بررسی دلایل واگرایی قیمتی سنگ‌آهن و فولاد در معاملات آتی
سنگ‌آهن در انتظار ثبات یا تعدیل نرخ؟
واگرایی نرخ سنگ‌آهن و فولاد در معاملات آتی
ظرف روزهای گذشته از رونق معاملات سنگ‌آهن در بازارهای مختلف دنیا با محوریت چین کاسته شد. آغاز باران‌های موسمی در مناطقی از چین که به تعطیلی فعالیت‌های ساخت‌وساز منجر می‌شود، یکی از مهم‌ترین دلایل عقبگرد قیمتی سنگ آهن در این منطقه است. انجمن آهن و فولاد چین در کنفرانس مجازی مجمع سنگ آهن سنگاپور که در هفته قبل برگزار شد از افت تقاضا برای فولاد در این کشور به‌دلیل گرمی هوا و آغاز باران‌های موسمی خبر داد. این موضوع ظرف روزهای اخیر بر بازار spot ( نقدی) شمش و محصولات فولادی چین اثرگذار شد و آرامشی نسبی بر روند معاملات این بخش حکمفرما بود. این رویه از رونق معاملات سنگ آهن چین کاست.
معاملات فیوچرز (آتی) بیلت و محصولات فولادی از این رویه کاهش قیمت مستثنی بودند؛ احتمال اعمال محدودیت‌های بیشتر در تولید فولاد چین ظرف ماه‌های آینده به‌منظور کنترل آلایندگی هوا، دلیل رونق دادوستد در این بخش بود. در روزهای اخیر بهای سنگ‌آهن و محصولات فولادی در معاملات فیوچرز نوسانی واگرا از یکدیگر پیدا کردند؛ در‌حالی‌که سنگ آهن در مسیر افت نرخ قرار گرفته بود بر قیمت محصولات فولادی افزوده شد. افزایش واردات سنگ‌آهن چین در ماه جاری میلادی (جولای) موضوع دیگری است که با برآورد افزایش عرضه به بازار ظرف روزهای آینده از افت قیمت سنگ‌آهن در بازار داخلی چین حمایت کرده است.
در عین حال آمار تولید فولاد چین در نیمه ابتدایی سال جاری میلادی بیانگر جهش قابل ملاحظه تولید این کشور ظرف نیمه ابتدایی سال جاری میلادی است؛ به‌گونه‌ای که میزان تولید فولاد چین در این مدت از مرز 560 میلیون تن عبور کرده است. با توجه به برنامه در نظر گرفته‌شده برای تولید فولاد این کشور در سال جاری که برابر یک میلیارد و 50 میلیون تن در نظر گرفته شده بود، انتظار می‌رود که فولادسازان این کشور در نیمه دوم سال مجبور به کاهش 15درصدی سطح تولید شوند. این موضوع با افت تقاضا برای سنگ‌آهن، تعدیل قیمتی در این بازار را به همراه دارد. دولت چین ظرف روزهای اخیر از فولادسازان این کشور خواست به منظور فراتر نرفتن سطح تولید از میزان تعیین شده از میزان تولید فولاد خام خود بکاهند. با توجه به اینکه این دستور سیگنالی برای رشد قیمت شمش و محصولات فولادی به‌شمار می‌رود، دولت چین از دولت‌های محلی این کشور خواست تا با نظارت بیشتر بر معاملات فولاد منطقه‌ای و جلوگیری از تقاضاهای سفته‌بازی بازار را به لحاظ قیمتی کنترل کنند.
چرخه افزایشی آهن به پایان نرسیده
اگرچه قیمت سنگ آهن ظرف روزهای اخیر در مسیر کاهش نرخ نوسان دارد، اما بسیاری از تحلیلگران حاضر در مجمع سنگ‌آهن سنگاپور، این افت نرخ را تنها تعدیل نسبی قیمت دانسته و معتقدند نباید آن را آغاز سقوط قیمتی در این بازار دانست.
نیکلاس اسنودن، یکی از سخنرانان مجمع سنگ‌آهن سنگاپور، معتقد است چرخه گاوی (افزایشی) ایجاد شده برای سنگ‌آهن همچنان به پایان نرسیده و بازگشت قیمتی سنگ‌آهن به روال طبیعی خود تا سال 2023 به طول خواهد انجامید. در این شرایط سنگ‌آهن با خلوص بالا بیشترین پتانسیل را برای رشد قیمت دارند. وی معتقد است دو ستون اصلی رشد قیمت سنگ‌آهن یعنی محدودیت عرضه و افزایش تقاضا با محوریت چین همچنان پابرجاست که این موارد از تثبیت قیمت‌ها در سطوح فعلی حمایت می‌کند. ظرف 2 سال آینده نمی‌توان انتظار داشت که بر میزان عرضه سنگ آهن به بازارهای جهانی به شکلی قابل ملاحظه افزوده شود و همین موضوع از تثبیت قیمتی و حتی رشد نرخ در این بازار حمایت می‌کند. وی در ادامه افزود: زمانی می‌توانیم بگوییم که سنگ‌آهن وارد چرخه خرسی (کاهش) قیمت شده است که نرخ این محصول نسبت به زمان اوج آن، 20درصد کمتر شده باشد. (بیشترین نرخ معامله این محصول مربوط به نیمه ماه مه بود که قیمت 230 دلار برای هر تن سنگ آهن به ثبت رسید). ظرف این مدت چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و واردکننده سنگ‌آهن دنیا تمام تلاش خود برای کنترل نرخ سنگ‌آهن را انجام داده اما هر موفقیتی که در این زمینه کسب کرده گذرا بوده است. یان اسپنس، تحلیلگر بازار منابع معدنی Peloton Capital دیگر سخنرانان مجمع سنگ‌آهن سنگاپور بود که معتقد است افت قیمتی که برخی تحلیلگران در خصوص نرخ سنگ‌آهن پیش‌بینی می‌کنند به سرعت در این بازار رخ نخواهد داد. البته انتظار تعدیل قیمتی در این بازار وجود دارد اما این موضوع به مفهوم سقوط قیمتی نیست.یان اسپنس افزود: با وجودی که گفته می‌شود بر میزان عرضه سنگ‌آهن دنیا توسط شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا در نیمه دوم امسال افزوده می‌شود، اما نباید به واقع انتظار داشت که با رشد قابل ملاحظه عرضه در زمانی کوتاه روبه‌رو باشیم و بنابراین تعدیل قیمتی در این بازار زمانبر خواهد بود.اسپنس درخصوص تقاضا در این بازار گفت: همچنان تقاضای زیادی برای سنگ‌آهن در دنیا وجود دارد؛ حتی با وجود افت تقاضا از سوی چین، افزایش پروژه‌های زیرساختی در سایر نقاط دنیا که در دوران کنترل نسبی کرونا افزایش یافته از برتری تقاضا نسبت به میزان عرضه حمایت می‌کند.
اوج‌گیری تقاضا برای سنگ‌آهن با خلوص بالا
در عین حال تحلیلگران معتقدند افت نرخ فولاد، پتانسیل افزایش نرخ سنگ‌آهن با خلوص بالا را دارد. هزینه تولید فولاد از سنگ‌آهن با خلوص بالا کمتر از استفاده از سنگ‌آهن با خلوص کمتر است؛ چراکه تولید محصول با ماده اولیه با خلوص بالاتر نیاز به زغال‌سنگ و انرژی کمتری دارد. بنابراین اگر بهای فولاد کاهشی شود، فولادسازان ترجیح می‌دهند که به سراغ ماده اولیه بهتر بروند تا از هزینه تولید خود بکاهند. در عین حال ظرف هفته‌های اخیر بهای زغال‌سنگ کک‌شو به‌عنوان یکی از مواد مصرفی در بخش فولادسازی به روش کوره بلند رشدی قابل ملاحظه داشته است. میزان مصرف این محصول در سنگ‌آهن با خلوص پایین بیشتر بوده و از همین رو این رشد قیمتی، باعث جابه‌جایی تقاضا به سمت سنگ‌آهن با خلوص بالاتر می‌شود. البته تاکید دولت چین به کنترل آلایندگی هوا و نظارت دقیق بر صنایع این کشور موضوع دیگری است که از رشد تقاضا برای سنگ آهن با خلوص بالا حمایت می‌کند.
چین به دنبال خودکفایی در سنگ‌آهن
در حال حاضر حدود 80درصد از نیاز داخلی چین برای سنگ‌آهن از طریق واردات تامین می‌شود. ذخایر فعلی سنگ‌آهن چین اغلب عیار پایینی داشته و از همین‌رو برداشت و تولید از آنها بعضا غیراقتصادی است. با این وجود این کشور بر ابداع و به‌روزرسانی تکنولوژی برداشت آهن از ذخایر کم‌عیار تمرکز کرده تا بتواند با تکنولوژی‌های جدید، از هزینه تولید از این ذخایر بکاهد. گروهی از دانشمندان چینی ظرف سال‌های اخیر بر روی این موضوع کار کرده‌اند و گفته می‌شود که موفقیت‌هایی نیز در این زمینه به دست آورده‌اند. سون یونگشنگ، دکترای علوم معدن یکی از افرادی است که از 6 سال قبل روی این پروژه کار می‌کند. وی در این‌باره می‌گوید: پروژه‌های آنها برای اقتصادی کردن برداشت از ذخایر کم عیار سنگ‌آهن ظرف سال‌های گذشته در آزمایشگاه به نتیجه رسیده بود. اما این مرتبه روی تجاری و صنعتی کردن این برداشت کار شده و خوشبختانه این پروژه با همکاری و درواقع تامین سرمایه از سوی بخش خصوصی به مرحله اجرا رسیده است. این دانشمند چینی می‌گوید: به لطف مشارکت بخش خصوصی، در حال حاضر چندین پایگاه تولید سنگ‌آهن از منابع کم عیار با این روش جدید ایجاد شده است و انتظار داریم که این روش به مرحله تولید صنعتی برسد. درواقع چین به دنبال آن است که با گسترش روش‌های تامین مواد اولیه خود از ریسک‌های احتمالی ظرف سال‌های آینده بکاهد. در حال حاضر این کشور عمده نیاز خود به سنگ‌آهن را از طریق واردات از برزیل و استرالیا تامین می‌کند. ظرف یک سال اخیر بر تنش تجاری میان چین و استرالیا افزوده شد. این در حالی بود که در برخی از برهه‌های زمانی با توجه به شیوع کرونا در برزیل از میزان تولید و عرضه سنگ‌آهن از سوی این کشور به بازارهای جهانی نیز کاسته شد. به این ترتیب فولادسازان چینی با چالش‌های جدی در تامین سنگ‌آهن روبه‌رو شدند. به نظر می‌رسد که چین با صنعتی کردن این روش با جدیت کاهش وابستگی به سایر دنیا را دنبال می‌کند.
