انقلاب مسکو در حوزه پتروشیمی

این موضوع با تحت‌الشعاع قرار دادن سمت درآمدها در بودجه مسکو باعث شد کسری بودجه نسبتا بزرگی اقتصاد این کشور را مورد تهدید قرار دهد که این موضوع با تورم و افت ارزش پول خودنمایی کرد. با توجه به این مسائل و شاید همپای بسیاری از کشورهایی که در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند وابستگی خود را به درآمدهای نفتی کاهش دهند و به سمت ایجاد ارزش افزوده از نفت حرکت کنند سیاست‌گذاران اقتصادی روسیه نیز در تلاشند به این حرکت بپیوندند. در حال حاضر سه بازیکن کلیدی بازار انرژی روسیه در تلاشند تا پروژه‌های بزرگی را در حوزه توسعه صنعت پتروشیمی کلید بزنند که انتظار می‌رود به رشد دو برابری تولید این محصولات در آینده منتهی شود.

رویترز در این رابطه در گزارشی می‌گوید: شرکت‌های انرژی روسیه به‌طور فزاینده‌ای تمرکز خود را روی تولید محصولات پتروشیمی قرار داده‌اند تا از خام‌فروشی نفت دور شده و با ایجاد ارزش افزوده شرایط را برای توسعه صادرات غیرنفتی و جلوگیری از افت و خیز درآمدهای نفتی مهیا سازند. در این رابطه یک تحلیلگر از مرکز مشاوره انرژی مکنزی می‌گوید: افزایش تقاضا برای محصولات پتروشیمی می‌تواند وابستگی بسیاری دیگر از بخش‌ها را به واردات مواد اولیه کاهش دهد از جمله خودروسازی، ساخت و ساز، پزشکی، حمل‌و‌نقل هوایی، لباس، ساخت انواع بطری، بسته‌بندی و بسیاری دیگر از بخش‌ها.در حال حاضر آن‌طور که این گزارش نشان می‌دهد روسیه حدود یک درصد از کل تولیدات پتروشیمی جهان را در اختیار دارد که از کشورهایی همچون تایلند، تایوان، برزیل، ایران، چین و برخی کشورهای اروپایی بالاتر است با این حال جا برای ارتقای سهم تولیدات پتروشیمی از کل جهان هنوز وجود دارد. شرکت سیبور هلدینگ یکی از شرکت‌های بزرگ حوزه انرژی در روسیه در حال حاضر در حال ساخت یک پتروشیمی غول‌پیکر در نزدیکی توبولسک است؛ گازپروم قصد دارد ۵ میلیارد دلار در یک کارخانه پتروشیمی در دریای بالتیک سرمایه‌گذاری کند و روس‌نفت در تلاش است ظرفیت پتروشیمی خود را در روسیه افزایش دهد.

در این رابطه تاسیسات جدید شرکت سیبور که «ZapSibNefteKhim » نامیده می‌شود در آینده به یکی از ۵ قدرت بزرگ پتروشیمی جهان تبدیل خواهد شد. پیش‌بینی شده است که این مجموعه سالانه ۵/ ۱ میلیون تن اتیلن و ۵۰۰ هزار تن پروپیلن تولید خواهد کرد. موقعیت این کارخانه اجازه می‌دهد که سیبور مواد اولیه مانند گاز و نفتا را از منابع نفتی نزدیک دریافت کند و هزینه‌های حمل و نقل را از این طریق کاهش دهد. این شرکت معتقد است بازار داخلی دارای پتانسیل بالایی برای رشد است.به گفته دنیس بوریسوف، مدیر دپارتمان نفت و گاز مسکو، تقاضا برای محصولات پتروشیمی در بازار روسیه تا سال ۲۰۲۵ سالانه بین ۲ تا ۳ درصد رشد خواهد کرد. وی معتقد است رشد جهانی تولید محصولات پتروشیمی در آینده دو برابر رشد اقتصاد جهانی باشد و در آینده، پتروشیمی تنها محصول مصرفی نفت است که در بلند‌مدت با رشد روبه‌رو‌ خواهد شد. این گزارش تاکید می‌کند که این امر تا حدود زیادی به دلیل رونق بیشتر اقتصادهای نوظهور است. رشد اقتصاد جهانی باعث می‌شود افراد بیشتری به طبقه متوسط به بالا در کشورهای در حال توسعه برسند و درآمد بیشتر باعث افزایش تقاضا برای کالاهای مصرفی می‌شود که اغلب از پتروشیمی‌ها حاصل می‌شود.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز معتقد است با افزایش رفاه اقتصادی کشورهای نوظهور، تولید محصولات بیشتری از قبیل محصولات بهداشتی، رنگ، مبلمان و... به مواد اولیه پتروشیمی وابسته خواهند شد که به نظر می‌رسد روسیه در آینده یکی از کشورهایی است که در زمینه صادرات این محصولات حرف برای گفتن خواهد داشت. در حال حاضر روس نفت یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گازی جهان قصد دارد سالانه ۴/ ۳ میلیون تن پتروشیمی در این کشور تولید کند. مدیرعامل شرکت روس نفت، ایگور سچین، معتقد است سهم هیدروکربن در مصرف انرژی جهانی در دراز‌مدت کاهش خواهد یافت، در حالی‌که محصولات پتروشیمی جایگزین مطمئنی برای جایگزینی با نفت خام هستند.گازپروم نیز برنامه‌های مهمی برای ایجاد یک مجتمع شیمیایی بزرگ در دریای بالتیک با سرمایه‌گذاری حدود ۵ میلیارد دلاری در دست اجرا دارد که نشان می‌دهد شرکت‌های مهم حوزه انرژی روسیه در این رابطه تصمیمات جدی دارند.

چندی پیش globuc یک سایت تحلیلی روسی در گزارشی به ۱۰ پروژه مطرح حوزه پتروشیمی در روسیه پرداخته بود که بازبینی این پروژه‌ها می‌تواند اهتمام مقامات روسی را به موضوع تولید و صادرات این قبیل محصولات و سهم آینده روسیه در بازار پتروشیمی جهان به خوبی نشان دهد.یکی از مهم‌ترین‌ شرکت‌ها شرکت نفت ایرکوتسک است که بر اساس برنامه در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ قرار است با سرمایه‌ای حدود ۲ میلیارد دلار پروژه تولید محصولات پلیمری به میزان ۵۰۰ هزار تن پلی‌الفین و با قابلیت افزایش تا یک میلیون تن در سال را به اجرا درآورد.پروژه شرکت فرآوری آمور گاز دیگر برنامه مهم تولید پتروشیمی با سرمایه‌گذاری ۲۲ میلیارد دلاری در تولید متان، اتان، پروپان، بوتان و هگزان است که فاز اول آن در سال ۲۰۲۱ و فاز دوم آن در سال ۲۰۲۴ راه‌اندازی خواهد شد.

مجتمع شیمیایی AMUR GAS سرمایه‌گذاری دیگری به میزان ۷ میلیارد دلار به منظور انتقال گاز اتان از کارخانه فرآوری گازپروم به مجتمع سیبور برای تولید یک و نیم میلیون تن پلی‌اتیلن در سال در دست اجرا دارد که یکی دیگر از پروژه‌های مهم این کشور محسوب می‌شود.طرح دیگر مربوط به شرکت سوکار آذربایجان است که گازپروم روسیه و بانک توسعه چین با سرمایه‌گذاری در این پروژه به میزان ۴ میلیارد دلار در تلاشند سالانه حدود ۶۰۰ هزار تن پلی‌اتیلن و ۱۲۰ هزار تن پروپیلن از آن تولید کنند. این طرح نیز قرار است سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شود.مجتمع جدید الفین در تاتارستان دیگر پروژه پتروشیمی است که قرار است سالانه ۶۰۰ هزار تن اتیلن و ۶۰۰ هزار تن سایر تولیدات شیمیایی را در سال تولید کند. گفته می‌شود میزان ظرفیت تولید سالانه این محصولات در سال‌های آینده تا دو برابر قابلیت افزایش دارد. میزان سرمایه‌گذاری برای این پروژه بین ۳ تا ۹ میلیارد دلار است.

پروژه قزاقستان با ۵/ ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، پروژه جی‌تی‌ال ازبکستان با ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و طرح جدید متانول در جمهوری ساخای روسیه با ۴/ ۱ میلیارد دلار سرمایه سه پروژه مهم دیگر هستند که روسیه به‌طور مستقیم در آنها سرمایه‌گذاری کرده است. شرکت پتروشیمی شرقی روسیه نیز با ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و NAKHODKA FERTILIZER با ۳/ ۶ میلیارد دلار سرمایه دو طرح دیگر سرمایه‌گذاری‌های عظیم مسکو در حوزه پتروشیمی محسوب می‌شوند که در ۵ سال آینده همه این طرح‌ها به مرحله بهره‌برداری خواهند رسید و این به معنای انقلاب پتروشیمی در روسیه در آینده نزدیک است.