ماه ابتدایی بهار با معاملات قابل قبول در بازار فیزیکی همراه شد
امید به سالی نکو در بورس انرژی
ارزش معاملات بورس انرژی در فروردین‌ماه رقمی نزدیک به ۳ هزار و ۱۶۷ میلیارد تومان بود که برای ماه ابتدایی سال رقم جذابی به شمار آورد، آن‌هم در شرایطی که امسال را زمانی کرونازده محسوب می‌کنند. اهمیت این رقم معاملاتی از آن جهت برجسته‌تر ارزیابی می‌شود که به نسبت مدت مشابه در سال قبل از رشد ۴۷۷ درصدی برخوردار شده که خود یک داده بسیار مهم و قدرتمند محسوب خواهد شد. البته ارزش معاملات در فروردین‌ماه سال جاری در مقایسه با ماه قبل از آن یعنی اسفند ۹۸ از افت ۴۶ درصدی برخوردار شده اگرچه کاهش حجم و ارزش معاملات در فروردین‌ماه یک روال مرسوم در غالب بازارهای کالایی است. همین رشد ۴۷۷ درصدی ارزش معاملات در ماه ابتدایی سال جاری آن‌هم در شرایطی که بازارهای جهانی با کاهش جدی قیمت‌ها همراه شده‌اند را می‌توان یک موفقیت مهم دانست که در بورس انرژی ایران محقق شده است. ارزش معاملات بیش از ۳ هزار و ۱۶۷ میلیارد تومانی فروردین‌ماه در بورس انرژی ششمین ارزش معاملات بالا در تاریخ فعالیت بورس انرژی است که نشان می‌دهد این بازار به رغم تهدیدات جدی پیش‌روی خود باز هم وضعیت خوبی را سپری می‌کند. به‌عنوان مثال متوسط حجم معاملات ماهانه در سال گذشته رقمی نزدیک به ۳ هزار و ۱۱۹ میلیارد تومان بوده که نشان می‌دهد ارزش معاملات فروردین‌ماه از متوسط سال گذشته بالاتر بوده و به معنی تداوم رونق در این بازار فیزیکی به رغم همه مشکلات است. البته رهگیری معاملات از مسیر حجم داد و ستد چهره شفاف‌تری از واقعیت‌های این بازار را ترسیم می‌کند.
حجم معاملات در بازار فیزیکی بورس انرژی در فروردین‌ماه ۹۹ به رقمی نزدیک به ۷۳۶ هزار و ۵۹۰ تن رسید که عدد قابل‌توجهی است. این رقم معاملات در مقایسه با ماه قبل از آن از افت ۱۴/ ۲۶ درصدی حکایت دارد، اگرچه افت معاملاتی چندان بزرگی نیست. از سوی دیگر حجم معاملات بازار فیزیکی بورس انرژی در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل از افزایش ۵۴۰درصدی برخوردار شده که یک رقم معنی‌دار محسوب می‌شود. این موارد نشان می‌دهد که نوسان حجم معاملات منطقی‌تر از ارزش معاملات به نسبت مدت مشابه در ماه قبل است که البته دلیل آن را باید در کاهش قیمت‌ها در بازارهای داخلی و جهانی جست‌وجو کرد. به‌صورت دقیق‌تر افت قیمت‌های فروش موجب شده تا ارزش معاملات افت بیشتری داشته باشد. حجم معاملات فروردین‌ماه یا همان داد و ستد ۷۳۶ هزار و ۵۹۰ هزار تنی در شرایطی به ثبت رسید که متوسط حجم معاملات ماهانه در سال ۹۸ رقمی نزدیک به ۵۶۵ هزار تن بود که نشان می‌دهد اوضاع معاملاتی از مسیر حجم داد و ستد در فروردین‌ماه بسیار بیشتر از متوسط سال قبل بوده است که یک داده مثبت جذاب را نشان می‌دهد. این مقایسه شاید مهم‌ترین دلیل برای رونق معاملاتی در بازار فیزیکی بورس انرژی در فروردین‌ماه باشد که در نهایت چهره‌ای نه تنها منطقی، بلکه رخساری جذاب را برای این بازار ترسیم کرده است.
همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین به آن اشاره کرده بودیم مهم‌ترین زیرساخت معاملاتی در بازار فیزیکی بورس انرژی حجم عرضه‌هاست که البته در فروردین‌ماه کاهش داشت. نیمه‌تعطیل بودن ماه ابتدایی سال جاری و همچنین محدودیت‌های حمل زمینی و حتی بسته‌بودن بسیاری از مرزها و گمرکات کشورهای همسایه بیشترین تاثیر را بر حجم عرضه‌ها برجای گذاشت که اثر مستقیمی بر حجم معاملات داشت. به‌صورت دقیق‌تر افت حجم عرضه‌ها فضا را برای خودنمایی تقاضا محدود کرد و در نهایت با اما و اگرهای جانبی در بازارها شاهد افت حجم معاملات بودیم. در فروردین‌ماه ۳ میلیون و ۵۶۲ هزار تن از انواع فرآورده‌ها در بازار فیزیکی بورس انرژی عرضه شد که در مقایسه با اسفندماه ۹۸ از افت ۹۴/ ۶۳ درصدی برخوردار شد. این رقم در مقایسه با درصد تغییر حجم عرضه و تقاضا از کاهش بیشتری حکایت دارد که نشان‌دهنده نقطه ضعف اصلی این بازار در معاملات فروردین‌ماه است. البته حجم عرضه‌ها حتی در صورت کاهش به معنی پتانسیل رشد عرضه‌ها در ماه بعد از آن است زیرا به افزایش موجودی انبارها و ذخایر منتهی شده و به فروش بیشتری نیاز خواهد داشت. بنابراین از هم‌اکنون انتظار داریم تا حجم عرضه‌های اردیبهشت‌ماه از رشد بالایی برخوردار شود.
در فروردین‌ماه ۶۸/ ۲۰ درصد از عرضه‌ها در بازار فیزیکی بورس انرژی مورد داد و ستد قرار گرفت که بالاترین درصد معاملات در چهار ماه اخیر است. به‌عنوان نمونه آذرماه سال گذشته که شاهد بیشترین حجم و ارزش معاملات در تاریخ بورس انرژی بودیم معامله عرضه‌ها ۷۵/ ۲۱ درصد بود، بنابراین نسبت معاملاتی خوبی در فروردین‌ماه به ثبت رسیده است. از سوی دیگر در اسفندماه سال گذشته درصد معامله عرضه‌ها ۱/ ۱۰ درصد بود که در فروردین‌ماه بیش از دو برابر شده است.تمامی موارد فوق وضعیت بازار فیزیکی بورس انرژی در آینه آمار بود که به کمک آنها واقعیت‌های معاملاتی در فروردین‌ماه مورد بررسی قرار گرفت، اما بسیاری از ویژگی‌های این بازار را باید از رخدادهای پیش‌رو و داده‌های کیفی مورد بررسی قرار داد که کمتر به آن توجه می‌شود.
در سال‌های اخیر چند رخداد مهم در بورس انرژی ایران تجربه شده که مهم‌ترین آنها افزایش مستمر حجم عرضه‌ها در بورس انرژی بود. تاکنون تقریبا تمامی کالاهای مهم در حوزه فرآورده‌ها و محصولات مرتبط با حوزه انرژی در بازار فیزیکی پذیرش شده و روند رشد عرضه‌ها را در پیش گرفته است. بعد از نفت خام شاهد عرضه گسترده بنزین، گازوئیل، گاز مایع و میعانات گازی بودیم که موجب شد تا رشد حجم معاملات رقم بخورد. به‌صورت دقیق‌تر زیرساخت اصلی برای استمرار رشد حجم و ارزش معاملات هم‌اکنون در بازار فیزیکی بورس انرژی وجود دارد اما همین ادعا نیاز به موشکافی بیشتری دارد. نگاهی به وضعیت عرضه‌ها در بازار فیزیکی بورس انرژی نشان می‌دهد که حجم عرضه‌های نفت کوره یا گازوئیل دریایی چندان بزرگ نیست آن‌هم در شرایطی که عرضه‌های دریایی بنزین یک رونق مهم را برای بازار صادراتی بورس انرژی به همراه داشته است. این مطلب نشان می‌دهد که عرضه حداکثری نفت کوره محرک جدیدی برای رشد حجم معاملات خواهد شد آن‌هم در وضعیتی که تجربه معاملاتی در این بازار رسمی قابل توجه است. نیم‌نگاهی به عرضه‌کننده اصلی در کنار دستورالعمل‌های دولتی مباحث بسیاری را در ذات خود نهفته دارد که در آینده به آن خواهیم پرداخت.
عرضه‌های گسترده فرآورده‌ها در بازار صادراتی بورس انرژی
دنیای اقتصاد: ارزش معاملات روز گذشته در بازار فیزیکی بورس انرژی رقمی نزدیک به 89 میلیارد تومان بود که اگرچه رقم بزرگی برای این بازار به شمار نمی‌رود، ولی در کنار آن عرضه‌های جذابی برای روز جاری به ثبت رسیده که می‌تواند چهره بهتری از این بازار را برای امروز و فردا ترسیم کند. بنزین، گازوئیل، گاز مایع، نفت کوره و میعانات گازی در لیست عرضه‌های امروز قرار دارد که به‌صورت کلی از حجم و جذابیت بالایی برخوردار هستند.
روز گذشته نزدیک به 26 هزار تن از انواع فرآورده‌ها در این بازار مورد داد و ستد قرار گرفت آن‌هم در شرایطی که حجم عرضه‌ها رقمی نزدیک به 118 هزار تن بود. همین سیگنال نشان می‌دهد که پتانسیل برای عرضه مجدد این محصولات وجود دارد آن‌هم در شرایطی که عرضه‌های گسترده‌ای در انتظار ثبت روی تابلوی بورس انرژی هستند. مهم‌ترین معامله روز گذشته به عرضه 10 هزار تن گاز مایع شرکت نفت ستاره خلیج فارس در رینگ بین‌الملل تعلق داشت آن‌هم در شرایطی که برای خرید این حجم از گاز مایع، نزدیک به 67 هزار تن تقاضا به ثبت رسید که از جذابیت بالای این کالا حتی در روزهای سخت فعلی در بازارهای جهانی حکایت دارد. به‌صورت کلی گاز مایع یکی از کالاهای جذاب در بورس انرژی است که به مرور زمان توانسته جای‌پای محکمی برای خود در این بازار دست و پا کند. البته بزرگ‌ترین عرضه روز گذشته به 70 هزار تن نفتای سبک پالایش نفت آبادان در رینگ بین‌الملل (از سوی پالایش و پخش) تعلق داشت؛ اما مورد داد و ستد قرار نگرفت. با توجه به عرضه‌های گسترده امروز که از جذابیت بالایی نیز برخوردار است؛ پتانسیل بهبود جدی حجم معاملات در بازار فیزیکی وجود دارد اگرچه باید منتظر ماند و دید که نوسان جدی قیمت‌ها در بازارهای جهانی چه تاثیری بر حجم و ارزش معاملات در بورس انرژی ایران می‌گذارد. از این پس تلاش داریم گزارش وضعیت معاملات در بورس انرژی را به‌صورت روزانه مخابره کنیم.
