روایتی از تولد فولاد
درحالی‌که در دیگر کشورها با ظهور انقلاب صنعتی تولید فولاد با شتاب بیشتری توسعه یافت، در ایران شاهد افول این صنعت مادر بوده‌ایم تا اینکه حدود سال ۱۲۶۴ هجری شمسی (۱۸۸۷ میلادی) نخستین تلاش برای تولد به شکل کارخانه‌ای، توسط شخصی به نام حاج محمدحسن امین‌الضرب شکل گرفت.
وی برای احداث چنین کارخانه‌ای به خرید توربین‌های بخار کوره‌های دمشی و سایر تجهیزات از یک واحد فولادی فرانسوی اقدام کرد. ارتفاع کوره خریداری شده ۸ متر و تولید آن ۱۵ تن آهن خام در هر روز بود. امیدها منتظر بارور شدن و تحقق این آرزو بود اما دستان مرموز استعمار که منافع خود را در خطر می‌دید در این راه سنگ‌اندازی می‌کرد و دیری نپایید که حاج محمدحسن امین‌الضرب به اخاذی و کلاهبرداری و ضرب سکه‌های اضافه متهم شد. استعمار کار را تا آنجا بالا برد که اموالش را به جرم همکاری با بیگانگان توقیف و در نهایت نخستین تلاش برای شکل‌گیری موجودیت کارخانه تولید آهن، به شکست انجامید.
امیدهای تازه جوانه زد
پس از گذشت سال‌های سخت و با فراز و نشیب‌های زیاد، دوباره روزنه‌های امید در ایران (اطراف شهر کرج) جوانه زد و زمزمه‌های احداث کارخانه ذوب‌آهن به‌گوش رسید، اما درحالی‌که اقدامات اولیه ساخت آغاز شده بود، عملیات اجرایی متوقف شد. تا اینکه بیش از نیم قرن پیش، در چارچوب پروتکل همکاری‌های فنی و اقتصادی بین دولت ایران و شوروی سابق، احداث کارخانه ذوب‌آهن در ۲۳ دی ۱۳۴۴ به تصویب مجلس وقت رسید. عملیات اجرایی و ساختمانی احداث این مجتمع عظیم صنعتی در منطقه دشت مقاوم طبس (۴۵کیلومتری جنوب غربی اصفهان با ظرفیت اولیه ۵۵۰ هزار تن) در ۲۳ اسفند ۱۳۴۶ آغاز و اولین ذوب نیز در اسفند ۱۳۵۰ از کوره بلند دریافت شد.
ذوب‌آهن اصفهان نقطه عطف صنعتی شدن کشور
احداث این کارخانه در مسیر سرزمین‌های قوم کهن بختیاری، نقطه عطفی در تاریخ صنعتی شدن و رشد و توسعه و صنعت و صنایع معدنی و در نهایت خودکفایی کشور عزیزمان، ایران شده است.
ذوب‌آهن اصفهان به‌عنوان غول بزرگ صنعت و موتور محرکه اشتغال، رشد و توسعه صنعت فولاد، براساس رسالت و مسوولیت‌های اجتماعی در بیش از ۵ دهه عمر ثمربخش خود اولین شعله‌های صنعتی شدن را در سرزمین ایران روشن کرد.
انقلاب اسلامی و توسعه فولاد
با شکل‌گیری و تحقق انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، نیل به استقلال اقتصادی و صنعتی با حفظ وحدت و همبستگی و ریشه‌کن کردن نفوذ استعمار در تمامی ابعاد اقتصادی جامعه میسر شد. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آن که در امتداد قطع وابستگی به اجانب حرکت کرد خودکفایی و اتکا به نیروی‌های متخصص و متعهد داخلی در مدیریت و اداره ذوب‌آهن اصفهان بود که باوجود تمامی مشکلات و تنگناهای موجود با خروج کارشناسان خارجی از این مجتمع بزرگ صنعتی، نقش خود را در این زمینه به نحو شایسته ایفا کردند و در دوران دفاع مقدس نیز با بسیج تمام نیروها و امکانات فنی-مهندسی علاوه بر حفظ تولید، نقش‌آفرینی کردند.
این شرکت به‌عنوان یک ایران کوچک و حضور نیروی انسانی از همه نقاط کشور با وحدت و قومیت‌های مختلف، منشأ خدمات و برکاتی فراوان برای همه ایران به‌ویژه تمام صنایع کشور و همچنین دانشگاهی بزرگ برای تربیت متخصصان و مهندسان در سراسر ایران بوده است. اکنون با گذشت بیش از نیم قرن تلاش و همت پولادمردان این عرصه، شاهد رشد و توسعه صنعت فولاد و به بار نشستن دستاوردهای این غول بزرگ فولادی در سراسر سرزمین پهناور اسلامی هستیم.
مهم‌ترین دستاوردها
ذوب‌آهن در ادامه حیات خود منشأ خیر و برکت برای صنعت فولاد کشور بود، به‌طوری که تمامی معادن سنگ‌آهن و زغال‌سنگ کشور به‌واسطه ذوب‌آهن و گاهی با هزینه این شرکت توسعه یافتند و بسیاری از کارخانه‌های فولادسازی با همکاری یا مشارکت ۱۰۰ درصدی آن ساخته شده‌اند. از جمله این موارد می‌توان به مشارکت در ساخت و راه‌اندازی فولاد مبارکه، ساخت و راه‌اندازی فولاد خراسان و ساخت و راه‌اندازی فولاد سبا، فولاد قروه و... اشاره کرد. ظرفیتی که با هزینه مستقیم ذوب‌آهن تنها در فولاد کشور ایجاد شد بیش از ۶ میلیون تن است. همچنین کشف و استخراج زغال‌سنگ و مواد آهن‌دار از معادن و ورود دانش فنی تولید فولاد به کشور، به‌طوری که ظرفیت ۵۵۰ هزار تنی در سال ۱۳۵۱ به حدود ۳۷ میلیون تن در سال ۱۳۹۹ رسیده که افزایشی ۶۷ برابری داشته و در مقایسه با رشد تولید فولاد دنیا در مدت‌زمان مشابه از حدود ۶۰۰ میلیون تن به بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن، شاهد عملکرد خیره‌کننده صنعت فولاد ایران هستیم. صنعتی که طلایه‌دار مقاومت فعال کشور در برابر تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی شد و با افزایش صادرات غیرنفتی حجم زیادی از ارز موردنیاز کشور را تامین کرد.
این مهم بدون ایفای نقش ذوب‌آهن در تربیت نیروی انسانی و کارشناسان و مدیران صنعت فولاد و توسعه دانش فنی این صنعت و احداث و راه‌اندازی کارخانه‌های فولادی در سراسر کشور شدنی نبود.
دستاوردهای جدید
علاوه بر خدمات شایانی که این شرکت به صنعت معدن و فولاد و سایر صنایع ایران ارائه کرده است، از ابتدای فعالیت تاکنون حدود ۷۶ میلیون تن فولاد تولید کرده و همواره بر اساس نیاز کشور، در توسعه محصولات پیشرو است. همچنین با تولید محصولات جدید راهگشای کشور در تنگناها به‌ویژه در شرایط تحریمی بوده است. شاه‌بیت این غزل، تولید افتخارآمیز محصول استراتژیک «ریل ملی» به دست پولادمردان ذوب‌آهن ایران است که قبلا ۱۰۰ درصد وارداتی بود و به گواه کارشناسان صنعت ریلی، به پاشنه آشیل توسعه راه‌آهن و مترو در کشور تبدیل شده بود.
بلوغ صنعتی کشور
می‌توان گفت بلوغ صنعتی کشور در ذوب‌آهن اصفهان و با تجارب مهندسان و متخصصان پایه‌گذاری و چرخ‌های اقتصادی کشور را به حرکت درآورد و این مجتمع عظیم صنعتی سرچشمه تولید و توسعه و رونق اجتماعی اقتصادی شد.
