بازار روزهای سخت و عجیبی را تجربه می‌کند
تغییر مسیر در بازار آتی
قیمت‌های موجود در بازار آتی در کمترین سطح از اواخر خردادماه تاکنون است اگرچه هنوز روال کاهشی در بازار آتی ادامه‌دار به نظر می‌رسد. به جز سررسید دی‌ماه سایر سررسیدها در قیمت‌هایی کمتر از ۳ میلیون تومان درحال معامله است که نشان می‌دهد ذهنیت معامله‌گران در بازار آتی و نقدی سکه کاملا تغییر کرده و بیش از جذابیت رشد نرخ، نگران کاهش قیمت‌ها هستند.۱۱ تیرماه اوج قیمت‌های تاریخی در بازار آتی بورس کالا بود؛ ولی از آن زمان تاکنون شاهد افت قیمت‌ها هستیم. این درحالی بود که تنها در پنج‌شنبه هفته گذشته سررسید تیرماه سال‌جاری که موعد تحویل آن نزدیک است رشد قیمت محدودی داشت که آن‌هم متاثر از افزایش نرخ در بازار نقدی بود. این وضعیت کلی در بازارهای آتی موجب شد که قیمت‌ها از سقف نرخ تا کف معاملاتی پایان هفته گذشته نزدیک به ۲۰ درصد افت قیمت را نشان دهند؛ رخدادی که به معنی زیان‌های کلان در بازار آتی است و می‌توانست بخش اعظم درآمدزایی در دوره رشد قیمت‌ها را از بین ببرد.
به‌صورت دقیق‌تر برای سررسید شهریور ۵/ ۱۹ درصد، سررسید آبان ۸۸/ ۲۰ درصد و سررسید دی‌ماه ۹۷ نزدیک به ۲/ ۱۷ درصد کاهش قیمت به‌ثبت رسید. این سیگنال خود به معنی خروج بسیاری از فعالان بازار از گردونه معاملات خواهد بود؛ ولی در کنار این داده شاید انتظار برخی جرقه‌های رشد قیمتی پس از این فاز افت نرخ چندان هم عجیب نباشد ولی نمی‌توان ادعای قاطعی در این خصوص داشت. رخدادهای تاثیرگذار بر بازار آتی به قدری پیچیده شده که تنها شرح رخدادهای موجود قابل ارائه است؛ زیرا هر ادعایی ممکن است به واقعیت‌هایی کاملا مخالف انتظار بدل شود. چشم‌انداز بازار ارز در ادبیات فعالان بازار کاهشی قلمداد می‌شود آن هم در شرایطی که معاملات ارزی در سامانه نیما آغاز شده و همین داده تاکنون برای کاهش قیمت دلار موثر بوده است. بهای جهانی طلا کاهش جدی داشته و البته هنوز هم کاهشی است و این داده هم مخالف جریان رشد قیمت‌هاست. همه‌چیز گویی به زیان بازار است و افت نرخ را باید چهره اصلی در تحلیل‌ها و البته رصد طرزفکر اهالی بازار به‌شمار آورد. در صورت ادامه این شرایط احتمالا پرده‌های جدیدی از تراژدی بازار آتی را شاهد خواهیم بود.
رمزخوانی از دو هفته تراژیک در بازار آتی
بازار آتی سرگیجه قیمتی گرفته است. سیگنال‌های موجود در بازار نقدی، آتی را در روزهای اخیر به سمت افت نرخ هدایت کرده ولی بازار آتی هم گویی از کاهش قیمت‌ها استقبال می‌کند. اگرچه داده‌هایی همچون ارزش زمانی پول، رشد قیمت جهانی طلا و حتی تقویت تنش‌های سیاسی و فرارسیدن زمان اعمال تحریم‌های آمریکا همگی از نرخ‌ها در سررسیدهای طولانی‌مدت حمایت می‌کند، ولی خوش‌بینی‌ها گویی به ویروس قیمتی در بازار آتی بدل شده است. بسیاری از معامله‌گران باسابقه در بازار آتی تنها به جرقه‌های مقطعی نرخ دل‌خوش می‌کنند و این به معنی آن است که به جد از جریان کاهشی قیمت‌ها ترسیده‌اند. افت قیمت دلار و کاهش بهای جهانی طلا هر دو فضای مثبتی را برای دورنمای این بازار باقی نگذاشته و البته این شرایط که در دو هفته اخیر خودنمایی کرده، به صراحت در نمودار قیمت‌ها مشهود است.
چهره بازار آتی در روزهای گذشته را باید چیزی شبیه به یک تراژدی کامل به شمار آورد یعنی در روال عمومی افت نرخ تنها چند جرقه قیمتی تا حدودی امیدواری‌هایی را تزریق کرده، ولی روزهای سخت بازار آتی را توجیه نکرده است. آن روزها که بازارهای مختلف با رشد قیمت دلار روزهای سختی را سپری می‌کردند بازار آتی یگانه برنده قیمتی با سودآوری جذاب بود، ولی هم‌اکنون گردونه برگشته و موفقیت‌های پیشین این بازار را با سختی‌های جدید همسنگ ساخته است.
این درحالی است که هنوز هم عقب‌نشینی‌های جدید بسیار عقب‌تر از موفقیت‌های گذشته بوده است یعنی بازار آتی هنوز هم به بسیاری از افراد بدهکار است. به‌صورت دقیق‌تر منافع پیشین در بازار آتی درحال تحلیل رفتن و تضعیف شدن است یعنی درآمدزایی‌های پیشین برای بسیاری از افراد در دو هفته گذشته هنوز به اندازه درآمدزایی‌های پیشین نبوده و اگر قرار باشد توازن در این بازار در نوسان نرخ و درآمدزایی‌ها ادامه داشته باشد باید روند کاهشی موجود باز هم ادامه یابد.
همان‌گونه که عنوان شد چند جرقه رشد نرخ در بازار نقدی سکه همچون محرک جذاب ولی کم‌ارزشی بود که جرقه‌های نامحسوسی را در بازار آتی ایجاد کرد. البته این داده موجب شد تنها بخش محدودی از بازار تحریک شده و برای سررسیدهای نزدیک‌تر رشد قیمت‌های مقطعی را تجربه کند. این وضعیت نشان می‌دهد که بازار آتی بیش از گذشته نگران افت نرخ بوده و این رخدادهای مقطعی تنها برای بخش کوچکی از بازار جذاب باشد. سررسیدهای طولانی‌تر هیچ توجه خاصی به اتفاقات این روزها از خود نشان نمی‌دهند و هنوز هم مایل هستند برای کوتاه‌مدت تا میان‌مدت افت قیمت‌های احتمالی را سرلوحه عملکرد خود قرار دهند؛ در شرایطی که محرک خاصی در بازار وجود ندارد تغییر خاصی هم ایجاد نخواهد شد.
در کنار این موارد البته برخی رخدادها می‌تواند از بازار حمایت کند ولی فعالان آتی تمایلی به توجه به آنها ندارند. قیمت جهانی طلا در یکی از سطوح بسیار پایین قرار داشته و همین نکته احتمال تقویت آن‌را مطرح می‌کند ولی این مطلب تنها یک احتمال است؛ زیرا سیگنال‌های متفاوت بسیاری دارد که بررسی این نکته در ادامه این گزارش مورد توجه قرار خواهد گرفت. معامله ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما هم یک نکته جذاب برای بازار تلقی شده و حداقل خروجی آن عدم رشد بیشتر قیمت ارز حاصل از صادرات است. حال در شرایطی که هفته‌هاست ارز حاصل از صادرات گویی بلوکه شده بود و این بار هم دولت سخت‌گیری‌ها را به جد پیگیری خواهد کرد، افزایش عرضه ارز در این سامانه یا در بازارهای جانبی چیز عجیبی نیست که بازار هم این نکته را به خوبی درک کرده است.
شتاب آرامش در همه بازارها
نکته جالب توجه آنکه هرچقدر به روزهای ادعایی اواسط مردادماه به‌عنوان زمان تحریم‌های جدید نزدیک‌تر می‌شویم بازار فاصله بیشتری از التهاب می‌گیرد یعنی آرامش بیشتر در بازارها را می‌توان به راحتی حس کرد. این مطلب اگرچه به التهاب روزها و هفته‌های گذشته بی‌ارتباط نیست، ولی یکی از ویژگی‌های بازارهاست یعنی خبرهای خوب و حتی خبرهای بد را پیش‌خور می‌کند. این شرایط در بازار نقدی و مخصوصا آتی سکه هم خودنمایی کرده و با پذیرش تمامی اتفاقات موثر احتمالی فاز کاهش قیمت‌ها را تاکنون برگزیده است. البته رخدادهای پیرامونی در بازار نقدی سکه و شرایط داد‌و‌ستد سکه‌های پیش‌خرید شده نیز خود یکی دیگر از اتفاقات این بازار است که تاکنون برای ثبات قیمت‌ها مفید بوده و این شرایط احتمالا ادامه می‌یابد.
جدا از تمام مواردی که ذکر شد رفتار بازار آتی بیش از حالت طبیعی نشان‌دهنده ناامیدی به رشد قیمت‌ها در دو هفته اخیر بود که این سیگنال را باید برای بسیاری از بازارها حتی بازارهای کالایی به‌عنوان یک اصل، برجسته ساخت. به صورت دقیق‌تر بازار آتی در دو هفته گذشته نشان داد که زیرپوست بازار نقدی خبر مثبتی مبنی بر رشد قیمت‌ها وجود نداشته و حتی ذهنیت رشد نرخ را هم باید به حاشیه راند. این شرایط نشان می‌دهد که رفتارهای هیجانی در بسیاری از بازارها باید محدود شود زیرا سیگنال‌های قیمتی که اغلب از بازار سکه و ارز آغاز شده و البته بیش از همه در بازار آتی شفافیت دارد، به کاهش حرکت و افت شتاب رفتارهای هیجانی رای می‌دهد. این وضعیت را باید بسیار مهم ارزیابی کرد ولی این نکته نیز مهم خواهد بود که چهره بازار در دو هفته اخیر این‌گونه بوده و در روزهای آینده شاید تغییر کند. این در حالی است که سیگنال‌های موجود از تغییر سریع بازار در روزهای آینده خبر نمی‌دهد. البته رشد نرخ در روز پنج‌شنبه شاید بتواند تأثیر محدودی بر بازار داشته باشد، ولی در کنار آن عدم تبعیت جریان غالب قیمتی در بازار آتی از این سیگنال قیمتی در بازار نقدی نشان می‌دهد که بازار چندان هم به تغییر فاز قیمتی خوش‌بین نبوده و دقیق‌تر، ناامیدتر از چیزی است که به نظر می رسد و تنها منتظر تداوم سیگنال‌های کاهشی در بازار است. موارد فوق حال و روز بازار آتی در دو هفته گذشته بود که با کاهش نسبتا مداوم نرخ روبه‌رو شد. البته این بازار با داده‌های دیگری نیز در تماس است که به ترسیم واقعیت‌های این بازار بیش از پیش کمک می‌کند.
بررسی حجم معاملات و نوسان آنها
حجم قراردادهای آتی منعقد شده در هفته گذشته در بورس کالا ۱۲۵ هزار و ۳۴۰ قرارداد بود که به نسبت هفته قبل از آن از افت ۱۰/ ۲۲ درصدی حکایت دارد. این در حالی است که در هفته قبل از آن (دو هفته گذشته) حجم معاملات نزدیک به ۱۶۱ هزار قرارداد بود یعنی افت معاملات در هفته قبل چندان هم برجسته نبوده است. این رقم معاملاتی در مقایسه با هفته‌های اخیر در نهایت نشان می‌دهد که یک روال کاهشی نسبی در این بازار ایجاد شده و حداقل خروجی آن تداوم معاملات در حجمی نزدیک به ۱۵۰ هزار قرارداد در هفته یا کمتر از آن بوده است. این روند نشان می‌دهد که با کاهش حجم معاملات، جذابیت‌های معاملاتی نیز کاهش می‌یابد که یکی از فاکتورهای مهم و تأثیرگذار در تضعیف نسبی بازارها خواهد بود که به احتمال افت بیشتر قیمت‌ها در مقایسه با نرخ‌ها در بازار نقدی کمک خواهد کرد. البته شاهد کاهش وجه تضمین قراردادهای آتی در کنار افت قیمت‌ها هستیم که شاید بتواند به رشد حجم معاملات کمک محدودی کند. از سوی دیگر سخت‌گیری‌های بورس کالا برای مدیریت بازار آتی هنوز هم نسبتا پابرجاست و شاید تغییر در این ساز و کار بتواند باز هم از حجم معاملات حمایت کند. با توجه به این شرایط نمی‌توان به تقویت جدی حجم معاملات در بازار آتی خوش‌بین بود یعنی بازار از این مسیر هم در حال محدودشدن است. نکته دیگر در بازار آتی فاز فروش مستمر در هفته‌های اخیر است. از هفته منتهی به ۲۵ خرداد تاکنون بازار به صورت کژدار و مریز در فاز فروش قرار دارد اگرچه در هفته منتهی به ۳۱ خردادماه سیگنال‌های ضعیفی از خرید در بازار مشاهده شد. از آن تاریخ باز هم فاز فروش در بازار خودنمایی برجسته‌ای داشت به‌عنوان مثال دقیق‌تر در هفته گذشته در برابر ۸ هزار و ۱۰۳ خریدار - معامله، ۸ هزار و ۴۳ فروشنده - قرارداد به ثبت رسید که نشان‌دهنده حضور بازار در فاز فروش بود اگرچه در دو هفته قبل از آن، این اختلاف بیشتر بوده که نشان می‌دهد توانمندی فروش در دو هفته قبل از آن برجسته‌تر بوده است. این سیگنال را شاید بتوان جدی‌تر ارزیابی کرد، زیرا کاهش فشار فروش این ذهنیت را ایجاد می‌کند که بازار در هفته پیش‌رو می‌تواند با تغییر فاز قیمتی روبه‌رو شده یعنی وارد یک فاز رشد نرخ شود. تنها این سیگنال می‌تواند از رشد نرخ حمایت کند ولی قیمت‌ها نیز به حدی کاهش داشته که تغییر فاز قیمتی می‌تواند از جذابیت‌هایی برای خود برخوردار باشد. از سوی دیگر رشد نرخ در روز پنج‌شنبه برای قیمت‌های نقدی نیز این احتمال را مطرح می‌کند که شاید روند نوسان قیمت‌ها ممتد بوده و باز هم شاهد افزایش نرخ باشیم.البته بازار آتی همیشه دنباله‌رو بازار نقدی بوده و به خودی خود پتانسیل اعمال نفوذ در قیمت‌ها را نخواهد داشت اگرچه اغلب برای سررسیدهای طولانی‌مدت اظهارنظر بازار آتی را می‌توان در مورد جو غالب و دورنمای قیمت‌ها مشاهده کرد. در صورتی‌که شاهد رشد حجم معاملات و کاهش فشار فروش باشیم شاید بتوان به افزایش قیمت‌ها امید بست ولی در اوضاع فعلی که شواهدی از آن در دست است نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت.
بازارهای جهانی طلا
کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی به‌عنوان یکی از داده‌های مهم تأثیرگذار در بازار آتی و مخصوصا بازارهای جهانی ایفای نقش می‌کند. با توجه به افزایش ارزش دلار آمریکا و تقویت جذابیت خرید اوراق قرضه کوتاه مدت شاهد افت قیمت جدی طلا در بازارهای جهانی هستیم اگرچه سقوط آزاد نرخ در بازارهای کالایی نیز به داده‌‌ای مهم برای تضعیف موقعیت قیمتی طلا منجر شده است. شرایط قیمتی در بازارهای کالایی در جهان به هیچ عنوان مساعد نیست و البته ریزش نرخ تاکنون به بازار سهام آمریکا سرایت نکرده است. این موارد در کنار شرایط جانبی در بازار طلا احتمال عدم رشد قیمت طلا را برجسته می‌سازد اگرچه حفظ سطوح قیمتی فعلی نیز پس از چند فاز کاهش قیمت‌های جدی، باز هم یک داده منفی بزرگ به شمار می‌آید که برای بازار آتی خوش‌یمن نیست. البته در صورت بهبود وضعیت قیمتی در بازارهای کالایی در جهان پتانسیل رشد قیمت طلا را می‌توان از این مسیر قیمتی مورد محاسبه قرار داد، ولی اما و اگرهای بسیاری دارد.
بازارهای جهانی به صراحت در یک فاز افت نرخ جدی قرار گرفته و اگر این شرایط ادامه یابد روزهای عجیب و خطرناکی در بازارهای جهانی خودنمایی خواهد کرد. کاهش مستمر قیمت‌ها در بازارهای کالایی می‌تواند افت نرخ را به بازارهای سهام منتقل سازد و این اتفاق به معنی آن خواهد بود که بحرانی جدید در بازارهای جهانی خودنمایی کند. البته هنوز برای چنین ادعایی زود است، زیرا بحران فعلی در بازارهای کالایی به بازارهای سهام آمریکا سرایت نکرده یعنی تأثیرگذاری بحران هنوز محدود به بازارهای کالایی است. این شرایط اجازه رشد قیمت طلا را نخواهد داد، مگر آنکه وضعیت باز هم دگرگون شود.
ارسال نظر