبت به هفته پیش از آن با یک رشد نسبی ارزیابی کنیم که خود نشان‌دهنده تزریق جذابیت‌های جدیدی به این بازار است. رخدادی که از مسیر نوسان قیمت‌ها قابل رهگیری است.
در هفته گذشته ۷ هزار و ۹۴۲ خریدار – معامله در بازار ایفای نقش کردند ولی در مقایسه با آن، ۸ هزار و ۴۷۱ فروشنده – معامله نیز در بازار ثبت شد. این روند به معنی آن است که بازار در فاز خرید قرار داشته و خریداران سعی کردند این حجم بیشتری از خرید را به نام خود ثبت کنند. این روند را باید جدی گرفت زیرا نشان می‌دهد که از هفته منتهی به ۱۰ اسفندماه سال گذشته، تاکنون بازار بیشترین فشار خرید را تجربه کرده است. رخدادی که باز هم در روند عمومی قیمت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. توجه به حجم معاملات سیگنال‌های دقیق‌تری را از بازار آتی نشان می‌دهد آن‌هم در شرایطی که سال جاری، تاکنون شرایط این بازار از لحاظ حجم معاملات حالتی استثنایی و جذاب داشته و در ماه‌های اخیر چنین روندی با این صراحت دیده نشده است. به‌صورت دقیق‌تر حجم معاملات در سال گذشته اگرچه رکوردهای جذابی را ثبت کرده ولی اغلب
فراز و فرودهایی جدی داشته که این روند کلی در سال جاری با جذابیت هفتگی ممتدی ادامه یافته تا جایی که حجم معاملات هفتگی در سال جاری همیشه بیش از ۱۳۳ هزار قرارداد بوده است. با توجه به این موارد و با احتساب معاملات در هفته گذشته می‌توان گفت که بازار تغییر چهره‌ای بنیادین از لحاظ حجم تجربه کرده است و می‌تواند باز هم این روند عمومی را ادامه دهد. رخدادی که ناخودآگاه از نوسان قیمت‌ها حمایت خواهد کرد. بدون توجه به نوسان قیمت‌ها در بازارهای نقدی و آتی سکه می‌توان این‌گونه عنوان کرد که نقدینگی یا به این بازار تزریق شده یا قصد خروج از این بازار را ندارد. این مطلب شاید به معنی آن باشد که بتوان کف معاملاتی ۱۳۰ هزار قرارداد را یک کف بنیادین برای بازار آتی در نظر گرفت که همین مطلب اهمیت بسیاری برای تصمیم‌سازان در این حوزه دارد زیرا می‌تواند بر این حجم از معاملات در محاسبات آینده خود حساب ویژه‌ای باز کنند. مطلبی که در درآمدزایی ذاتی از معاملات ایفای نقش خواهد کرد. با توجه به این سیگنال و حتی احتمال رشد بیشتر حجم معاملات می‌توان گفت که جایگاه بازار آتی دیگر در این بازار تثبیت شده و افزایش فعالیت‌ها بر جذب بیشتر معامله‌گران می‌تواند جذابیت بیشتری از گذشته پیدا کند. نکته‌ای که احتمالا هم برای بورس کالا و هم برای بدنه کارگزاری مهم خواهد بود. از سوی دیگر توجه به تعداد معامله‌گران نیز یک نکته مهم تلقی می‌شود زیرا این تعداد نیز به ندرت از ۷ هزار و ۵۰۰ نفر – معامله کمتر بوده اگرچه در زمان‌هایی که با تعطیلی بازار روبه‌رو بوده‌ایم این شرایط متغیر بوده است. این مطلب نشان می‌دهد که بازار آتی بازیگران حرفه‌ای خود را دست‌چین کرده و به احتمال قوی کسانی که هم‌اکنون در این بازار به فعالیت مشغول هستند، باز هم در آینده بازار نقش‌آفرینی خواهند کرد و می‌توان این‌گونه گفت که تا زمانی که این بازار حتی با وجود نوسان نرخ به فعالیت خود ادامه می‌دهد، این تعداد از معامله‌گران هم در معاملات حضور خواهند داشت اگرچه رشد نرخ خود به معنی تزریق جذابیتی جدید به این بازار است. البته تعداد بالای معاملات و گستردگی معامله‌گران خود سیگنالی است که می‌تواند از روند عمومی بازار و حتی نوسان قیمت‌ها کم و بیش حمایت کند. این در حالی است که قیمت سکه در بازار آتی باز هم از نوسان قیمت نقدی تاثیر می‌پذیرد و نقش حجم معاملات و حتی ورود و خروج سرمایه در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد.
نوسان قیمت‌ها در بازار جهانی طلا
افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی تاکنون تاثیرات منفی خود را بر بازارهای کالایی بر جا گذاشته اگرچه بیش از همه بازار طلا از این روند عمومی متاثر شد. هم‌اکنون شاهد هستیم که قیمت طلا در سطوح پایینی قرار گرفته تا جایی که می‌توان کارنامه قیمتی این فلز را کاهشی ارزیابی کرد. این در حالی است که شرایط عمومی در بازارهای کالایی و حتی اقتصاد جهان انتظار قیمت‌های بالاتری از طلا را نشان می‌دهد ولی اوضاع قیمتی و معاملاتی در بازار اوراق قرضه آمریکا و آرامش نسبی پایه پولی در این کشور تاکنون به سود ارزش دلار آمریکا در مقایسه با سبدی از ارزهای معتبر بدل شده تا جایی که به‌صورت موقتی حتی ارزش این ارز به ۹۲.۸۰ واحد نیز رسید. این شرایط به معنی آن است که دلار آمریکا در معاملات پیشین به بالاترین حد در سال جاری میلادی دست پیدا کرده است. بهای جهانی طلا نیز مخالف دلار در یکی از کمترین سطوح در سال جاری قرار گرفته و نرخ‌های فعلی را شاید بتوان یکی از کف‌های قیمتی در بازار امسال به شمار آورد. اگرچه قیمت‌های فعلی در بازار طلا ارقامی بسیار پایین محسوب می‌شود ولی هنوز طلا پتانسیل ورود به یک فاز افزایشی را دارد ولی هنوز نمی‌توان درخصوص دورنمای آن اظهارنظر قاطعی داشت. شاید بتوان بازار طلای فعلی را با بازار نفت در ماه‌های گذشته مقایسه کرد.
ارسال نظر