«دنیای اقتصاد» روند بازارهای پایه را در هفته گذشته بررسی کرد
پازل پیچیده بازارهای کالایی دنیا
جهت‌یابی بازارهای پایه در هفته گذشته
به گزارش «دنیای اقتصاد» و بر‌اساس جداول آماری بازارهای کالایی در هفته گذشته نفت آمریکا بیش از ۵/ ۶ درصد افت قیمتی را ثبت کرد و روز جمعه به بهای ۶۳ دلار و ۱۴ سنت معامله شد. نفت برنت نیز با ۲/ ۶ درصد افت قیمتی در قیمت ۷۲ دلار و ۸۳ سنت متوقف شد. به این ترتیب در بازه ماهانه این دو نفت به ترتیب ۴/ ۱۷ و ۶/ ۱۵ درصد افت قیمتی را از خود نشان دادند. کارشناسان معتقدند در شرایطی که تحریم‌های ایران آغاز شده‌اند کاهش قیمت نفت نشانه خوبی است که حکایت از عدم تغییر جدی بهای نفت ایران در بازارهای دنیا دارد. این در حالی است که اخبار منتشر شده نشان داد که هشت کشور توانسته‌اند از آمریکا برای ادامه واردات نفت از ایران معافیت بگیرند و این به معنای آن است که فعلا بازار دلیلی برای نگرانی ندارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند کاهش قیمت نفت در بازارهای دنیا در کنار افزایش شاخص دلار توانستند بقیه بازارها را نیز با روندهای کاهشی مواجه کنند. آخرین رقم شاخص دلار در برابر سبدی از ارزهای معتبر جهانی عدد ۵۴/ ۹۶ واحد را نشان می‌دهد. این عدد نشان می‌دهد بعد از اینکه شاخص در دوم نوامبر به کف ۹۶ واحدی رسید بار دیگر شاهد رشد شاخص هستیم. این در حالی است که شاخص در ابتدای ماه جاری به بالاترین رقم خود از ژوئن ۲۰۱۷ (یعنی عدد ۱۲/ ۹۷ واحد) رسید؛ به عبارتی هفته قبل را باید یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها از منظر دلار دانست که در نقطه عطف خود قرار گرفته است.
از منظر تئوریک و البته تا حد زیادی از منظر تجربی باید گفت شاخص دلار آمریکا یکی از فرماندهان اصلی بازارهای کالایی محسوب می‌شود، چراکه دلار ارز ذخیره جهان است و مکانیزم ارزیابی مواد پایه بر مبنای این ارز اتفاق می‌افتد و بر این اساس ارزش دلار اهمیت بالایی دارد. یک دلار قوی باعث ارزان‌تر شدن قیمت کالاها و برعکس کاهش این شاخص منجر به رشد بهای آنها می‌شود و این موضوع اغلب در بازارهای کالایی تجربه شده؛ هرچند مواردی هم از نقض آن دیده می‌شود.
فلزات پایه و میل به افت قیمتی
نگاهی به بازار فلزات پایه نشان می‌دهد قیمت هر تن مس در بازار لندن در روز جمعه به ۶ هزار و ۲۵۵ دلار رسیده که در بازه هفتگی رشد قیمتی ۱۵/ ۲ درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که هر تن آلومینیوم با افت قیمتی ۷/ ۱ درصدی به هزار و ۹۶۷ دلار رسیده است. نگاهی به یک بازه بلندمدت‌تر نشان می‌دهد که این فلز در مقایسه با یک سال پیش حدود ۱۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است. در این بین واکاوی دلایل تغییرات بازارهای مس و آلومینیوم نشان می‌دهد که این دو بازار به شدت به دنبال توافقات تجاری بین آمریکا و چین هستند. روز جمعه انتشار اخباری که نشان می‌دهد احتمال توافق بین واشنگتن و پکن وجود دارد قیمت مس روند رشد ۳ درصدی خود را کلید زد؛ هرچند در همین روز آلومینیوم همچنان دست به عصا حرکت می‌کرد و با افتی در حدود یک درصد به کار خود پایان داد. این نشان می‌دهد مس در برابر سایر محصولات فلزی خوش‌بینانه‌تر با شرایط بازار کنار آمده است.
قلع نیز با رشد قیمتی محدودی در روز جمعه مواجه شد اما در بازه هفتگی هنوز قیمت این فلز یک درصد افت را نشان می‌دهد. روی هم که در هفته قبل ۴۶/ ۴ درصد افت را ثبت کرده بود روز جمعه ۵/ ۲ درصد کاهش را تجربه کرد و در قیمت ۲ هزار و ۵۹۵ دلار معامله شد. اما سرب که در هفته گذشته در مجموع افت قیمت داشت روز جمعه با ۹/ ۱ درصد رشد به هزار و ۹۶۷ دلار رسید. کارشناسان معتقدند تا زمان دیدار رئیس‌جمهور آمریکا و چین که قرار است به همراه گروهی متشکل از سران اجلاس ۲۰ کشور دیگر در ماه بعد در آرژانتین برگزار شود فشارها بر بازار ادامه خواهند داشت؛ مگر آنکه توافق خوبی صورت بگیرد که بازار به رونق خود باز خواهد گشت.
در این بین در هفته گذشته قیمت زغال سنگ ۶۵/ ۴ درصد کاهش یافت؛ بنزین هم ۷۲/ ۵ درصد کاهش قیمت را تجربه کرد و نفت کوره نیز با کاهش ۶۷/ ۳ درصدی قیمت در هفته گذشته روبه‌رو شد. بهای سویا در دوره مورد بررسی ۵۳/ ۳ درصد افزایش یافت و قیمت گندم ۷/ ۰ درصد با رشد قیمت روبه‌رو شد. بررسی‌ها نشان می‌دهند بهای اغلب محصولات کشاورزی در این مدت با رشد روبه‌رو شده‌اند اما میزان این رشد متفاوت بوده است.
رفتار‌شناسی شاخص‌های اقتصادی دنیا
هفته گذشته شاخص‌های اقتصادی در چین رشد کرد و آمارهای اشتغال آمریکا نیز از بهبود اوضاع خبر می‌داد. روز سه‌شنبه نیز انتخابات کنگره برگزار می‌شود و برخی اخبار از اوضاع نسبتا خوب دموکرات‌ها خبر می‌دهد. کارشناسان معتقدند در صورتی که برنده این انتخابات دموکرات‌های آمریکا باشند اوضاع بازارهای آمریکا به هم خواهد ریخت و ممکن است بازارهای سهام و کالایی به شدت تحت تاثیر قرار بگیرند زیرا دموکرات‌ها اعلام کرده‌اند در صورت پیروزی برنامه‌های ترامپ را متوقف خواهند کرد. یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ علیه چین است. تحلیلگران معتقدند اگرچه ترامپ نسبت به تغییر رویه در برابر پکن صحبت‌هایی کرده اما ممکن است این صحبت‌ها در آستانه انتخابات کنگره جنبه تبلیغاتی داشته باشد بنابراین بازارها چندان به این صحبت‌ها اعتمادی ندارند و منتظر نتایج عملی هستند. این در حالی است که نشست هفته قبل کمیته فدرال رزرو نیز همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، نتیجه خاصی به همراه نداشت که این نشان می‌دهد فعلا برنامه‌ای برای افزایش نرخ بهره وجود ندارد. البته باید گفت آمارهای امیدوارکننده‌ای که از اشتغال در آمریکا منتشر شده محرک مهمی برای افزایش این نرخ تا پایان سال ۲۰۱۸ است و به احتمال خیلی زیاد یک بار دیگر نرخ بهره با افزایش روبه‌رو می‌شود؛ هرچند در این رابطه نیز نباید نتیجه انتخابات کنگره را که فردا برگزار می‌شود نادیده گرفت.
از طرف دیگر روند مبارزات تعرفه‌ای بین چین و آمریکا هرچند به‌صورت شفاهی تعدیل شده اما در واقع در بحرانی ترین وضعیت خود قرار دارد. ممکن است به‌طوری آخرین ضربه‌های تعرفه‌ای را دو کشور بر پیکر هم وارد کنند که این موضوع شرایط موجود را که می‌رود اقتصاد دنیا را با رکود مواجه سازد بیش از گذشته مهیا خواهد کرد. اگر صادرات چین در این روند کاهش یابد و تقاضای این کشور برای مواد اولیه با افول روبه‌رو شود بازارهای پایه باید خود را در برابر یک بحران بزرگ ببینند که البته همان‌طور که گفته شد بخشی از ترمز این اتفاق ممکن است فردا و بعد از انتخابات کنگره کشیده شود.
در این بین گزارش اخیر بلومبرگ حاکی از آن است که کسری تجاری آمریکا در ماه گذشته برای چهارمین ماه متوالی افزایش یافته که روابط تجاری با چین به این اتفاق دامن زده است. اقتصاددانان معتقدند کسری تجاری آمریکا که یک واقعیت اقتصادی بوده و بعید است تغییری در سیاست‌های تجاری آن به وجود آید می‌تواند برای واشنگتن خطرناک باشد. به گفته آنها اینکه آمریکایی‌ها بیشتر از تولید خود، کالا وارد می‌کنند و اقتصاد قوی آمریکا مردم را بیشتر به خرید محصولات خارجی تشویق می‌کند موضوع خطرناکی است که ترامپ در تلاش است مسیر آن را معکوس کند اما این اتفاق از کانال‌هایی در حال رخ دادن است که سایر کشورهای دنیا را با مشکل روبه‌رو خواهد ساخت.
صادرات آمریکا نیز به خاطر نقش پول این کشور به‌عنوان ارز بین‌المللی آسیب دیده است. تقاضا برای دلار به دلیل استفاده از این پول در معاملات جهانی بالا است. این یعنی بالا بودن ارزش دلار که قیمت محصولات آمریکایی را بالا می‌برد و شرکت‌های آمریکایی را در بازارهای خارجی در شرایط نامساعدی قرار می‌دهد.
از طرفی تحلیلگران جهانی در این رابطه معتقدند اقتصاد چین موتور اقتصاد جهان است و این قدرت اثرگذاری به‌خصوص در بازارهای پایه بیشتر مشاهده می‌شود. حال فرض کنیم اقتصاد چین با افول روبه‌رو شود؛ کما اینکه برخی آمارها از کاهش رشد صنعتی این کشور در ماه اکتبر خبر می‌دهند، در این صورت گزینه‌های پیش‌رو چیست؟ کارشناسان در این رابطه معتقدند یا دولت چین برنامه‌های راهبردی خود را در امور مرتبط با توسعه سرمایه‌گذاری‌های داخلی به سرانجام خواهد رساند که این امر به رشد مصرف کل و در نتیجه بهبود روند تقاضای کل در این کشور منجر می‌شود و تعدیل تجاری را به‌خصوص در حوزه کامودیتی‌ها به همراه خواهد داشت یا شاهد افول بیش از پیش قیمت‌ها خواهیم بود. آنچه مشخص است چین برای جلوگیری از شکست در جنگ تجاری به دنبال ارتقای توان داخلی خود است که این موضوع یک شانس بزرگ برای اقتصاد دنیا محسوب می‌شود.
شاخص‌های کالایی چه می‌گویند؟
با این حال هنوز زود است که با قاطعیت درباره آینده بازارهای کالایی صحبت کنیم؛ چراکه به‌عنوان مثال شاخص‌های کالایی در هفته گذشته هر سه منفی بودند. این مساله نشان می‌دهد با آنکه مثلا بازار کالاهای کشاورزی وضعیت نسبتا مناسبی داشته اما بازار سایر محصولات میانگین این شاخص را با افت روبه‌رو ساخته است. بر اساس آمارها شاخص
S&P GSCI در هفته گذشته ۷/ ۳ درصد افت را ثبت کرد که نشان می‌دهد پیش‌بینی‌ها از آینده نیز فعلا کاهشی است. این شاخص که بر مبنای بازارهای آتی استوار است، نشان می‌دهد احتمالا فعلا نمی‌توان روی صعود پایدار کامودیتی‌ها حساب ویژه‌ای باز کرد. شاخص LME هم در همین دوره ۲۱/ ۲ درصد افت را ثبت کرده است. هرچند میزان افت برای شاخص CRB رقم ۲۳/ ۱ اعلام شده است.
بازار فولاد و سنگ‌آهن چشم به راه چین و آمریکا
در این بین اما در بازار فولاد در هفته گذشته بازار سنگ‌آهن با افزایش قیمتی در حدود ۷/ ۰ درصدی روبه‌رو بود. کارشناسان در رابطه با این بازار و بازار جهانی فولاد می‌گویند چین تعیین‌کننده جدی مسیرهای آتی این دو بازار است و با توجه به آغاز فصل سرما، انتظار می‌رود چین محدودیت‌های سفت و سختی را به‌زودی در زمینه تولید فولاد اتخاذ کند که در این صورت باید گفت احتمال آنکه قیمت با افت روبه‌رو شود وجود دارد. نکته قابل‌بررسی اما آن است که در روزهای اخیر میزان تولید فولاد در چین افزایش یافته است و این مساله برخلاف سیاست‌های زیست‌محیطی چین است. کارخانه‌داران فولاد با توجه به اینکه هنوز به‌طور سفت و سخت از طرف دولت فشاری را متحمل نیستند میزان تولید خود را افزایش داده‌اند و این در حالی است که قیمت‌ها در بازار چین در هفته گذشته کاهشی بوده است.
این افزایش تولید زمینه را برای تحمل فشارهای کاهشی در ماه‌های پیش‌رو افزایش می‌دهد و باعث می‌شود جنس به اندازه کافی در کارخانه‌ها وجود داشته باشد. از طرف دیگر همان‌طور که در گزارش‌های پیشین بازار فولاد نیز بررسی کردیم، تولیدکنندگان فولاد در چین برای آنکه از محدودیت‌های زیست‌محیطی در امان بمانند به خرید سنگ‌آهن‌های با عیار بالاتر روی آورده‌اند که این امر باعث شده تا سنگ‌آهن‌های عیار پایین با افت قیمت و برعکس عیار بالا با رشد قیمت روبه‌رو شوند. در این رابطه نباید از درگیری که آمریکا برای کشورهای تولیدکننده فولاد دنیا از جمله چین و ترکیه ایجاد کرده، غافل باشیم. تعرفه فولاد هنوز به قوت خود باقی است و اثرات ناشی از این تعرفه‌ها هر‌چه زمان می‌گذرد بیشتر در بازار مذکور خودنمایی می‌کند. با این حال اینکه دولت چین تلاش می‌کند تا میزان مصرف داخلی فولاد را با پروژه‌های زیرساختی جدید افزایش دهد، می‌تواند مصرف بسیاری از کالاهای دیگر جز فولاد و سنگ‌آهن از جمله مس، آلومینیوم، روی، محصولات پتروشیمیایی و نفتی و... را افزایش دهد.
دیروز هم خبرهایی در همین صفحه روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از مرکز فولاد ایران منتشر کردیم که بر اساس آن وزیر بازرگانی مکزیک اظهار کرده که این کشور حاضر نخواهد شد توافق‌نامه جدید تجارت آزاد آمریکای‌شمالی را تا قبل از آنکه آمریکا تعرفه‌های وارداتی فولاد و آلومینیوم مربوط به مکزیک و کانادا را متوقف سازد، امضا کند. در حال‌حاضر کارهای پایانی متن این توافق‌نامه بین آمریکا، کانادا و مکزیک در دست اجراست و امید آن می‌رود که ۲۹ یا ۳۰ نوامبر این سند به امضای طرفین برسد. البته مکزیک اظهار کرده تا وقتی آمریکا تعرفه ۲۵ درصدی فولاد و تعرفه ۱۰ درصدی واردات آلومینیوم از این کشورها را متوقف نکند آن را امضا نخواهد کرد.
کانادا نیز ابراز امیدواری کرده حال که توافق‌نامه جدیدی در حال نهایی شدن است آمریکا هم به‌زودی تعرفه‌های فوق را حذف خواهد کرد. این خبر در کنار خبر مرتبط با گزارش یوروفر در مورد ورود محصولات فولادی از بازارهای بین‌المللی نظیر ترکیه به اتحادیه اروپا نشان می‌دهد بازار فولاد دیگر از منظر ساختاری شبیه سال‌های گذشته نیست و ترامپ آن را از ریل اصلی خود خارج کرده است. این مساله می‌تواند برای این بازار بسیار خطرناک باشد زیرا بازگشت مجدد آن به ریل زمانبر خواهد بود، به علاوه این صنعت به‌شدت به سایر بخش‌های اقتصاد دنیا متصل است که هر نوع نقصی در آن می‌تواند شرایط را پیچیده کند.
ارسال نظر