رمزگشایی از بازار روغن پایه
آخرین وضعیت بازار لوب کات و روغن پایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ماده اولیه لوب‌کات در اغلب معاملات خود با مازاد عرضه روبه‌رو است. بر این اساس عموم معاملات آن بدون رقابت قیمتی و روی قیمت‌های پایه انجام می‌شود. اما روغن پایه شرایط بازاری متفاوتی از لوب‌کات دارد. اسفندماه سال گذشته برای اولین بار برای این محصول کف عرضه‌ای به میزان یک هزار و ۵۰ تن در بورس کالا در نظر گرفته شد. براین اساس اخیرا بحث رعایت کف عرضه برای این محصول مطرح شده است. آمار و اطلاعات بیانگر آن است که کف عرضه‌های تعیین شده، تا اردیبهشت‌ماه سال جاری نیز رعایت شده و حتی در برخی مقاطع میزانی بیش از آن از سوی برخی شرکت‌های تولیدکننده، عرضه شده است. اما این موضوع دوام چندانی نداشت و در خردادماه متاسفانه بحث لوب‌کات که ماده اولیه روغن پایه است طبق مصوبه قیمت‌گذاری که ارائه شده بود، رعایت نشد. فرآورده‌های نفتی سازوکاری برای تعیین بهای جهانی، نرخ ارز و غیره دارند که هر ۱۵ روز یکبار به آنها ابلاغ می‌شود و لازم است از سوی پالایشگاه‌ها رعایت شود، از این رو مساله لوب‌کات به روغن پایه سرایت کرد. همچنین کف این عرضه‌ها در تیرماه نیز رعایت نشد.
روز گذشته نیز نامه‌ای بر اساس دستورالعمل جامع تنظیم بازار پتروشیمی ابلاغ شد که سازوکارها و شفافیت‌های مورد نظر چطور رعایت شود این نامه به تمام بخش‌های دولتی و بخش خصوصی فرستاده شده تا روی آن اظهار نظر کنند. هدف از این کار، طراحی سازوکاری شفاف همچون شرکت‌های پتروشیمی است زیرا طی این 4 تا 5 سال گذشته با بررسی‌ها و تحلیل‌هایی که از سوی کارشناسان این حوزه انجام گرفته، به مدیریت صحیح بازار محصولات پتروشیمی ختم شده است. اما متاسفانه این شفافیت بازار که در سایر محصولات پتروشیمیایی وجود دارد، هنوز در بازار روغن پایه و فرآورده‌های نفتی شکل نگرفته است. به‌طوری‌که می‌توان گفت برخی شرکت‌های تولیدکننده روغن پایه از ابتدای سال تاکنون یا عرضه‌ای نداشته‌اند یا عرضه آنها بسیار کم بوده است.
براین اساس اگر متقاضیان از موضوع رعایت کف عرضه‌ها از سوی تولیدکنندگان اطمینان کافی داشته باشند، به راحتی آرامش بر این بازار حاکم خواهد شد و مشکل بنیادی که غیرقابل حل باشد، نخواهد بود.
برنامه شما برای شناسایی تقاضای واقعی چیست؟
در بحث تقاضا نیز به دنبال این هستیم که از تجربه شرکت‌های پتروشیمی که به پالایش تقاضا از طرق گوناگون پرداختند و توانستند بازار برخی محصولاتشان را که برای مدت طولانی جوی متلاطم داشت، آرام کنند، استفاده کنیم. البته این موضوع بسیار زمان‌بر است؛ زیرا فرهنگ شفاف‌سازی در روغن‌های پایه وجود نداشته است. از این رو هدف اصلی این است افرادی که اقدام به تولید روغن موتور از روغن پایه کرده‌اند، فروش خود را در سامانه جامع تجارت به ثبت برسانند تا بتوان تقاضای واقعی را شناسایی کرد تامشخص‌شود افرادی که ماده اولیه دریافت کردند چه میزان از آن را تولید کرده‌اند. امیدواریم این موارد از ابتدای آبان‌ماه سال جاری اجرایی شود و سهمیه‌بندی از طرف معاونت امور صنایع وزارت صمت بر اساس ظرفیت واحدهای تولیدی تعریف شده و به بورس کالا ابلاغ شود. به عبارت دیگر سازوکاری شبیه سازوکار بهین‌یاب برای روغن پایه راه‌اندازی شود.
وضع عوارض صادراتی روی روغن‌های پایه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اگر4 شرکت اصلی تولیدکننده روغن پایه، کف عرضه را رعایت کنند، مشکل اصلی بازار حل خواهد شد و نیازی به گذاشتن عوارض صادراتی برای تغذیه کافی بازار داخلی نخواهد بود؛ زیرا میزان روغن پایه تولیدی در کشور 850 هزار تن است که برای ساخت روغن موتور به 550 هزار تن آن نیاز است. بنابراین کشش بازار همین مقدار است و صادرات مازاد تولید، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. اگر بازار اطمینان یابد که کف عرضه رعایت می‌شود و تقاضا نیز به شکلی صحیح پالایش شود، برقراری آرامش حتمی خواهد بود. همان‌طور که هفته گذشته روغن پایه عرضه‌شده به معاملات مچینگ راه یافت و رقابت قیمتی چندانی در بین معاملات هفته گذشته دیده نشد.
علاوه بر این خوراک شرکت‌های تولیدکننده روغن پایه با قیمت‌های بورسی محاسبه می‌شود؛ اما محصول آنها تحت مصوبه سازمان حمایت تعیین می‌شود. این موضوع نیز نیازمند بررسی بیشتر است؛ زیرا هزینه‌های این شرکت‌ها باید به طریقی پوشش داده شود.
